Obolała kobieta - kobieta pełna bólu
Paulina Kłos-Wojtczak

Czy można od urodzenia nie czuć bólu? Co to jest analgezja?

Ból jest wpisany w ludzkie istnienie. Wbrew pozorom to zjawisko pozytywne, ponieważ informuje nas o zagrożeniach zdrowia, a nawet życia. Jednakże są ludzie, którzy nie są zdolni do odczuwania bólu, cierpią bowiem na analgezję wrodzoną.

Analgezja to termin oznaczający zniesienie czucia bólu. Słowo pochodzi od greckich słów an algos, które można przetłumaczyć jako „bez bólu”. Stan ten można osiągnąć za pomocą leków lub metod niefarmakologicznych i stosuje się go najczęściej podczas porodu lub zabiegów operacyjnych. Jakie są dostępne sposoby na łagodzenie lub całkowite niwelowanie bodźców bólowych? Czym jest analgezja wrodzona – czy jest darem, a może przekleństwem?

Co zrobić, żeby nie czuć bólu?

Odczuwanie bólu to jedno z trudniejszych uczuć, które potrafią całkowicie „wyłączyć” człowieka z normalnego funkcjonowania. Uporczywy ból głowy czy też zęba dosięgnął przynajmniej raz w życiu każdego z nas. Wówczas pierwszym odruchem jest sięgnięcie po powszechnie dostępne środki przeciwbólowe. Jakie są ich rodzaje? Które wykazują się największą skutecznością?

Drabina analgentyczna została opracowana przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) i zakłada obecność trzech grup analgentyków. Zalicza się do nich:

  • 1 stopień – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, czyli m.in. ibuprofen czy też ketoprofen) i paracetamol. To od nich rozpocząć powinna się każda terapia przeciwbólowa. Łagodzą lub niwelują ból od stopnia lekkiego do umiarkowanego. Farmaceutyki z tej grupy są najczęściej stosowane przez Polaków. Dostępne w aptekach bez recepty.
  • 2 stopień – opioidy, np. tramadol i kodeina. Stosowane są na silniejszy ból, w momencie gdy preparaty jednoskładnikowe mogą okazać się niewystarczające. Wskazaniem do ich podania jest np. rwa kulszowa, silna migrena lub skręcenia. Część z nich dostępna jest bez recepty.
  • 3 stopień – silne opioidy. Do tej grupy zalicza się morfinę i fentanyl. Leki zawierające te substancje aktywne wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. Podaje się je pacjentom cierpiącym na bardzo silne bóle związane m.in. z chorobą nowotworową.

Należy pamiętać o tym, że przyjmowanie leków o działaniu analgetycznym nie powinno być przewlekłe. Część substancji aktywnych może prowadzić do uzależnienia, przyczyniać się do uszkodzenia zdrowia (np. upośledzenia funkcjonowania wątroby i nerek), a nawet wywołać zjawisko oporności na lek, co rodzi potrzebę przyjmowania jego coraz większych dawek.

Łagodzenie niektórych rodzajów bóli, np. neuropatycznych, można osiągnąć poprzez podawanie leków przeciwdepresyjnych. Szerokie zastosowanie w hamowaniu przewodnictwa bólowego znalazły również substancje o działaniu przeciwpadaczkowym, a także środki wykorzystywane w leczeniu osteoporozy.

Co to jest wrodzona obojętność na ból?

Wrodzona obojętność na ból, czyli analgezja wrodzona, jest bardzo rzadką chorobą genetyczną wynikająca z mutacji genu SCN9A. Jest on odpowiedzialny za przewodzenie impulsacji bólowej do ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu. Osoba cierpiąca na analgezję wrodzoną nie jest w stanie odbierać bodźców bólowych. Pozostałe czucie, w tym dotyku, temperatury, tekstury czy też czucie głębokie, pozostaje prawidłowe.

Mogłoby się wydawać, że takie życie musi oznaczać same plusy. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Pacjenci z analgezją wrodzoną żyją znacznie krócej. Ma to związek z tym, że ich organizm nie odbiera informacji o chorobie. Ponieważ nic ich nie boli, nie szukają pomocy u lekarza. To z kolei zazwyczaj doprowadza do szybszego zgonu. Ponadto okazuje się, że mają większą tendencję do ryzyka. Nigdy bowiem nie doznali bólu związanego ze złamaniem ręki czy też zranieniem się nożem.

Ponieważ analgezja wrodzona jest chorobą genetyczną, nie można jej wyleczyć. Osoby, które dotknięte są tą rzadką chorobą, muszą być jednak odpowiednio wyedukowani, aby zachować najwyższy stopień ostrożności. Dużą rolę w ich życiu odgrywają bliscy, którzy powinni wspierać, obserwować i interweniować w przypadku groźnych zdarzeń.

Powiązane produkty

Co to jest analgezja multimodalna?

Analgezja to bardzo szerokie pojęcie obejmujące wiele jej rodzajów i zastosowań. Środek hamujący transmisję bólową (inaczej hamujący nocycepcję) dobierany jest do pacjenta, stopnia bólu oraz określonej sytuacji. Przykładem jest analgezja multimodalna stosowana głównie podczas operacji chirurgicznych. Polega ona na zastosowaniu kilku rodzajów substancji aktywnych (farmakoterapia skojarzona) w połączeniu ze znieczuleniem regionalnym.

Inne rodzaje analgezji:

  • z wyprzedzeniem – zapobiega pojawieniu się nadwrażliwości w okresie okołooperacyjnym z jednoczesnym zachowaniem możliwości odczuwania powikłań po zabiegu;
  • regionalna – znieczulenie następuje na drodze „wszystko albo nic”;
  • postresowa  terminem tym określa się konieczność zniesienia bólu w sytuacjach stresu ekstremalnego związanego z poważnym uszkodzeniem ciała;
  • stresowa – osłabienie lub zniesienie bólu pojawiającego się w następstwie stresu;
  • przewodowa – polega na podaniu analgetyku blokującego konkretny nerw zaopatrujący wybraną część ciała, która ma zostać znieczulona;
  • doopłucnowa – kiedyś była samodzielnym zabiegiem stosowanym podczas operacji okolic klatki piersiowej, a obecnie stanowi składową znieczulenia złożonego;
  • zdysocjowana – znalazła zastosowanie przy bolesnych zabiegach, np. podczas zmiany opatrunków po oparzeniu; związana jest z podaniem ketaminy;
  • powierzchniowa – blokuje powierzchniowe receptory bólu, np. na błonie śluzowej; w ten sposób działa m.in. lidokaina;
  • hipnotyczna – zniesienie bólu przy pomocy hipnozy;
  • porodowa – obejmuje wiele metod, zwykle są to przede wszystkim środki farmakologiczne, w tym fentanyl, znieczulenie zewnątrzoponowe czy też podawanie podtlenku azotu z tlenem; rosnącą popularnością cieszą się metody niefarmakologiczne, w tym hipnoza, a także akupunktura.

Jaki jest najsilniejszy lek przeciwbólowy?

Wiele osób zastanawia się, jaki jest najsilniejszy lek o działaniu przeciwbólowym. Zdecydowana większość odpowiedziałaby, że morfina. Nie jest to jednak prawda. Jak się okazuje, bardzo silne działanie o tym charakterze wykazuje opioid, jakim jest fentanyl. Badania wykazały, że jest on aż 100 razy silniejszy niż popularna morfina.

  1. J. Zieliński, M. Morawska-Kochman i M. Zielińska, „Analgezja wyprzedzająca” jako sposób na poprawę efektywności terapii bólu pooperacyjnego, „Anestezjologia i Ratownictwo”, nr 12 2018.
  2. J. Wordliczek, R. Zajączkowska, J. Woroń i in., Uśmierzanie bólu pooperacyjnego – state of art 2020, „Anestezjologia i Ratownictwo”, nr 14 2020.
  3. R. Wojdacz, Ł. Święcicki i A. Antosik-Wójcińska, Porównanie wpływu anestetyków dożylnych stosowanych do znieczulenia w trakcie leczenia elektrowstrząsowego na bezpieczeństwo hemodynamiczne i przebieg zabiegów elektrowstrząsowych, „Psychiatria Polska”, nr 51 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

    Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

  • Pneumocystoza – objawy, rozpoznanie i leczenie

    Pneumocystoza to zapalenie płuc spowodowane zakażeniem Pneumocystis jirovecii. Choroba występuje u osób z obniżoną odpornością m.in. z powodu AIDS lub przyjmowania leków immunosupresyjnych, dlatego zalicza się ją do zakażeń oportunistycznych. Pneumocystoza to poważna choroba objawiająca się dusznością i suchym kaszlem, która może prowadzić nawet do śmierci.

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

    Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

  • Monakolina K – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

    Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności nie tylko w Polsce, lecz również na całym świecie. U podłoża większości z nich leży miażdżyca naczyń krwionośnych, która jest bezpośrednio związana z zaburzeniami lipidowymi. Jednym z proponowanych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest stosowanie suplementacji w oparciu o monakolinę K.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Grypa i RSV – szczepionka, podobieństwa i różnice

    Grypa i RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) to dwie powszechne choroby wirusowe, które mają znaczący wpływ na zdrowie publiczne, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Obie mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób starszych, niemowląt oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podobieństwom i różnicom między grypą a RSV, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych szczepień.

  • Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

    Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.