Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?
Katarzyna Gmachowska

Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?

Odra jest ostrą chorobą wirusową przebiegającą z gorączką i wysypką. Choroba szerzy się drogą kropelkową, zaś źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zarazić się może każdy, kto nie przebył wcześniej odry lub nie był na nią szczepiony. Jak rozpoznać odrę? Jak przebiega  i w jaki sposób się ją leczy?

Odra jest wirusową chorobą zakaźną, objawiającą się gruboplamistą wysypką skórną, cechami infekcji dróg oddechowych, suchym kaszlem, zapaleniem spojówek, światłowstrętem oraz gorączką. Wirus odry jest wysoce zakaźny, przenosi się drogą kropelkową. Leczenie polega na stosowaniu preparatów łagodzących objawy, zazwyczaj prowadzi się je w warunkach szpitalnych. Najlepszą metodą profilaktyki przed zachorowaniem jest szczepienie, które w Polsce należy do obowiązkowych szczepień u dzieci.  

Odra – charakterystyka 

Odra (łac. Morbilli) jest chorobą zakaźną wywoływana przez wirusa odry, który należy do rodziny paramyksowirusów. Choroba charakteryzuje się gruboplamistą wysypką na skórze, objawami infekcji dróg oddechowych, zapaleniem spojówek i gorączką. Dzięki powszechnym w Polsce szczepieniom przeciwko odrze, śwince i różyczce obecnie choroba występuje bardzo rzadko.

Odra cechuje się wysoką zakaźnością, co oznacza, że bardzo łatwo dochodzi do zakażenia i rozwoju objawów u osób nieszczepionych lub niechorujących w przeszłości na odrę. Obecnie większość przypadków odry na świecie występuje w krajach o słabo rozwiniętym systemie ochrony zdrowia.  

Odra – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia wirusem odry? 

Wirus odry przenosi się drogą powietrzno-kropelkową i cechuje się wysoką zakaźnością. Wirus dostaje się w trakcie oddychania do jamy nosowo-gardłowej, gdzie dochodzi do zakażenia komórek nabłonka i spojówek. Następnie wirus przedostaje się do krwi, skąd trafia do innych narządów. Okres wylęgania choroby wynosi 9–11 dni.

Osoba chora jest zakaźna dla otoczenia 3–5 dni przed pojawieniem się wysypki i przez pierwsze 3 dni występowania objawów skórnych. Wirus odry znajduje się wydzielinie z nosa i jamy ustnej, we łzach, moczu i krwi osoby chorej.  

Po przebyciu odry często dochodzi do przemijającej immunosupresji (spadku odporności). Przechorowanie odry pozostawia trwałą odporność na całe życie przed kolejnym zakażeniem.  

Powiązane produkty

Odra – objawy 

W przebiegu odry wyróżnia się trzy okresy: nieżytowy, wysypkowy oraz zdrowienia. Okres nieżytowy trwa około 4 dni i objawia się wysoką gorączką, suchym kaszlem, bólem gardła, katarem, zapaleniem spojówek i światłowstrętem. Po okresie nieżytowym pojawiają się białe plamki otoczone czerwoną obwódką na błonie śluzowej policzków (tzw. plamki Koplika). Zanikają one po pojawieniu się wysypki na skórze. Okres wysypkowy zaczyna się po około 2 tygodniach od zakażenia wirusem odry. Plamisto-grudkowa wysypka pojawia się początkowo na twarzy, szyi i za uszami, następnie schodzi na tułów i kończyny. Objawom skórnym towarzyszy świąd oraz wysoka gorączka. W okresie zdrowienia dochodzi do stopniowego spadku gorączki oraz ustępowania wysypki. Przez około 14 dni mogą utrzymywać się na skórze przebarwienia po wysypce oraz złuszczanie się naskórka.  

Odra u dzieci 

Odra najczęściej pojawia się w wieku dziecięcym u nieszczepionych osób. Ciężki przebieg oraz powikłania odry zazwyczaj występują u małych dzieci (poniżej 5. roku życia). U starszych dzieci powikłania zdarzają się rzadziej, choć należy pamiętać, że mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności, a nawet zgonu.

Groźnym powikłaniem odry u dzieci w wieku poniżej 2 lat jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), które ujawnia się po około 5–15 latach po przebyciu choroby. SSPE jest chorobą nieuleczalną i objawia się postępującym otępieniem, nasilającą się sztywnością mięśni oraz drgawkami. Zgon następuje zazwyczaj w przeciągu 2 lat od pierwszych objawów.  

Odra u dorosłych 

Odra u dorosłych ma podobne objawy jak u dzieci. Na ciężki przebieg choroby szczególnie narażone są osoby w podeszłym wieku, mające choroby układu krążenia lub zaburzenia odporności. Odra jest szczególnie niebezpieczna w okresie ciąży, gdyż może prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka.  

Odra – leczenie 

Leczenie odry polega na stosowaniu leków łagodzących objawy, w tym preparatów przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz nawadniających. Pomocne bywa przebywanie w zaciemnionych pomieszczeniach, co łagodzi objawy światłowstrętu. Terapię odry prowadzi się w warunkach szpitalnych. W przypadku nadkażeń bakteryjnych stosuje się antybiotykoterapię. 

Każdy przypadek zachorowania na odrę jest zgłaszany przez lekarza do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.  

Odra – powikłania 

Do powikłań odry zalicza się: 

  • zapalenie oskrzeli i płuc,
  • zapalenie krtani, 
  • zapalenie ucha środkowego, 
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, 
  • podostre stwardniające zapalenie mózgu, 
  • zapalenie mięśnia sercowego. 
Powikłania odry są zazwyczaj ciężkie i mogą prowadzić do śmierci, dlatego tak ważna jest profilaktyka przed zachorowaniem. Do najpopularniejszych metod ochrony przed zachorowaniem na odrę należą szczepienia ochronne lub immunoglobuliny przeciwko wirusowi odry.   

Odra – profilaktyka. Szczepienie przeciw odrze  

Szczepienie przeciwko odrze w Polsce jest obowiązkowe i bezpłatne dla dzieci (szczepionka MMR). Pełen schemat szczepienia polega na podaży dwóch dawek szczepionki, pierwsza w 13.–15. miesiącu życia, druga w 6. roku życia. Szczepionka przeciwko odrze zawiera żywe, choć osłabione wirusy, dlatego nie można jej podawać dzieciom z ciężkimi niedoborami odporności lub będących w trakcie leczenia immunosupresyjnego. Szczepienie przeciwko odrze cechuje się dużą skutecznością. Odczyny poszczepienne występują stosunkowo rzadko i są łagodne (najczęściej ból i zaczerwienienie w miejscu podania, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka lub podwyższona temperatura poszczepienna).  

  1. J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, "Pediatria po Dyplomie”, nr 01 2016. 
  2. M. Szczepańska-Putz, Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 
  3. W. H. Manson, Measles, Nelson Textbook of Pediatrics, Wydawnictwo Saunders Elsevier, Philadelphia 2011.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij