Spadek samopoczucia czy ukryta depresja? Objawy depresji

Depresja jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych na świecie, przyjmuje się, że u ok 17% populacji przynajmniej raz w życiu występują epizody tej choroby, a blisko połowa chorych nigdy nie zostaje zdiagnozowana.

Zdarzenia losowe, praca, problemy rodzinne, niepowodzenia „sercowe” czy zwykłe przesilenie jesienne może wywoływać spadki nastroju, smutek, bezsilność oraz brak wiary w siebie. Zazwyczaj wydaje nam się, że z tego typu problemami jesteśmy w stanie poradzić sobie sami, przecież „czas leczy rany”, a teoria ta sprawdziła się nam wiele razy.

Co jednak w sytuacji, kiedy smutek i przygnębienie zaczynają towarzyszyć nam dłużej? Czy mamy do czynienia z depresją? Jak rozpoznać chorobę?

Depresja jest poważną chorobą psychiczną niebezpieczną dla chorego i bardzo obciążającą dla jego najbliższych, trzeba mieć jednak świadomość, że jest wyleczalna. Prawidłowo zdiagnozowany i leczony pacjent najczęściej wraca do zdrowia i dotychczasowego życia w społeczeństwie, jednak objawy mogą mieć charakter nawracający, a nawet przewlekły.

Podstawowym kryterium odróżniającym depresję od tzw. „dołka psychicznego” jest czas trwania objawów, jeśli występują dłużej niż dwa tygodnie to jest to sygnał, że należy skonsultować się z lekarzem, najlepiej psychiatrą. Choroba ta ze względu na bardzo złożony charakter może mieć zróżnicowane objawy. Zwykle zaczyna się łagodnie, stopniowo obniża się nastrój, człowiek staje się apatyczny, traci poczucie humoru, zaczyna unikać kontaktu z innymi ludźmi i chętniej przebywa w samotności. To, co zwykle sprawiało mu przyjemność staje się obojętne, zamyka się w sobie, zaczyna odczuwać smutek i przygnębienie. Pojawiają się problemy z pamięcią, koncentracją i podejmowaniem decyzji, pójście do pracy wywołuje strach, a codzienne obowiązki sprawiają trudności. Z czasem objawy zaczynają nasilać się, chory zaczyna mieć poczucie bezużyteczności, wydaje mu się, że jest przyczyną wszelkiego zła, które go otacza. Traci poczucie własnej wartości i szacunek do siebie do tego stopnia, że nie może patrzeć na swoje odbicie w lustrze. Wpada w przesadne poczucie winy, kontakty z najbliższymi są mu obojętne a bywa nawet, że stają się źródłem cierpienia. Wahania nastroju, napady płaczu, wybuchy agresji czy irracjonalne zachowania mogą pojawić się niespodziewanie i bez przyczyny. Charakterystyczne są również stany lękowe i napady paniki.

Chory ma problemy z racjonalnym postrzeganiem rzeczywistości zdominowanym przez negatywne myślenie, które może prowadzić do myśli i czynów samobójczych. Odebranie sobie życia zaczyna traktować jak wybawienie i jedyną słuszną drogę. Mogą pojawić się halucynacje oraz urojenia, niektórzy pacjenci twierdzą, że nie żyją, lub mają obumarłą jakąś część ciała. Chorzy wycofują się z życia publicznego, przestają dbać o higienę, bywa, że miesiącami nie wychodzą z łóżka. 

Chorzy na depresję często skarżą się na problemy ze snem, mogą się one objawiać utrudnionym zasypaniem i płytkim snem lub nawet bezsennością. W innych przypadkach sen przychodzi szybko, jednak budzą się oni bardzo wcześnie rano lub w środku nocy i nie mogą ponownie zasnąć.

Zaburzenia łaknienia u jednych objawiają się brakiem apetytu prowadzącym do utraty masy ciała, u innych jego zwiększeniem i przybieraniem na wadze. Ponadto mogą pojawić się zaburzenia popędu płciowego, problemy z erekcją, bóle karku oraz głowy, zaparcia i suchość błon śluzowych. U kobiet mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania takie jak nieregularne krwawienia bądź ich brak. Charakterystyczne jest także ogólne osłabienie, spadek energii, spowolnienie mowy i poruszania się, ale również nadmierne pobudzenie i problemy z opanowaniem.

Depresja może wystąpić w każdym wieku, jednak statystycznie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn w okresie przekwitania (meno i andropauzy) oraz osób w podeszłym wieku. Jeśli w rodzinie były przypadki depresji istnieje ryzyko wystąpienia predyspozycji do zachorowania w kolejnych pokoleniach. 

Nie każdy, kto ma złe samopoczucie choruje na depresję, jednak w przypadku występowania przynajmniej dwóch z wyżej wymienionych objawów w dłuższym okresie lub krótkich epizodów powtarzających się cyklicznie, warto skonsultować się z lekarzem.