Depresja poporodowa – objawy, leczenie i przyczyny

Depresja poporodowa a zwykłe obniżenie samopoczucia

Około połowa kobiet, a często nawet do 80 procent, przez kilka dni po porodzie odczuwa smutek, niepewność, zmęczenie, bóle głowy czy lęk. Te uczucia nazywane są „baby blues” (ang. niemowlęcy smutek). Baby blues pojawia się między 1, a 14 dniem po porodzie, a swoje apogeum osiąga między 3, a 7 dniem. Młode mamy nie mogą spać, nie mają apetytu, są przygnębione i mają zmienny nastrój. Częściowo winą za to możemy obarczyć zmiany hormonalne. W tym czasie spada poziom estrogenów i progesteronu, wzrasta zaś poziom prolaktyny, odpowiadającej za wytwarzanie pokarmu. Również brak wsparcia ze strony rodziny czy strach, może wprowadzać cię w taki stan.

Powrót do formy psychicznej pomoże Ci osiągnąć pomoc najbliższych: partnera, rodziców czy przyjaciół. Pozwól czasem ojcu wykąpać dziecko lub przygotować mu posiłek. Sama staraj się wypoczywać i zrób rzeczy, na które masz ochotę, idź do kosmetyczki lub przeczytaj ciekawą książkę. Stan ten najczęściej mija sam po kilku dniach, jednak w niektórych przypadkach może rozwinąć się depresja poporodowa.

Objawy depresji poporodowej 

Objawy depresji poporodowej zwykle pojawiają się kilka tygodni po opuszczeniu szpitala. Około 10 do 20 procent kobiet zapada na depresję poporodową o różnym nasileniu. Zazwyczaj jest ona łagodna, jednak u co piątej kobiety z depresją poporodową pojawiają się ciężkie stany depresyjne i wymagają pomocy specjalistów.
Pierwszym objawem depresji poporodowej jest to, że przez większość czasu czujesz się smutna, przygnębiona i zmęczona. Zmęczenie jest odczuciem, które bardzo często towarzyszy matkom, jednak depresja poporodowa może powodować, że czujesz się tak wyczerpana, jak podczas ciężkiej choroby. Nawet gdy jesteś zmęczona, nie możesz zasnąć. Budzisz się bardzo wcześnie rano, nawet jeśli nie musisz wstawać do dziecka. Tracisz apetyt, co kolei może pogłębić twoje problemy ze zmęczeniem i drażliwością, lub wręcz przeciwnie nadmiernie się objadasz. Nie jesteś w stanie cieszyć się z niczego, ani niczym zainteresować. Postrzegasz siebie w negatywnym świetle. Czasami mogą nękać Cię natrętne myśli: ,,Że jesteś sama, że nikt cię nie rozumie, że chcesz umrzeć.” Masz obezwładniające poczucie lęku, martwisz się że gdy tylko dziecko zapłacze to jest poważnie chore. Zamiast czuć bliskość w stosunku do swojego dziecka, czujesz, że się od niego oddalasz. Wydaje Ci się, że jesteś złą matką, gorszą od innych. Towarzyszy ci apatia i uczucie wewnętrznej pustki – tak w skrócie można opisać najbardziej typowe objawy depresji poporodowej. 

Przyczyny depresji poporodowej. Kto najczęściej na nią zapada?

Z przeprowadzonych badań wynika, że szczególnie narażone na depresję po porodzie są kobiety około trzydziestego roku życia, dobrze wykształcone, które podczas ciąży narażone były na stresujące sytuacje.

Często zapadają na nią kobiety pozbawione wsparcia rodzinnego, samotne matki czy pozostające w konflikcie z partnerem. Również bieda, brak pracy czy wczesne macierzyństwo sprzyja depresji. Do grupy ryzyka należą kobiety cierpiące na napięcie przedmiesiączkowe i te, które w ciąży zapadały często na infekcję a także kobiety z patologicznym przebiegiem ciąży, zagrożone poronieniem, urodzeniem wcześniaka, bądź mające już chore dziecko. To również kobiety, które przed ciążą przejawiały skłonność do depresji, w czasie ciąży miały zmienne samopoczucie i wysoki poziom lęku.

Czasem przyczyną depresji poporodowej może być późna ciąża, zwłaszcza u kobiet aktywnych zawodowo, które obawiają się, że dziecko zaszkodzi ich karierze. Według niektórych badaczy, istnieje przekonanie, że ingerencja w czasie porodu jak: nacięcie krocza czy zabieg kleszczowy, może niekorzystnie wpływać na psychikę przyczyniając się do depresji.

Depresja poporodowa a psychoza poporodowa

Najtrudniejszą postacią depresji jest psychoza poporodowa. Jest to bardzo poważna choroba i dotyka 1 na 500 kobiet. Zaczyna się w ciągu pierwszych dni lub tygodni po urodzeniu dziecka. Stan może się bardzo pogorszyć nawet w przeciągu kilku godzin i może zagrażać życiu, w związku z czym wymaga szybkiego leczenia. Objawy psychozy najczęściej zauważą twoi najbliżsi. Zaniedbanie dziecka, ciągła apatia czy myśli samobójcze są szybko wychwytywane przez członków twojej rodziny. Objawy te wymagają pomocy lekarza i dużo cierpliwości i wyrozumiałości ze strony partnera. Spokojna rozmowa, akceptacja, zrozumienie i dużo miłości - tego oczekuję kobieta od partnera w tym trudnym momencie. Chociaż psychoza poporodowa to bardzo poważna choroba, przy prawidłowej terapii można ją całkowicie wyleczyć.

Leczenie depresji poporodowej 

Jeśli mimo wsparcia najbliższych objawy nie ustępują, albo wręcz nasilają się, udaj się po pomoc do specjalisty. Depresja poporodowa jest chorobą i można, a nawet powinno się ją leczyć. Lekarze często do stwierdzenia i oceny depresji używają kwestionariusza - Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej (Edinburgh Postnatal Depression Scale). Wypełniając ankietę odpowiadasz na 10 pytań, np. czy myślisz o zrobieniu sobie krzywdy, czy czujesz się nieszczęśliwa bądź czy odczuwasz strach bez powodu. Pozwala to określić aktualny stan depresji poporodowej.

Ważną częścią leczenia depresji poporodowej jest rozmowa ze specjalistą – psychoterapia. Na efekty trzeba czasem poczekać kilka tygodni. Ale często właśnie na tym etapie odnosi się duży sukces i poprawę zdrowia. Psychoterapia jest z reguły bezpieczną metodą terapii. Jednak również i ona może u niektórych osób powodować działania niepożądane, np. nieprzyjemne wspomnienia, które mogą spowodować, że poczujesz się bardziej przygnębiona. Dalszym krokiem w leczeniu depresji jest zażywanie przez pacjentkę preparatów przeciwdepresyjnych, które wpływają na zachowanie niektórych substancji chemicznych w mózgu, głównie serotoniny (5HT) i noradrenaliny. Jeśli karmisz, poinformuj o tym lekarza, by dobrał ci odpowiedni, bezpieczny lek przeciwdepresyjny.

Każde zaburzenie ze strony psychiki rzutuje na więzi z otoczeniem. Ma także wpływ na przyszłe życie dziecka, które narażone jest na zaburzenie rozwoju emocjonalnego. Dlatego istotne jest, aby w przypadku gdy zauważysz u siebie objawy depresji zwróciła się o pomoc do bliskich i do lekarzy.