Rektoskopia - przygotowanie i przebieg badania, dieta

Rektoskopia jest badaniem endoskopowym odbytnicy. Do jego wykonania używa się rektoskopu, który ma kształt sztywnej rurki.

Jakie są wskazania do wykonania badania rektoskopowego?

Rektoskopię można wykonywać w celach diagnostycznych lub też terapeutycznych. 

Jakie są wskazania diagnostyczne do wykonania rektoskopii? 

Przede wszystkim wskazaniem do wykonania diagnostycznej rektoskopii są krwawienia z odbytu. Tak naprawdę każde krwawienie, bez względu na to czy jest ono obfite czy skąpe, wymaga diagnostyki, bowiem jego przyczyny mogą być błahe, a mogą być jednak bardziej poważne. Ponadto, wskazaniem do wykonania rektoskopii diagnostycznej są także zaburzenia rytmu wypróżnień: biegunki oraz zaparcia, które wcześniej nie były obecne. Dodatkowo, diagnostyczne badanie rektoskopowe wykonuje się również w sytuacji, kiedy pacjent zaczyna tracić na wadze i w inny sposób nie można wyjaśnić spadku jego masy ciała. Rektoskopia diagnostyczna jest też wykonywana w przypadku niewyjaśnionej niedokrwistości z niedoboru żelaza oraz wtedy, kiedy u pacjenta istnieje podejrzenie raka dolnego odcinka jelita grubego. Wskazaniem do wykonania diagnostycznego badania rektoskopowego jest także ból odczuwany przez pacjenta w okolicy odbytu, jak również uczucie bezproduktywnego parcia na stolec. 

Jakie są natomiast wskazania do wykonania rektoskopii terapeutycznej? 

Terapeutyczne badanie rektoskopowe wykonuje się w sytuacji, kiedy zachodzi potrzeba usunięcia polipów z okolicy odbytnicy. Ponadto, terapeutyczna rektoskopię wykonuje się, aby usunąć ciała obce z odbytu oraz zahamować krwawienia z wad rozwojowych naczyń oraz owrzodzeń i guzów dolnego odcinka jelita grubego. Za pomocą badania rektoskopowego można też zmniejszyć ciśnienie w jelicie objętym toksycznym poszerzeniem.

Czy istnieją przeciwwskazania do wykonywania rektoskopii?

Tak. Przeciwwskazaniem do wykonania badania rektoskopowego jest przede wszystkim zaostrzenie sie nieswoistych przewlekłych zapaleń jelit, do których zalicza się chorobę Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czyli colitis ulcerosa. Ponadto, przeciwwskazaniem do wykonywania rektoskopii jest też zapalenie otrzewnej oraz megacolon toxicum, czyli ostre rozdęcie okrężnicy będące powikłaniem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Rektoskopii nie powinno się także wykonywać u kobiet w zaawansowanej ciąży oraz u pacjentów z nieleczonymi zaburzeniami krzepnięcia krwi. Dodatkowo, kolejnym przeciwwskazaniem do wykonania badania rektoskopowego jest również podejrzenie perforacji jelita oraz w przypadku podejrzenia zapalenia uchyłka jelita. Rektoskopii nie można też wykonywać, kiedy pacjent nie współpracuje z lekarzem wykonującym badanie. 

Czy do badania rektoskopowego należy się jakoś specjalnie przygotować?

Przed badaniem rektoskopowum pacjent powinien być tylko na diecie płynnej. Takiej diety przed rektoskopią pacjent powinien zacząć przestrzegać na 24-48 godzin przed planowanym badaniem. Najlepiej, jeśli pacjent wtedy piłby  tylko płyny lub ewentualnie spożywał bardzo delikatne zupy. Wieczorem w dzień poprzedzający badanie rektoskopowe pacjent powinien też mieć wykonaną enemę przeczyszczającą - gotową enemę można kupić w każdej aptece. Jeśli badaniu rekstokopowemu będzie poddawany pacjent z obciążeniami (sztuczne zastawki serca, proteza naczyniowa, przebyte w przeszłości zapalenie wsierdzia czy też znacznie obniżony poziom białych krwinek, czyli leukocytow) należy podać mu antybiotyk drogą dożylną. 

W jaki sposób przeprowadza się badanie rektoskopowe?

Badanie rektoskopowe jest dla większości pacjentów badaniem wstydliwym, dlatego też należy zapewnić pacjentowi jak największy komfort. Badanie powinno być wykonywane w zamkniętym gabinecie, za parawanem lub za zasłonką na wypadek, gdyby w czasie badania ktoś wszedł do gabinetu. Przed badaniem można pacjentowi podać leki uspokajające, dzięki czemu będzie on w czasie badania odczuwał mniejsze zdenerwowanie. Ponadto, czasami podaje się też pacjentowi leki przeciwbólowe.  Pacjent musi położyć się na leżance w pozycji kolanko - łokciowej, to znaczy, ze w czasie całego badania musi on opierać sie na swoich kolanach i łokciach. Następnie, lekarz przystępuje do pierwszego etapu badania, jakim jest oglądanie okolicy odbytu. Lekarz musi bowiem ocenić czy juz wokół odbytu nie występują jakieś niepokojące zmiany czy też otarcia naskórka. Kolejnym etapem badania jest badanie per rectum czyli badanie palcem przez odbyt, dzięki czemu lekarz może wstępnie ocenić wewnętrzną najbardziej dolną cześć jelita grubego. Dopiero po badaniu per rectum lekarz zaczyna wprowadzać do światła odbytu rektoskop. Rektoskop należy wprowadzać bardzo powoli, nigdy nie należy wpychać go na siłę i na siłę pokonywać napotykanych po drodze oporów, bowiem w ten sposób można doprowadzić do uszkodzenie jelita i przerwania jego ściany. Po wprowadzeniu rektoskopu wystarczająco głęboko lekarz może dokładnie ocenić wnętrze odbytu i odbytnicy, Zdarza się też, że w przypadku wątpliwości diagnostycznych lekarz w czasie badania pobiera wycinek błony śluzowej jelita grubego do badania histopatologicznego, dzięki któremu będzie można postawić ostateczne rozpoznanie ze stuprocentowa pewnością. 

Czy po rektoskopii mogą zdarzyć się jakieś powikłania?

Tak, choć na szczęście zdarzają się one stosunkowo rzadko. Do najczęściej występujących po badaniu rektoskopowym powikłań można zaliczyć krwawienie z odbytu, a bardzo rzadko przerwanie ciągłości ściany jelita grubego. Należy też pamiętać, że bezwzględnego i szybkiego kontaktu ze swoim lekarzem wymaga sytuacja, kiedy po badaniu rektoskopwym pacjent zaczyna oddawać smoliste stolce lub też kiedy obecny jest ból brzucha oraz dreszcze i gorączka. 

Czym różni się badanie rektoskopowe od badania kolonoskopowego?

Badanie rektoskopowe, czyli rektoskopia, to endoskopowe badanie odbytu i odbytnicy. Kolonoskopia zaś to badanie endoskopowe, dzięki któremu lekarz może bardzo dokładnie obejrzeć wnętrze całego jelita grubego - począwszy od odbytu a skończywszy na zastawce krętniczo- kątniczej. Czasami wykonywane jest też badanie pośrednie pomiędzy rektoskopią a kolonoskopią. Badaniem tym jest rektosigmoidoskopia, badanie to również jest badaniem endoskopowym, za jego pomocą lekarz wykonujący badanie może obejrzeć odbyt, odbytnicę oraz końcowy odcinek esicy będącej jednym z fragmentów jelita grubego.