Obolała kobieta - kobieta pełna bólu
Paulina Kłos-Wojtczak

Czy można od urodzenia nie czuć bólu? Co to jest analgezja?

Ból jest wpisany w ludzkie istnienie. Wbrew pozorom to zjawisko pozytywne, ponieważ informuje nas o zagrożeniach zdrowia, a nawet życia. Jednakże są ludzie, którzy nie są zdolni do odczuwania bólu, cierpią bowiem na analgezję wrodzoną.

Analgezja to termin oznaczający zniesienie czucia bólu. Słowo pochodzi od greckich słów an algos, które można przetłumaczyć jako „bez bólu”. Stan ten można osiągnąć za pomocą leków lub metod niefarmakologicznych i stosuje się go najczęściej podczas porodu lub zabiegów operacyjnych. Jakie są dostępne sposoby na łagodzenie lub całkowite niwelowanie bodźców bólowych? Czym jest analgezja wrodzona – czy jest darem, a może przekleństwem?

Co zrobić, żeby nie czuć bólu?

Odczuwanie bólu to jedno z trudniejszych uczuć, które potrafią całkowicie „wyłączyć” człowieka z normalnego funkcjonowania. Uporczywy ból głowy czy też zęba dosięgnął przynajmniej raz w życiu każdego z nas. Wówczas pierwszym odruchem jest sięgnięcie po powszechnie dostępne środki przeciwbólowe. Jakie są ich rodzaje? Które wykazują się największą skutecznością?

Drabina analgentyczna została opracowana przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) i zakłada obecność trzech grup analgentyków. Zalicza się do nich:

  • 1 stopień – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, czyli m.in. ibuprofen czy też ketoprofen) i paracetamol. To od nich rozpocząć powinna się każda terapia przeciwbólowa. Łagodzą lub niwelują ból od stopnia lekkiego do umiarkowanego. Farmaceutyki z tej grupy są najczęściej stosowane przez Polaków. Dostępne w aptekach bez recepty.
  • 2 stopień – opioidy, np. tramadol i kodeina. Stosowane są na silniejszy ból, w momencie gdy preparaty jednoskładnikowe mogą okazać się niewystarczające. Wskazaniem do ich podania jest np. rwa kulszowa, silna migrena lub skręcenia. Część z nich dostępna jest bez recepty.
  • 3 stopień – silne opioidy. Do tej grupy zalicza się morfinę i fentanyl. Leki zawierające te substancje aktywne wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. Podaje się je pacjentom cierpiącym na bardzo silne bóle związane m.in. z chorobą nowotworową.

Należy pamiętać o tym, że przyjmowanie leków o działaniu analgetycznym nie powinno być przewlekłe. Część substancji aktywnych może prowadzić do uzależnienia, przyczyniać się do uszkodzenia zdrowia (np. upośledzenia funkcjonowania wątroby i nerek), a nawet wywołać zjawisko oporności na lek, co rodzi potrzebę przyjmowania jego coraz większych dawek.

Łagodzenie niektórych rodzajów bóli, np. neuropatycznych, można osiągnąć poprzez podawanie leków przeciwdepresyjnych. Szerokie zastosowanie w hamowaniu przewodnictwa bólowego znalazły również substancje o działaniu przeciwpadaczkowym, a także środki wykorzystywane w leczeniu osteoporozy.

Co to jest wrodzona obojętność na ból?

Wrodzona obojętność na ból, czyli analgezja wrodzona, jest bardzo rzadką chorobą genetyczną wynikająca z mutacji genu SCN9A. Jest on odpowiedzialny za przewodzenie impulsacji bólowej do ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu. Osoba cierpiąca na analgezję wrodzoną nie jest w stanie odbierać bodźców bólowych. Pozostałe czucie, w tym dotyku, temperatury, tekstury czy też czucie głębokie, pozostaje prawidłowe.

Mogłoby się wydawać, że takie życie musi oznaczać same plusy. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Pacjenci z analgezją wrodzoną żyją znacznie krócej. Ma to związek z tym, że ich organizm nie odbiera informacji o chorobie. Ponieważ nic ich nie boli, nie szukają pomocy u lekarza. To z kolei zazwyczaj doprowadza do szybszego zgonu. Ponadto okazuje się, że mają większą tendencję do ryzyka. Nigdy bowiem nie doznali bólu związanego ze złamaniem ręki czy też zranieniem się nożem.

Ponieważ analgezja wrodzona jest chorobą genetyczną, nie można jej wyleczyć. Osoby, które dotknięte są tą rzadką chorobą, muszą być jednak odpowiednio wyedukowani, aby zachować najwyższy stopień ostrożności. Dużą rolę w ich życiu odgrywają bliscy, którzy powinni wspierać, obserwować i interweniować w przypadku groźnych zdarzeń.

Polecane dla Ciebie

Co to jest analgezja multimodalna?

Analgezja to bardzo szerokie pojęcie obejmujące wiele jej rodzajów i zastosowań. Środek hamujący transmisję bólową (inaczej hamujący nocycepcję) dobierany jest do pacjenta, stopnia bólu oraz określonej sytuacji. Przykładem jest analgezja multimodalna stosowana głównie podczas operacji chirurgicznych. Polega ona na zastosowaniu kilku rodzajów substancji aktywnych (farmakoterapia skojarzona) w połączeniu ze znieczuleniem regionalnym.

Inne rodzaje analgezji:

  • z wyprzedzeniem – zapobiega pojawieniu się nadwrażliwości w okresie okołooperacyjnym z jednoczesnym zachowaniem możliwości odczuwania powikłań po zabiegu;
  • regionalna – znieczulenie następuje na drodze „wszystko albo nic”;
  • postresowa  terminem tym określa się konieczność zniesienia bólu w sytuacjach stresu ekstremalnego związanego z poważnym uszkodzeniem ciała;
  • stresowa – osłabienie lub zniesienie bólu pojawiającego się w następstwie stresu;
  • przewodowa – polega na podaniu analgetyku blokującego konkretny nerw zaopatrujący wybraną część ciała, która ma zostać znieczulona;
  • doopłucnowa – kiedyś była samodzielnym zabiegiem stosowanym podczas operacji okolic klatki piersiowej, a obecnie stanowi składową znieczulenia złożonego;
  • zdysocjowana – znalazła zastosowanie przy bolesnych zabiegach, np. podczas zmiany opatrunków po oparzeniu; związana jest z podaniem ketaminy;
  • powierzchniowa – blokuje powierzchniowe receptory bólu, np. na błonie śluzowej; w ten sposób działa m.in. lidokaina;
  • hipnotyczna – zniesienie bólu przy pomocy hipnozy;
  • porodowa – obejmuje wiele metod, zwykle są to przede wszystkim środki farmakologiczne, w tym fentanyl, znieczulenie zewnątrzoponowe czy też podawanie podtlenku azotu z tlenem; rosnącą popularnością cieszą się metody niefarmakologiczne, w tym hipnoza, a także akupunktura.

Jaki jest najsilniejszy lek przeciwbólowy?

Wiele osób zastanawia się, jaki jest najsilniejszy lek o działaniu przeciwbólowym. Zdecydowana większość odpowiedziałaby, że morfina. Nie jest to jednak prawda. Jak się okazuje, bardzo silne działanie o tym charakterze wykazuje opioid, jakim jest fentanyl. Badania wykazały, że jest on aż 100 razy silniejszy niż popularna morfina.

  1. J. Zieliński, M. Morawska-Kochman i M. Zielińska, „Analgezja wyprzedzająca” jako sposób na poprawę efektywności terapii bólu pooperacyjnego, „Anestezjologia i Ratownictwo”, nr 12 2018.
  2. J. Wordliczek, R. Zajączkowska, J. Woroń i in., Uśmierzanie bólu pooperacyjnego – state of art 2020, „Anestezjologia i Ratownictwo”, nr 14 2020.
  3. R. Wojdacz, Ł. Święcicki i A. Antosik-Wójcińska, Porównanie wpływu anestetyków dożylnych stosowanych do znieczulenia w trakcie leczenia elektrowstrząsowego na bezpieczeństwo hemodynamiczne i przebieg zabiegów elektrowstrząsowych, „Psychiatria Polska”, nr 51 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij