Kortyzol
Oliwia Janota

Zespół Cushinga – objawy, przyczyny i leczenie. Choroba a zespół Cushinga

W medycznej nomenklaturze funkcjonują dwie jednostki chorobowe, które w swojej nazwie zawierają nazwisko amerykańskiego lekarza i neurochirurga – Harveya Cushinga. Nie oznaczają jednak tego samego. Czym się zatem różni zespół Cushinga od choroby Cushinga?

  1. Co to jest choroba Cushinga?
  2. Zespół Cushinga – przyczyny
  3. Jakie są objawy choroby Cushinga?
  4. Zespół Cushinga – diagnostyka. Jak wykryć chorobę Cushinga?
  5. Zespół Cushinga – leczenie

Co to jest choroba Cushinga?

Choroba Cushinga to stan, w którym w organizmie znajduje się zbyt dużo kortyzolu (hiperkortyzolemia) z powodu nadmiernego wydzielania hormonu kortykotropiny (ACTH) przez gruczolak przysadki. Choroba Cushinga jest najczęstszą przyczyną zespołu Cushinga.

Zespół Cushinga – przyczyny

Zespół Cushinga to zespół objawów klinicznych wynikających z nadmiaru glikokortykosteroidów w organizmie. Przyczyny zespołu Cushinga mogą wynikać z zaburzeń czynności narządów wydzielania wewnętrznego na różnym poziomie. Dlatego dla właściwego zrozumienia genezy zaburzeń endokrynnych wyróżnia się następujący podział przyczyn zespołu Cushinga:

1. Endogenne – wynikające z nadmiernego wydzielania glikokortykosteroidów przez nadnercza

a. zależne od kortykotropiny (wtórna nadczynność nadnerczy) – spowodowana nadmiernym wydzielaniem kortykotropiny (ACTH) przez guza przysadki mózgowej (choroba Cushinga) lub inne guzy zlokalizowane poza przysadką mózgową (np. rak drobnokomórkowy płuca);

b. niezależne od kortykotropiny (pierwotna nadczynność kory nadnerczy):

  • guzy nadnercza, które poprzez swoją zaburzoną aktywność hormonalną w nadmiarze wydzielają kortyzol lub androgeny;
  • rozrost makroguzkowy nadnerczy – w efekcie tego schorzenia na powierzchni kory nadnerczy znajduje się wiele receptorów, które reagują na różne bodźce i tym samym doprowadzają do nadmiernego pobudzania wydzielania hormonów nadnerczy;
  • rozrost mikroguzkowy nadnerczy – to choroba uwarunkowana genetycznie prowadząca do rozrostu kory nadnerczy i jej nadmiernej aktywności hormonalnej.

2. Egzogenne – wynikające z przyjmowania leków glikokortykosteroidowych w dużych dawkach.

Powiązane produkty

Jakie są objawy choroby Cushinga?

Objawy choroby Cushinga wynikają głównie z nadmiaru kortyzolu, wobec czego będą niemal identyczne jak objawy zespołu Cushinga. Należą do nich zmiany w rysach twarzy i w sylwetce: zaokrąglona, „księżycowata” twarz, otłuszczenie karku (tzw. „bawoli” lub „byczy” kark), szczupłe kończyny (wynikające z zaników mięśniowych). Ponadto na skórze pojawić się mogą czerwone, nieblednące z czasem rozstępy oraz nadmierna pigmentacja skóry. Pacjenci skarżą się również na zmniejszoną tolerancję wysiłku fizycznego oraz powstawanie wylewów krwawych (siniaków) lub trudno gojących się owrzodzeń.

Co więcej, u pacjentów nieraz rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze, zaburzenia psychiczne (skłonność do depresji), objawy choroby niedokrwiennej serca lub żylnej choroby zatorowo-zakrzepowej. Pacjenci mogą również zgłaszać objawy choroby wrzodowej żołądka, kamicy nerkowej, a także problemy z potencją u mężczyzn i zaburzenia miesiączkowania u kobiet. Ponadto w chorobie Cushinga charakterystyczne mogą być bóle głowy i zaburzenia widzenia związane z guzem przysadki mózgowej.

Sprawdź kompleksy witamin na DOZ.pl

Zespół Cushinga – diagnostyka. Jak wykryć chorobę Cushinga?

W przypadku podejrzenia zespołu Cushinga w pierwszym kroku należy upewnić się, czy pacjent nie pozostaje w trakcie leczenia glikokortykosteroidami. Jeśli nie, lekarz zleca najpierw jedno z badań przesiewowych w kierunku zespołu Cushinga: test hamowania 1 lub 2 mg deksometazonu, pomiar dobowego wydalania wolnego kortyzolu w moczu bądź oznaczenie stężenia kortyzolu w surowicy lub ślinie. W przypadku nieprawidłowego wyniku wykonywane są specjalistyczne badania laboratoryjne oraz obrazowe celem znalezienia przyczyny zespołu Cushinga. Taką diagnostykę przeprowadza się najczęściej w warunkach specjalistycznego oddziału szpitalnego, który posiada zaplecze laboratoryjne pozwalające na wykonanie specjalnych badań hormonalnych i obrazowych.

Zespół Cushinga – leczenie

Leczenie ściśle zależy od przyczyny hiperkortyzolemii. W przypadku gruczolaka przysadki oraz guzów nadnerczy metodą z wyboru jest operacyjne usunięcie zmiany. W przypadku rozrostu mikro- i makroguzkowego nadnerczy zaleca się usunięcie obu nadnerczy. Każdorazowo pacjent jest przygotowywany do zabiegu poprzez włączenie odpowiedniego leczenia i suplementacji hormonalnej. Usunięcie guza lub całego narządu wiąże się z ryzykiem powstania groźnego dla pacjenta niedoboru kortyzolu, dlatego stosuje się osłonę kortykosteroidową zabiegu. Poza tym u pacjentów włącza się leczenie zaburzeń, do których doprowadził nadmiar kortyzolu: nadciśnienia tętniczego, zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej (cukrzyca, dyslipidemia), osteoporozy i zaburzeń psychicznych.

  1. Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych 2022/2023, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2021, s. 800-801, 865-872.
  2. Medycyna wewnętrzna, pod red G. Herolda i wsp., Warszawa 1996, s. 767-780.
  3. A. Ferriere, A. Tabarin, Cushing's disease, „Presse Medicale” vol. 50,4 (2021): 104091.
  4. L.K. Nieman, Diagnosis of Cushing's Syndrome in the Modern Era, „Endocrinology and Metabolism Clinics of North America” vol. 47,2 (2018): 259-273.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl