Składniki w kosmetykach dla dzieci – jak wybrać najlepszy i najbezpieczniejszy kosmetyk dla dziecka?

Przyjmuje się, że dobre kosmetyki dla dzieci powinny być wytwarzane na bazie surowców najwyższej jakości, pozbawionych działania alergizującego, o potwierdzonym bezpieczeństwie stosowania. Istotą tego typu wyrobów jest ich odpowiednia czystość mikrobiologiczna, oraz dobrej jakości opakowanie, niewchodzące w reakcje ze składnikami preparatu. Bezpieczeństwo produktów oraz ich właściwości użytkowe powinny być potwierdzone odpowiednimi badaniami. Jakie składniki w kosmetykach dla dzieci są pożądane? Jak wybrać najlepszy preparat do pielęgnacji dziecięcej skóry?

Kosmetyki dla dzieci – oleje mineralne i silikonowe

Ważnymi składnikami preparatów dla dzieci stają się środki okluzyjne, tzw. emolienty. Wynika to z faktu, że w pierwszych tygodniach ich życia ograniczone jest wydzielanie łoju, wpływające niekorzystnie na wytwarzanie odpowiedniej bariery lipidowej, czemu towarzyszy suchość skóry tzw. kseroza. Przez długi czas pośród składników preparatów dla dzieci można było znaleźć surowce mineralne: olej parafinowy i wazelinowy oraz wazelinę. Komponenty te otrzymuje się w procesie frakcjonowania i oczyszczania ropy naftowej, a ich głównymi składnikami są węglowodory o zróżnicowanych masach cząsteczkowych. Takie układy mineralne zaliczane są do grupy efektywnych czynników zapobiegających wysuszeniu skóry. Ich efektywność oraz niska cena powodują, że surowce te chętnie wykorzystuje się w preparatach kosmetycznych, w tym również dla dzieci. Ich wadą jest jednak fakt, że stosowane na duże powierzchnie ciała tworzą zwarty film, mogący powodować zatykanie porów, a w konsekwencji zakłócenie gospodarki cieplnej organizmu.

Konkurencyjnymi surowcami dla olejów mineralnych stają się oleje silikonowe. Dzięki dobrej tolerancji przez skórę oraz ich właściwościom hydrofobowym stosowane są one zarówno w preparatach do pielęgnacji twarzy, jak i całego ciała. Tworzą one na powierzchni skóry cienki niewidoczny film ochronny, który nie utrudnia jej oddychania, jest odporny na zmywanie wodą. Układ ten pełni wielorakie funkcje m.in. chroni skórę przed działaniem czynników zewnętrznych oraz zabezpiecza ją przed utratą wilgoci. Silikony są dobrymi protektorami skóry niepowodującymi uczucia lepkości czy tłustości. W odróżnieniu od olejów mineralnych nie wpływają one na zaburzenia gospodarki cieplnej organizmu.

Kosmetyki dla dzieci – tłuszcze

Coraz częściej w produktach dla dzieci można spotkać także naturalne tłuszcze roślinne. Do surowców chętnie tu wykorzystywanych należą oleje pozyskiwane z migdałów, orzechów buriti, orzechów makadamia, orzeszków cedrowych, nasion rącznika, czy też jojoby.  Na szczególną uwagę, jeżeli chodzi o działanie kosmetyczne, zasługują tak zwane biooleje, naturalne tłuszcze o wysokiej zawartości NNKT, czyli niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowego, linolenowego, arachidonowego. Surowce te na ogół zawierają także cały szereg innych ważnych dla prawidłowego funkcjonowania skóry składników: witamin, fosfolipidów, fitosteroli. Biooleje nadają kosmetykom właściwości natłuszczające, wygładzające, odżywcze.

W preparatach dla dzieci często stosuje się oleje z tej grupy, między innymi olej lniany, konopny, słonecznikowy, sojowy, z zarodków pszenicznych czy też kukurydzy. Do szczególnie cennych bioolejów zalicza się produkty zawierające duże ilości kwasu g-linolenowego (GLA), takie jak olej z nasion wiesiołka (Oenothera), ogórecznika czy czarnej porzeczki. Niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe stosowane w preparatach kosmetycznych zapewniają skórze prawidłowe nawilżenie, przywracają funkcje ochronne, działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. NNKT wyrównują zakłóconą równowagę kwasowo-wodno-lipidową skóry, nadając jej kwaśne pH (~5,5).

Kosmetyki dla dzieci – ekstrakty o działaniu przeciwzapalnym

Do chętnie wykorzystywanych w preparatach kosmetycznych dla dzieci surowców roślinnych należą także ekstrakty, w szczególności układy o działaniu przeciwzapalnym. Na uwagę zasługują tu: korzeń lukrecji (Glycyrrhizae), ziele świetlika (Euphrasia), liście babki (Plantago lanceolata L.), ziele krwawnika (Achillea millefolium L.), kwiat nagietka (Calendula officinalis L.), kwiat rumianku (Matricaria recutita). Przy atopowym zapaleniu skóry polecane są preparaty nie tylko łagodzące stany zapalne, ale także zapobiegające powtórnej infekcji, oraz zapewniające skórze odpowiednie składniki zabezpieczające ją. Do najchętniej wykorzystywanych składników tej grupy należą surowce śluzowe: liście aloesu (Aloe L.), nasiona kozieradki (Trigonella foenum-graecum L.), owoce i nasiona pigwy, liście podbiału, czy malwy, nasiona lnu, ziele ogórecznika (Borago officinalis L.). Coraz częściej wymieniane są tu także niektóre algi morskie.

W kosmetykach dla dzieci oprócz ekstraktów roślinnych bardzo często wykorzystuje się także wyodrębniane z nich pojedyncze związki. Jednymi z częściej stosowanych są azuleny, z których najbardziej znanym przedstawicielem jest chamazulen. Jest on głównym składnikiem wydzielanym z rumianku, krwawnika, piołunu. Związek ten charakteryzuje się zdolnością hamowania histaminy, dzięki czemu jest efektywnym środkiem antyalergicznym. Stosowany miejscowo działa przeciwzapalnie, bakteriostatycznie, bakteriobójczo.

Bardzo cenionym układem jest pozyskiwany z rumianku alfa-bisabolol. Jest to związek charakteryzujący się silnym działaniem kojącym. Zwykle można go znaleźć w kremach i balsamach.

Kosmetyki dla dzieci – ochrona przed działaniem promieni słonecznych

W przypadku kosmetyków przeznaczonych do codziennej pielęgnacji skóry, w tym także dzieci, znaczną uwagę przywiązuje się do jej zabezpieczenia przed działaniem promieni słonecznych. Nie dziwi zatem fakt, iż coraz częściej pośród składników kosmetyków pojawiają się filtry promieniochronne. W kremach do opalania z filtrem adresowanych do dzieci poniżej trzeciego roku życia powinny znaleźć się wyłącznie tzw. filtry fizyczne, które nie są wchłaniane przez skórę. Do grupy tej zaliczane są stałe, nierozpuszczalne związki naturalne pochodzenia mineralnego – ditlenek tytanu i tlenek cynku, które tworzą na stosowanej powierzchni cieniutki film, od którego odbijane są promienie słoneczne. Działają one w szerokim zakresie zarówno promieniowania UVA, jak i UVB.

Kosmetyki dla dzieci – uwaga na konserwanty

Konserwanty są jednym z najbardziej kontrowersyjnych składników kosmetyków. Do zabezpieczania czystości mikrobiologicznej kosmetyków przeznaczonych dla małych dzieci polecane są związki z listy konserwantów dopuszczonych do stosowania w naturalnych kosmetykach certyfikowanych, takie jak: kwas benzoesowy, oraz jego sole i estry, kwas sorbowy i jego sole, kwas dehydroctowy, alkohol benzylowy. Do chętnie wykorzystywanych systemów konserwujących, pomimo różnorodnych opinii pojawiających się na ich temat, należą także parabeny. Generalnie postrzegane są one jako składniki stosunkowo bezpieczne, szczególnie jeżeli stosowane są w niskich stężeniach.

Pośród składników preparatów dla dzieci nie powinien natomiast się znaleźć formaldehyd. Związek ten klasyfikowany jest do grupy CMR3, czyli substancji o potencjalnym działaniu kancerogennym, mutagennym i teratogennym, co powoduje, że podlega on szczególnie wnikliwej ocenie ryzyka. Do potencjalnych alergenów zaliczane są także donory tego związku. Do konserwantów, które uwalniają w środowisku wodnym ten związek należą: Quaternium -15, Imidazolidinyl urea, Diazolidinyl urea, 2-Bromo-2-nitropropan-1,3-diol, DMDM hydantoina.

Kosmetyki dla dzieci – związki czynne

Kolejną dyskusyjną grupę surowców kosmetycznych stanowią związki powierzchniowo czynne, istotne elementy zarówno preparatów pielęgnacyjnych, jak również kosmetyków do mycia ciała i włosów. Ich dobór jest szczególnie ważny w przypadku produktów przeznaczonych dla dzieci z atopowym zapaleniem skóry. Coraz częściej w ich recepturach pojawiają się składniki pochodzenia naturalnego. Do znanych surowców tej grupy, coraz częściej zastępujących układy syntetyczne, należą między innymi: lecytyna, lanolina, wosk pszczeli, saponiny, cholesterol. Producenci chętnie wprowadzają do oferty handlowej także inne systemy otrzymywane na bazie surowców naturalnych. Często wykorzystywane są tu cukry m.in. glukoza, stanowiąca element hydrofilowy układu, do którego glikozydowo lub estrowo przyłączona jest reszta kwasu lub alkoholu tłuszczowego, cechująca się charakterem hydrofobowym. Związki tego segmentu zaliczane są do układów niedrażniących, nietoksycznych, dobrze tolerowanych przez skórę i śluzówkę.

W preparatach kosmetycznych oprócz własności powierzchniowo czynnych wykorzystuje się także ich działanie nawilżające, zmiękczające, łagodzące podrażnienia. Do chętnie stosowanych niejonowych związków powierzchniowo czynnych należą także pochodne sorbitanu czy też sacharozy. Stosowane w preparatach kosmetycznych oprócz właściwości emulgujących wykazują dobre efekty pielęgnacyjne. Ważną grupę związków powierzchniowo czynnych stanowią także systemy otrzymywane na bazie naturalnego składnika roślinnego – inuliny. Stanowią one bezpieczną alternatywę dla wielu związków otrzymywanych syntetycznie. W preparatach myjących przeznaczonych dla dzieci często pojawiają się także pochodne aminokwasów m.in. sarkozyny, hydrolizowanych protein, kwasu glutaminowego.