Alkohol i papierosy to fatalna mieszanka dla mózgu

O szkodliwości obu wspomnianych używek nie trzeba nikogo przekonywać — tysiące prac naukowych przestrzega przed nadużywaniem alkoholu i tytoniu, równocześnie akcentując korzyści zdrowotne wynikające z ich porzucenia. Niewiele analiz dotyczy jednak wpływu, jaki połączenie ich obu ma na nasz organizm. Jak się okazuje, jednoczesne palenie i picie alkoholu jest wyjątkowo szkodliwe dla neuronów. 

Tym zagadnieniem zajęli się naukowcy z Universidade Federal do Rio Grande do Sul w Porto Alegre w Brazylii, a ich wnioski zostały opublikowane na łamach pisma „ACS Chemical Neuroscience”. 

Naukowcy, posiłkując się danymi Narodowego Instytutu ds. Nadużywania Alkoholu i Alkoholizmu, postawili tezę, że aktywne palenie i nadużywanie alkoholu jest częstym zjawiskiem, jednak jak dotąd nie badano jego konsekwencji. Wiemy wiele na temat wpływu na zdrowie poszczególnych używek, ale brakuje danych o tym, czy ich połączenie daje odmienne efekty w stosunku do działania indywidualnego. Naukowcy postanowili przebadać to zagadnienie w odniesieniu do mózgu, korzystając z modelu zwierzęcego. 

Myszy biorące udział w badaniu zostały podzielone na trzy grupy, które przez cztery tygodnie pozostawały pod wpływem alkoholu, dymu tytoniowego lub obu używek na raz. W grupie kontrolnej znalazły się zwierzęta, które nie były eksponowane na żadną ze wspomnianych substancji. 

Alkohol i tytoń szkodzą mocniej w parze

Jak się okazało, współdziałanie alkoholu i dymu papierosowego potęgowało ich negatywny wpływ na mózg. Naukowcy zaobserwowali, że to połączenie spowodowało zwiększenie poziomu cytokin sprzyjających powstawaniu stanu zapalnego w wyraźnie większym stopniu, niż samodzielnie robią to tytoń bądź alkohol. Dodatkowo, po dokładnej analizie aktywności mózgu zwierząt wyszło na jaw, że myszy poddawane działaniu obu substancji miały niższe poziomy neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego, niezbędnego dla przetrwania już istniejących neuronów i wzrostu kolejnych. Jest więc jasne, że współistnienie wspomnianych używek doprowadza do spustoszeń w mózgu i potęguje ich negatywny wpływ na nasz organizm. 

Naukowcy z Brazylii nie są pierwszymi, który analizowali, w jaki sposób jednoczesne przyjmowanie obu używek wpływa na nasze zdrowie. Badanie na ten temat pojawiło się już w 2009 roku, a jego autorami są naukowcy z Veterans Administration Medical Center w San Francisco. Badanie było wprawdzie prowadzone na niewielkiej próbie 50 osób (24 alkoholikach i 26 rzadko spożywających alkohol, część osób z obu grup paliła papierosy), jednak jego wyniki zostały potwierdzone przez Brazylijczyków. 

Uczestnicy eksperymentu zostali przebadani metodą spektrometrii rezonansu magnetycznego, które umożliwia ocenę poziomu stężeń poszczególnych substancji w tkance nerwowej. Dodatkowo ocenie poddano ich zdolności intelektualne i porównywano uzyskane wyniki z ilością wypijanego alkoholu oraz nawykami dietetycznymi. 

Na tej podstawie badacze postawili tezę, że palenie tytoniu potęguje negatywne skutki spożywania alkoholu, siejąc spustoszenie zwłaszcza w płatach czołowych odpowiedzialnych za przebieg podstawowych procesów myślowych, takich jak pamięć krótkotrwała, myślenie abstrakcyjne czy rozwiązywanie problemów. Przy okazji badano również wpływ palenia na mózg.

Dostępne używki gorsze od nielegalnych?

Coraz więcej badań pokazuje także, że spustoszenie zdrowotne, jakie niesie za sobą palenie papierosów i spożywanie alkoholu, jest znacznie większe niż w przypadku narkotyków. Do takich wniosków doszli autorzy analizy, która wzięła pod lupę czynnik określający liczbę lat życia utraconych przez osoby regularnie zażywające wspomniane używki. W przypadku alkoholu i papierosów mowa o nawet ćwierć miliarda lat w skali globalnej, podczas gdy w odniesieniu do narkotyków jest to „zaledwie” kilkadziesiąt milionów lat. 

Wspomniane badania mają znaczenie również w kontekście statystycznym. Dane tego typu dowodzą, że około 80 proc. osób, które nadużywają alkohol bądź są od niego uzależnione, równocześnie pali papierosy. Z kolei papierosy regularnie pali jedna na siedem dorosłych osób, a jedna na pięć upija się przynajmniej raz w miesiącu.