Kortyzol
Oliwia Janota

Zespół Cushinga – objawy, przyczyny i leczenie. Choroba a zespół Cushinga

W medycznej nomenklaturze funkcjonują dwie jednostki chorobowe, które w swojej nazwie zawierają nazwisko amerykańskiego lekarza i neurochirurga – Harveya Cushinga. Nie oznaczają jednak tego samego. Czym się zatem różni zespół Cushinga od choroby Cushinga?
  1. Co to jest choroba Cushinga?
  2. Zespół Cushinga – przyczyny
  3. Jakie są objawy choroby Cushinga?
  4. Zespół Cushinga – diagnostyka. Jak wykryć chorobę Cushinga?
  5. Zespół Cushinga – leczenie

Co to jest choroba Cushinga?

Choroba Cushinga to stan, w którym w organizmie znajduje się zbyt dużo kortyzolu (hiperkortyzolemia) z powodu nadmiernego wydzielania hormonu kortykotropiny (ACTH) przez gruczolak przysadki. Choroba Cushinga jest najczęstszą przyczyną zespołu Cushinga.

Zespół Cushinga – przyczyny

Zespół Cushinga to zespół objawów klinicznych wynikających z nadmiaru glikokortykosteroidów w organizmie. Przyczyny zespołu Cushinga mogą wynikać z zaburzeń czynności narządów wydzielania wewnętrznego na różnym poziomie. Dlatego dla właściwego zrozumienia genezy zaburzeń endokrynnych wyróżnia się następujący podział przyczyn zespołu Cushinga:

1. Endogenne – wynikające z nadmiernego wydzielania glikokortykosteroidów przez nadnercza

a. zależne od kortykotropiny (wtórna nadczynność nadnerczy) – spowodowana nadmiernym wydzielaniem kortykotropiny (ACTH) przez guza przysadki mózgowej (choroba Cushinga) lub inne guzy zlokalizowane poza przysadką mózgową (np. rak drobnokomórkowy płuca);

b. niezależne od kortykotropiny (pierwotna nadczynność kory nadnerczy):

  • guzy nadnercza, które poprzez swoją zaburzoną aktywność hormonalną w nadmiarze wydzielają kortyzol lub androgeny;
  • rozrost makroguzkowy nadnerczy – w efekcie tego schorzenia na powierzchni kory nadnerczy znajduje się wiele receptorów, które reagują na różne bodźce i tym samym doprowadzają do nadmiernego pobudzania wydzielania hormonów nadnerczy;
  • rozrost mikroguzkowy nadnerczy – to choroba uwarunkowana genetycznie prowadząca do rozrostu kory nadnerczy i jej nadmiernej aktywności hormonalnej.

2. Egzogenne – wynikające z przyjmowania leków glikokortykosteroidowych w dużych dawkach.

Powiązane produkty

Jakie są objawy choroby Cushinga?

Objawy choroby Cushinga wynikają głównie z nadmiaru kortyzolu, wobec czego będą niemal identyczne jak objawy zespołu Cushinga. Należą do nich zmiany w rysach twarzy i w sylwetce: zaokrąglona, „księżycowata” twarz, otłuszczenie karku (tzw. „bawoli” lub „byczy” kark), szczupłe kończyny (wynikające z zaników mięśniowych). Ponadto na skórze pojawić się mogą czerwone, nieblednące z czasem rozstępy oraz nadmierna pigmentacja skóry. Pacjenci skarżą się również na zmniejszoną tolerancję wysiłku fizycznego oraz powstawanie wylewów krwawych (siniaków) lub trudno gojących się owrzodzeń.

Co więcej, u pacjentów nieraz rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze, zaburzenia psychiczne (skłonność do depresji), objawy choroby niedokrwiennej serca lub żylnej choroby zatorowo-zakrzepowej. Pacjenci mogą również zgłaszać objawy choroby wrzodowej żołądka, kamicy nerkowej, a także problemy z potencją u mężczyzn i zaburzenia miesiączkowania u kobiet. Ponadto w chorobie Cushinga charakterystyczne mogą być bóle głowy i zaburzenia widzenia związane z guzem przysadki mózgowej.

Sprawdź kompleksy witamin na DOZ.pl

Zespół Cushinga – diagnostyka. Jak wykryć chorobę Cushinga?

W przypadku podejrzenia zespołu Cushinga w pierwszym kroku należy upewnić się, czy pacjent nie pozostaje w trakcie leczenia glikokortykosteroidami. Jeśli nie, lekarz zleca najpierw jedno z badań przesiewowych w kierunku zespołu Cushinga: test hamowania 1 lub 2 mg deksometazonu, pomiar dobowego wydalania wolnego kortyzolu w moczu bądź oznaczenie stężenia kortyzolu w surowicy lub ślinie. W przypadku nieprawidłowego wyniku wykonywane są specjalistyczne badania laboratoryjne oraz obrazowe celem znalezienia przyczyny zespołu Cushinga. Taką diagnostykę przeprowadza się najczęściej w warunkach specjalistycznego oddziału szpitalnego, który posiada zaplecze laboratoryjne pozwalające na wykonanie specjalnych badań hormonalnych i obrazowych.

Zespół Cushinga – leczenie

Leczenie ściśle zależy od przyczyny hiperkortyzolemii. W przypadku gruczolaka przysadki oraz guzów nadnerczy metodą z wyboru jest operacyjne usunięcie zmiany. W przypadku rozrostu mikro- i makroguzkowego nadnerczy zaleca się usunięcie obu nadnerczy. Każdorazowo pacjent jest przygotowywany do zabiegu poprzez włączenie odpowiedniego leczenia i suplementacji hormonalnej. Usunięcie guza lub całego narządu wiąże się z ryzykiem powstania groźnego dla pacjenta niedoboru kortyzolu, dlatego stosuje się osłonę kortykosteroidową zabiegu. Poza tym u pacjentów włącza się leczenie zaburzeń, do których doprowadził nadmiar kortyzolu: nadciśnienia tętniczego, zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej (cukrzyca, dyslipidemia), osteoporozy i zaburzeń psychicznych.

  1. Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych 2022/2023, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2021, s. 800-801, 865-872.
  2. Medycyna wewnętrzna, pod red G. Herolda i wsp., Warszawa 1996, s. 767-780.
  3. A. Ferriere, A. Tabarin, Cushing's disease, „Presse Medicale” vol. 50,4 (2021): 104091.
  4. L.K. Nieman, Diagnosis of Cushing's Syndrome in the Modern Era, „Endocrinology and Metabolism Clinics of North America” vol. 47,2 (2018): 259-273.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij