Depresja u dzieci

1. Czy dzieci mogą cierpieć na depresję?
2. Jak sprawdzić, czy dziecko ma depresję? Jakie są objawy depresji u dzieci?
3. Jak pomóc dziecku wyjść z depresji?
4. Skąd się bierze depresja u dzieci?

Czy dzieci mogą cierpieć na depresję?

Depresja zazwyczaj kojarzona jest z zaburzeniem charakteryzującym się głównie smutkiem, które dotyka wyłącznie osoby dorosłe. W rzeczywistości jednak nawet kilkuletnie dzieci mogą cierpieć na depresję. Wśród dzieci obserwowana jest ona w takim samym stopniu zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek. Wśród nastolatków z kolei zaburzenia depresyjne częściej diagnozowane są u dziewcząt.

Jednak niezależnie od tego, czy depresja dotyka dorosłego, czy dziecko, pod żadnym pozorem nie powinna być bagatelizowana. Nieleczona depresja może bowiem prowadzić do myśli i prób samobójczych, które mogą zakończyć się tragicznie.

Jak sprawdzić, czy dziecko ma depresję? Jakie są objawy depresji u dzieci?

Rozpoznanie depresji u dziecka nie należy do prostych zadań. Jej objawy będą się różnić od typowych symptomów depresji diagnozowanej u osób dorosłych. Specyfika objawów depresji dziecięcej sprawia, że bardzo często jest ona nie tylko bagatelizowana, ale także mylona z innymi zaburzeniami. Co więcej, niektóre objawy depresji dziecięcej mogą być błędnie tłumaczone np. okresem dojrzewania lub zachowaniami buntowniczymi.

Jak rozpoznać depresję u dziecka? Objawy depresji u dzieci będą w pewnym stopniu pokrywać się z symptomami, z jakimi zmagają się dorośli. Dziecko może odczuwać smutek, brak zainteresowania czy brak motywacji do działania. Typowe objawy depresji dziecięcej to także:

• wahania nastroju,
• drażliwość,
• płaczliwość,
• wybuchy złości,
• zachowania autoagresywne,
• brak zainteresowania np. zabawkami,
• izolowanie się od innych,
• trudności ze snem,
• problemy z koncentracją,
• zmiany apetytu,
• nagłe pogorszenie wyników w szkole,
• odmowa chodzenia do szkoły,
• zobojętnienie,
• myśli i próby samobójcze.

U małych dzieci depresja może także przejawiać się w tzw. postaci maskowej. Wówczas będzie objawiać się dolegliwościami somatycznymi, np. bólami głowy czy brzucha.

Jak pomóc dziecku wyjść z depresji?

Wielu rodziców zastanawia się, jak wspierać dziecko z depresją. Jeżeli rodzic zaobserwuje zachowania mogące wskazywać na depresję, wówczas warto dalej obserwować malucha, porozmawiać z nim i wesprzeć go. Jeżeli w danym momencie dziecko lub nastolatek nie ma ochoty rozmawiać, nie należy go do tego zmuszać. Zamiast tego warto dać mu trochę czasu, by samodzielnie się otworzył.

Bardzo ważne jest to, żeby nie bagatelizować problemów dziecka. W obliczu depresji należy okazywać dziecku wsparcie, troskę i bezwarunkową akceptację. Pod żadnym pozorem nie należy umniejszać czy też lekceważyć problemów dziecka. Ogromne znaczenie ma też budowanie poczucia bezpieczeństwa, tak aby młody człowiek wiedział, że w trudnych chwilach może liczyć na dorosłą osobę.

Kluczową rolę odgrywa także zgłoszenie się po profesjonalną pomoc i spotkanie ze specjalistą. Jak leczyć depresję u dzieci? W leczeniu depresji dziecięcej najczęściej wykorzystywana jest psychoterapia w formie indywidualnej, grupowej lub rodzinnej.

Na każdym etapie leczenia rodzice powinni również wspierać dziecko i być dla niego oparciem. Warto zachęcać młodego człowieka do wspólnych aktywności, ale jednocześnie nie zmuszać go, jeśli nie ma na to ochoty lub siły w danym momencie. Jeżeli rodzice nie są do końca pewni, jak traktować dziecko z depresją, zazwyczaj specjalista, który obejmuje młodego pacjenta opieką, podpowie im, jak mogą postępować w obliczu dziecięcej depresji.

Skąd się bierze depresja u dzieci?

Konkretne przyczyny depresji nie zostały do tej pory poznane. Jej rozwój zależny jest bowiem od kombinacji różnych czynników. Wśród przyczyn depresji dziecięcej wymienia się:
1.    Czynniki biologiczne:

• uwarunkowania genetyczne,
• nieprawidłowości w funkcjonowaniu neuroprzekaźników,
• zaburzenia hormonalne.

2.    Czynniki psychologiczne:

• niska samoocena,
• wysoki poziom samokrytycyzmu,
• wysoki poziom lęku,
• niskie poczucie własnej wartości,
• doświadczanie przez dziecko przewlekłego stresu,
• brak wsparcia ze strony dorosłych,
• brak poczucia bezpieczeństwa.

3.    Czynniki środowiskowe:

• śmierć bliskiej osoby,
• przeprowadzka,
• zmiana szkoły,
• zmiana miejsca zamieszkania,
• rozwód rodziców,
• przemoc seksualna, fizyczna i psychiczna,
• traumatyczne doświadczenia w przeszłości,
• zaniedbywanie przez rodziców,
• przemoc w szkole,
• odrzucenie przez grupę rówieśniczą.

Badania pokazują również, że na zaburzenia depresyjne częściej cierpią dzieci, u których w rodzinie obserwowane były tego typu problemy.