Uczulenie na kosmetyki - co może je wywołać?
Magdalena Sikora

Uczulenie na kosmetyki - co może je wywołać?

Wynikiem miejscowego działania kosmetyków mogą być zarówno odczyny drażniące jak i alergiczne. Preparaty o charakterze pielęgnacyjnym jak i środki upiększające, coraz częściej zawierają bowiem w układach recepturalnych związki syntetyczne, które w wielu przypadkach mogą być przyczyną podrażnień, alergii, stanów zapalnych skóry.

  1. Alergia na kosmetyki - objawy i przyczyny
  2. Najczęstsze alergeny w kosmetykach

W zasadzie każda substancja rozpoznana przez organizm jako obca, może wywołać reakcję alergiczną.
Częstość uczuleń na dany związek w dużym stopniu zależna jest od jego właściwości alergizujących. Surowce kosmetyczne mają je na ogół średnie lub słabe. Ogólnie znane składniki o silnym działaniu drażniącym lub alergizującym zostały bowiem wyeliminowane z receptur preparatów kosmetycznych, bądź w znacznym stopniu ograniczono ich użycie.

Alergia na kosmetyki - objawy i przyczyny

Zastosowanie w układzie odpowiednich substancji osłaniających powoduje, że skutecznie zapobiegają one odczynom alergicznym wywoływanym przez te związki. Jednak nawet słabe alergeny, jeżeli są często stosowane, mogą uczulać znaczną liczbę osób. Uczulenie to nie jest wynikiem prostej aplikacji substancji na skórę. Jest ono w dużej mierze uwarunkowane szeregiem czynników, z których istotne znaczenie ma czas kontaktu kosmetyku ze skórą. Z punktu widzenia uczuleń ważny jest zatem podział wyrobów kosmetycznych na dwie podstawowe grupy. Do pierwszej zaliczamy te preparaty, które po zastosowaniu pozostają na skórze od kilku do kilkunastu godzin (kremy, balsamy, szminki). Układy te znacznie częściej mogą powodować zmiany skórne niż druga grupa, którą stanowią kosmetyki mające krótki czas zastosowania i po spłukaniu pozostają na skórze lub włosach tylko w ilościach śladowych (szampony, preparaty pod prysznic).

Kolejnym czynnikiem wywierającym znaczący wpływ na powstawanie uczuleń jest miejsce aplikacji preparatu. Wiadomo, że skóra w określonych miejscach naszego ciała jest bardziej lub mniej wrażliwa na działanie różnego rodzaju czynników zewnętrznych. W dużej mierze zależy to od jej miejscowych właściwości (grubości naskórka, ilości znajdujących się na powierzchni skóry mieszków włosowych itp.).

Generalnie skóra twarzy jest bardziej wrażliwa niż pozostałe części ciała. Najbardziej wrażliwym jej miejscem są powieki, co może powodować u niektórych osób częste odczyny alergiczne w okolicach oczu. Do wrażliwych okolic ciała należą także przedramiona oraz miejsca z naturalną okluzją, np. fałdy pachowe czy też pachwinowe. Nie dziwi więc fakt często pojawiających się alergii na dezodoranty. Co ciekawe, stwierdzono, że uczulenie na nie często nie cofa się po odstawieniu preparatu, co najprawdopodobniej spowodowane jest pozostającymi na ubraniu resztkami wyrobu. Najmniej wrażliwymi miejscami naszego ciała są dłonie. Przykładem okolicy skóry, rzadko dotkniętej alergią kontaktową, jest także owłosiona skóra głowy. Duża liczba mieszków włosowych sprawia bowiem, że substancja uczulająca przenika nie tworząc właściwego alergenu w miejscu kontaktu ze skórą. Z tego też powodu efektem uczulenia na farby nie jest rumień pojawiający na skórze głowy lecz najczęściej powstaje on w okolicach szyi, czoła a nawet twarzy.

Czynnikiem, który może wywierać wpływ na powstawanie alergii jest także stan skóry. Czasami ten sam kosmetyk zastosowany na skórę podrażnioną lub zmienioną zapalnie uczula, natomiast w przypadku skóry zdrowej może nie powodować alergii. Przykładem tego typu reakcji może być działanie uczulające jakie wywołują wody po goleniu stosowane na skórę podrażnioną goleniem.

Na wrażliwość skóry wpływa także ogólny stan zdrowia, jak również płeć i wiek osoby. Na ogół kobiety i ludzie młodzi mają bardziej wrażliwą skórę niż mężczyźni i ludzie starsi. O możliwości powstawania odczynów alergicznych bardzo często decyduje częstotliwość aplikacji kosmetyku. Oczywiste jest, że systematyczne stosowanie preparatu kosmetycznego zawierającego w składzie recepturalnym potencjalny, nawet słaby czynnik alergizujący, częściej prowadzi do odczynu alergicznego niż w przypadku rzadkiego używania kosmetyku.

Najczęstsze alergeny w kosmetykach

Do związków, które mogą powodować podrażnienie lub alergie skórne zaliczyć można m. in. rezorcynę, kwas salicylowy, siarkę, fenol. Substancje te znajdują się głównie w preparatach złuszczających, przeciwłojotokowych, przeciwabteryjnych. Przyczyną wielu uczuleń mogą być także produkty pszczele: miód pszczeli, pyłek kwiatowy, propolis, mleczko pszczele. Szczególnie właśnie w przypadku tych surowców zalecane jest wykonanie prób uczuleniowych.

Osoby o skórze wrażliwej, ze skłonnością do alergii powinny ostrożnie podchodzić do preparatów zawierających w składzie recepturalnym alkohol etylowy, czy też kwasy owocowe (AHA). Alergie i podrażnienia mogą powodować dość często stosowane w preparatach kosmetycznych tzw. oleje mineralne: olej wazelinowy, olej parafinowy, wazelina, parafina. Również lanolina czyli wosk owczy może być środkiem uczulającym. Dawniej często wskazywano na alergiczne reakcje naskórka występujące po zastosowaniu środków do pielęgnacji skóry czy maści zawierających w swoim składzie lanolinę lub jej pochodne. Jednak po wprowadzeniu przez rafinerie ulepszonej metody pozyskiwania tego surowca, ich liczba w znacznym stopniu się obniżyła.

Kolejną grupę produktów naturalnych, które mogą powodować podrażnienie lub odczyn alergiczny stanowią olejki eteryczne. Pozyskiwane z różnych części roślin, pod względem chemicznym są wieloskładnikowymi mieszaninami różnorodnych związków organicznych i w zależności od ich składu wykazują określone działanie fitoterapeutyczne. Z olejków, które mogą powodować podrażnienia można wymienić: miętowy, tymiankowy, cytonellowy, cynamonowy, pimentowy, lebiodkowy, cytrynowy, melisowy. Olejki eteryczne wyróżniające się dużą aktywnością biologiczną w niektórych przypadkach mogą łagodzić stany zapalne skóry, tak jak jest to w przypadku np. olejku rumiankowego, migdałowego czy różanego. Należy jednak pamiętać, że wrażliwość skóry na olejki eteryczne jest cechą indywidualną. Osoby o jasnej karnacji na ogół są wrażliwsze i mogą mieć problemy po użyciu preparatów zawierających w składzie recepturalnym olejki uznane powszechnie za bezpieczne.

Spośród substancji zapachowych stosowanych w kosmetykach przyczyną około 80 proc. uczuleń są następujące związki: aldehyd cynamonowy, alkohol cynamonowy, eugenol, izoeugenol, hydroksycytonellal, geraniol, aldehyd a-amylocynamonowy.

Grupę preparatów kosmetycznych, które szczególnie często powodują zarówno podrażnienia jak i alergie stanowi segment tzw. kosmetyki kolorowej. Uczulenia na pomadki, maskary czy cienie do powiek są przeważnie spowodowane zawartymi w tych kosmetykach barwnikami, rzadziej substancjami zapachowymi, a tylko w wyjątkowych przypadkach pozostałymi składnikami produktu. Około 17 proc. wszystkich odczynów alergicznych spowodowanych przez kosmetyki wywołują lakiery do paznokci. Czynnikiem uczulającym w tym przypadku są zazwyczaj zawarte w nich substancje filmotwórcze tworzące błonkę na powierzchni paznokcia. Z grupy tej wymienić można: żywice poliestrowe, metaakrylany i nitrocelulozę. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że odczyn alergiczny pojawiający się na skórze twarzy, a głównie powiek, może być reakcją uczuleniową na środki zastosowane w innych okolicach ciała. Właśnie w przypadku lakierów bardzo często pojawia się on nie na dłoniach, ale np. na bardziej wrażliwych na czynniki zewnętrzne powiekach.

Przyczyną uczuleń mogą być również farby do włosów, szczególnie tzw. farby trwałe. Niekorzystna reakcja po ich zastosowaniu może objawiać się świądem, obrzękiem skóry twarzy, szyi, zmianami rumieniowo zapalnymi, obrzękiem powiek. Rzadziej tego typu odczyny pojawiają się w przypadku stosowania farb roślinnych, typu chna. Przystępując do farbowania włosów, nawet kolejnego przy użyciu tej samej farby, należy wykonać tzw. test płatkowy, określający osobniczą wrażliwość na stosowany preparat.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • 10 zaskakujących rzeczy, które mogą wywołać uczulenie

    O tym, że można mieć uczulenie na trawę, zwierzęta albo mleko, wiedzą już pięciolatki. Lista rzeczy, które mogą wywołać reakcję alergiczną, jest jednak znacznie dłuższa, a niektóre jej pozycje mogą naprawdę zaskoczyć.

  • Uczulenie na hennę (PDD, parafenylodwuaminę) – objawy, leczenie

    Świąd, zaczerwienie na brwiach, powiekach skórze głowy lub pieczenie czy zgrubienie naskórka – to jedne z objawów uczulenia na sztuczną hennę występujących po zabiegu koloryzacji brwi, rzęs, farbowaniu włosów lub wykonaniu tatuażu. Zazwyczaj na ten rodzaj alergii kontaktowej pomogą leki antyhistaminowe bez recepty lub maści z hydrokortyzonem aplikowane miejscowo. Groźniejsze przypadki uczelnia na hennę objawiające się jako ropne pęcherze czy przebarwienia na skórze, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Czy istnieją skuteczne domowe sposoby na uczulenie na hennę?

  • Uczulenie na detergenty - jak sobie z nim radzić?

    Przypadków alergii jest coraz więcej. W zależności od indywidualnej wrażliwości uczulać może praktycznie wszystko: składniki jedzenia, tworzyw sztucznych, kosmetyków, detergentów, a nawet zwykły kurz. Obecnie wśród jednych z najczęściej wywołujących alergię kontaktową czynników wymieniane są detergenty używane w domu.

  • Owies - naturalny kosmetyk dla wrażliwych

    Owies zwyczajny (Avena Sativa) to roślina jednoroczna należąca do rodziny traw (Graminae), uprawiana w wielu krajach Europy, Azji oraz Ameryce Północnej. Należy do najpopularniejszych zbóż o cennych właściwościach leczniczych oraz kosmetycznych. Coraz częściej stosowany w kosmetykach naturalnych do skóry wrażliwej. Przyjrzyjmy się jego składnikom, właściwościom, zastosowaniu oraz przepisom na zrobienie własnego naturalnego kosmetyku.

  • Emolienty – druga młodość skóry

    Jednym z podstawowych warunków zachowania młodego wyglądu skóry jest zapewnienie jej odpowiedniego nawilżenia. W kosmetyce szczególnie często wykorzystywane jest do tego zjawisko okluzji, czyli szczelnego pokrycia powierzchni skóry przez układy zwane emolientami

  • Składniki w kosmetykach dla dzieci – jak wybrać najlepszy i najbezpieczniejszy kosmetyk dla dziecka?

    Przyjmuje się, że dobre kosmetyki dla dzieci powinny być wytwarzane na bazie surowców najwyższej jakości, pozbawionych działania alergizującego, o potwierdzonym bezpieczeństwie stosowania. Istotą tego typu wyrobów jest ich odpowiednia czystość mikrobiologiczna, oraz dobrej jakości opakowanie, niewchodzące w reakcje ze składnikami preparatu. Bezpieczeństwo produktów oraz ich właściwości użytkowe powinny być potwierdzone odpowiednimi badaniami. Jakie składniki w kosmetykach dla dzieci są pożądane? Jak wybrać najlepszy preparat do pielęgnacji dziecięcej skóry?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij