Jak często karmić niemowlę?

„Skóra do skóry”, kangurowanie

W pierwszych chwilach po porodzie, o ile stan dziecka i matki na to pozwala, noworodek jest kładziony na brzuch matki. Pierwszy kontakt „skóra do skóry” powinien trwać nieprzerwanie przez 2 godziny. Według Standardu Opieki Okołoporodowej wszystkie czynności jak ważenie, mierzenie czy badanie dziecka, powinny nastąpić po kontakcie „skóra do skóry”. W czasie trwania kontaktu, czyli tak zwanego kangurowania, dochodzi do kolonizacji dziecka florą bakteryjną ze skóry matki. Dziecko wyrównuje oddech, tętno i temperaturę po porodzie, leżąc w ramionach mamy, słyszy bicie jej serca, co działa uspokajająco. Dla matki korzyści są równie ważne. Badania dowodzą, że kangurujące kobiety nie tylko mają więcej pokarmu i dłużej karmią piersią, ale też są znacznie mniej podatne na tzw. baby blues oraz depresję poporodową. W czasie dwóch pierwszych godzin noworodek powinien być przystawiony do piersi lub zainicjować przystawienie. Najczęściej 30-40 minut po porodzie noworodek sam zaczyna szukać piersi. Dziecko dzięki odruchom takim jak pełzanie i szukanie znajdzie pierś mamy. Za ułatwienie dla niewidzącego zbyt wyraźnie noworodka część badaczy uznaje ciemnienie otoczki na piersi. Dziecko powoli otwiera oczy, wysuwa język, zaczyna otwierać usta, a następnie podnosi główkę i szuka piersi, jego dłonie zaciskają się i otwierają, zaczyna pełzać ku piersi mamy.

Pierwsze karmienie – czas po porodzie

Pierwsze krople pokarmu to tak zwana siara – ciemnożółta lub wręcz pomarańczowa substancja. Pierwszy pokarm jest bardzo istotny, ponieważ zawiera przeciwciała z klasy sIgA, które wyścielają przewód pokarmowy i układ oddechowy dziecka, chroniąc przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. Następne karmienie może odbyć się nawet po 12 godzinach od pierwszego poporodowego karmienia. Po porodzie dziecko ma zwykle obniżoną aktywność i dlatego można odstąpić od przystawiania go do piersi. Kolejną próbę można podjąć po 6 godzinach. Po pierwszej dobie mama powinna już motywować dziecko do ssania piersi regularnie. Początek laktacji powinien być intensywny, aby utrzymać na wysokim poziomie hormony, takie jak oksytocyna i prolaktyna. Dziecko należy wybudzać do piersi po ok. 3 godzinach, licząc od początku ostatniego karmienia, i proponować pierś po minimum 15 minut każdą. W nocy przerwy między karmieniami nie powinny być dłuższe niż 4 godziny, licząc od początku ostatniego karmienia.

Stymulacja laktatorem – po co, kiedy i jak

Jeżeli dziecko nie jest w stanie przystawić się do piersi i nie zainicjuje laktacji, należy skonsultować się z doradcą laktacyjnym i podjąć próby stymulacji laktatorem. Jeśli mama nie przystawia dziecka do piersi z różnych względów (np. konieczności rozdzielenia dziecka i mamy, czasowego przebywania dziecka na oddziale neonatologicznym, trudności z brodawkami sutkowymi), powinna jak najszybciej podjąć stymulację za pomocą laktatora w regularnych odstępach. Najpopularniejszy system stymulacji za pomocą laktatora jednofazowego to: 5-7 minut na jednej piersi, 5-7 minut na drugiej piersi, następnie 3-5 minut na pierwszej piersi i 3-5 minut na drugiej piersi, powrót na pierś pierwszą przez 2-3 minuty i druga również 2-3 minuty. Cała stymulacja powinna trwać 20-30 minut. W przypadku laktatorów dwufazowych należy stymulować każdą z piersi nieprzerwanie przez 10-15 minut. Czas odciągania jest taki sam jak w przypadku laktatora jednofazowego, 20-30 minut. Jeśli kobieta posiada laktator dwufazowy z dwoma końcówkami, może odciągać pokarm jednocześnie z obu piersi przez 10-15 minut. Laktator dwufazowy w początkowej fazie pracy inicjuje wypływ pokarmu poprzez szybką pracę, a następnie seria zassań przechodzi w tryb wolniejszy. Czas odciągania na laktatorze dwufazowym liczy się od momentu pojawienia się pierwszych kropel pokarmu. Według badań, jeśli nie podjęto skutecznej próby przystawiania dziecka do piersi lub nie stymulowano piersi laktatorem w ciągu pierwszych 3 dni, to szanse na powodzenie laktacyjne maleją.

Nawał pokarmowy

Dzieci w pierwszych dniach po porodzie mogą zgłaszać się po jedzenie często i nieregularnie. Kobieta może mieć wrażenie, że dziecko chce ssać pierś cały czas, bez chwili odpoczynku. Wystąpienie między 2 a 4 dobą tak zwanego nawału pokarmowego (czyli przepełnienia i powiększenia się obu piersi) jest naturalnym procesem uwarunkowanym hormonalnie. Zdarza się, że piersi są cieplejsze, ale nie bolesne. Wypełnienie szczególnie czują kobiety z mniejszym biustem.

Podczas nawału pokarmowego przystawianie „na żądanie” jest bardziej inicjatywą kobiety, której ssanie dziecka przynosi ulgę. W tym czasie kobieta szczególnie powinna proponować dziecku obie piersi. Karmienie przynosi uczucie ulgi i poprawy komfortu. W celu ułatwienia dziecku uchwycenia brodawki mama może odciągnąć ręcznie lub laktatorem kilka kropel dla zmiękczenia gruczołu. Pomaga ciepły okład lub prysznic przed karmieniem. Prysznic będzie dodatkowo delikatnie masował pierś.

Po nakarmieniu dziecka, jeśli piersi nadal są ciężkie i wypełnione, można odciągnąć pokarm laktatorem – ale tylko do poczucia ulgi, nigdy do końca – i zastosować zimny okład. Mimo że nie ma potwierdzenia w badaniach naukowych skuteczności okładów z liści kapusty, kobiety chętnie wybierają tę metodę. Ulgę odczuć można zwłaszcza wtedy, kiedy liście kapusty są schłodzone.

Karmienie piersią w pierwszych 2-4 tygodniach

W pierwszych 2-4 tygodniach od porodu następuje stabilizacja laktacji. Dziecko po porodzie może stracić do 10% masy urodzeniowej. Związanie jest to z oddaniem pierwszego stolca, czyli smółki, wymiotowaniem wodami płodowymi czy utratą wody w wyniku oddychania lub przez skórę.

Po drugim tygodniu życia, aż do końca 3 miesiąca, niemowlę powinno przybierać 180-220 gramów na tydzień. Dzieci karmione wyłącznie piersią mogą rosnąć znacznie szybciej.

Dziecko w pierwszych tygodniach może wykazywać nieregularną potrzebę ssania piersi. Jego aktywność zmienia się także w stosunku do pory doby. Jeśli dziecko nie wybudza się maksymalnie co 4 godziny, to należy zachęcić je do piersi.

Jeśli mama zauważy, że dziecko je częściej niż 8-12 razy na dobę, są to krótkie i częste sesje, to powinna skonsultować z ekspertem technikę karmienia piersią. W czasie stabilizacji laktacji powinno się karmić w nocy przynajmniej 1-2 razy, aby zapewnić odpowiednią stymulację gruczołu piersiowego i ochronę niepłodności laktacyjnej (metoda ta ma wysoką skuteczność, kiedy są spełnione ściśle określone warunki, m.in.: dziecko ma mniej niż 6 miesięcy, jest wyłącznie karmione piersią, a po 56 dniach od porodu u mamy nie występuje miesiączka).

Częstotliwość karmienia dziecka może być różna. Uwarunkowania osobnicze dziecka, okres laktacji jak również budowa piersi wpływają na zmienność częstości karmień. Podsumowując, dziecko, które prawidłowo przystawia się do piersi, wykazuje prawidłową technikę ssania, opróżnia prawidłowo pierś i zaspokaja głód, na ogół jest 8-10 razy przy piersi. Prawidłowe i częste karmienie pobudza laktację u matki. Karmienie powinno być efektywne (czyli skutkować prawidłowymi przyrostami masy ciała) i trwać ok. 10 min z jednej piersi.