Palce ręki
Ewelina Sochacka

Zespół Gerstmanna (zespół tętnicy kątowej) – przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Gerstmanna to rzadkie zaburzenie neurologiczne, którego przyczyną są uszkodzenia płata ciemieniowego w dominującej półkuli mózgu. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest zanik umiejętności rozpoznawania poszczególnych palców (zarówno u siebie, jak i u innych osób). Najczęściej zespół Gerstmanna jest wynikiem udaru niedokrwiennego mózgu, choć może mieć także inne podłoże.

Co to jest zespół Gerstmanna?

Zespół Gerstmanna, nazywany także zespołem tętnicy kątowej lub zespołem skrętu kątowego, to zbiór symptomów chorobowych wynikających z urazu płata ciemieniowego półkuli dominującej mózgu. Jest on rzadkim schorzeniem, jednak ze względu na nietypowe objawy budzi ciekawość. Najbardziej charakterystyczną oznaką zespołu Gerstmanna jest bowiem niemożność identyfikacji poszczególnych palców u rąk i u nóg (zarówno u siebie, jak i u innych ludzi).

Zespół Gerstmanna po raz pierwszy opisano w 1924 roku. Swoją nazwę zawdzięcza odkrywcy dolegliwości – amerykańskiemu neurologowi Josefowi Gerstmannowi. Choroba może dotyczyć zarówno dzieci, dorosłych, jak i osób w podeszłym wieku.

Zespół Gerstmanna – przyczyny

Najczęstszą przyczyną wystąpienia zespołu Gerstmanna jest udar niedokrwienny mózgu powstały w wyniku zatoru przepływu krwi w tętnicy zakrętu kątowego. Tętnica zakrętowa jest opisywana w języku powszechnym mianem tętnicy kątowej mózgu, stanowi jedną z granicznych odgałęzień tętnicy środkowej i zaopatruje niektóre okolice płata ciemieniowego. Poza tym przyczynami choroby mogą być: nowotwór, tętniak tętnicy środkowej, tętniak rozwarstwiający, postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia, przewlekły krwiak podtwardówkowy, stwardnienie rozsiane.

O ile u pacjentów dojrzałych zazwyczaj można ustalić powód dolegliwości, o tyle u najmłodszych nie jest to zwykle możliwe. Wtedy można mówić o formie rozwojowej zespołu Gerstmanna. Interesującym faktem jest to, że omawiane zjawisko zachodzi niezależnie od poziomu intelektu chorego – występowanie syndromu stwierdzono bowiem jednocześnie u dzieci o wysokim, średnim oraz niskim stopniu inteligencji.

Zespół Gerstmanna – objawy

Zmiany w zakresie zakrętu kątowego i płata ciemieniowego półkuli dominującej powodują występowanie takich objawów neurologicznych, jak:

  • agnozja palców – jest to wspomniana już niezdolność do rozpoznania konkretnych palców (u siebie oraz u innych osób),
  • zaburzenia orientacji przestrzennej – nieumiejętność odróżniania strony prawej od lewej,
  • akalkulia – częściowa lub pełna utrata zdolności przeprowadzania podstawowych obliczeń matematycznych,
  • afazja amnestyczna – problemy z nazewnictwem poszczególnych przedmiotów,
  • agrafia – będąca zupełną lub częściową utratą zdolności pisania,
  • makrosomatognozja – wrażenie odczuwania elementów własnego ciała jako nienaturalnie większych,
  • mikrosomatognozja – wrażenie odczuwania elementów własnego ciała jako nienaturalnie mniejszych.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć zespołowi Gerstmanna, różnią się w zależności od przyczyny jego wystąpienia. Mogą być to: apraksja, ataksja wzrokowa, pogorszenie funkcji poznawczych, drętwienie lub osłabienie kończyn.

Zespół Gerstmanna – leczenie

Jak stawia się rozpoznanie zespołu Gerstmanna? U każdego pacjenta z symptomami nasuwającymi podejrzenie zespołu Gerstmanna powinien zostać wykonany rezonans magnetyczny mózgu. Niekiedy lekarz zleca także angiografię.

Efektywne leczenie przyczynowe udaru niedokrwiennego mózgu możliwe jest jedynie przez okres mniej więcej pięciu godzin od momentu pojawienia się symptomów. Stąd tak istotne jest szybkie zgłoszenie się na oddział ratunkowy. Na uwagę zasługuje fakt, że do tej pory nie jesteśmy w stanie określić stopnia powrotu czynności mózgu po jego urazie. W sytuacji kiedy przeprowadzona zostanie tromboliza (czyli leczenie przyczynowe udaru niedokrwiennego), możliwości te wzrastają kilkakrotnie. Nie ma natomiast możliwości leczenia przyczynowo-skutkowego samego zespołu Gerstmanna.

Konieczna jest też długofalowa rehabilitacja neurologopedyczna. Istotne są spotkania z logopedą jeszcze podczas pobytu w szpitalu, na oddziale zajmującym się leczeniem udaru mózgu, a później regularne ćwiczenia (w gabinecie logopedycznym lub w domu pacjenta). W odniesieniu do dzieci z zespołem tętnicy kątowej ważne jest jak największe wspomaganie ich podczas edukacji szkolnej.
  1. I. W. Altabakhi, J. W. Liang, Gerstmann syndrome, ncbi.nlm.nih.gov [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519528/ [dostęp:] 06.03.2023.
  2. Gerstmann’s syndrome, Child Neurology Foundation [online] https://www.childneurologyfoundation.org/disorder/gerstmanns-syndrome/ [dostęp:] 06.03.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Dlaczego wciąż nie ma tabletek antykoncepcyjnych dla mężczyzn?

    Doustne tabletki antykoncepcyjne dla kobiet są używane od lat 60. XX wieku, być może też z tego powodu wciąż pojawia się pytanie – dlaczego nadal nie ma doustnych środków antykoncepcyjnych dla mężczyzn? Pomimo wielu lat obiecujących badań i wyników prób laboratoryjnych wydaje się, że świat nauki nie zbliżył się w sposób znaczący do osiągnięcia tego celu. Dlaczego?

  • Suplementy, które mogą zmniejszyć uczucie lęku – glicynian magnezu, szafran, witamina D (część 1.)

    Suplementy nie zastąpią kompleksowego leczenia zaburzeń lękowych, niemniej istnieją takie, którymi dobrze jest wspierać swój organizm podczas terapii – niezależnie od tego, jaką wybierzemy. Jeśli obserwujemy u siebie poważne objawy lęku, warto skonsultować się z lekarzem, psychologiem lub innym specjalistą, który pomoże opracować indywidualny plan leczenia, w tym ewentualne stosowanie suplementacji. Które suplementy mogą wesprzeć pacjenta w walce z zaburzeniami lękowymi?

  • Karmienie piersią – weganizm nie zmniejsza ilości niektórych składników odżywczych

    Naukowcy twierdzą, że mleko matki będącej na diecie wegańskiej zawiera wystarczającą ilość witaminy B2 i karnityny. Badania przeciwstawiają się wcześniejszym wynikom eksperymentów, które wykazały, że mleko mam weganek nie zawiera niektórych niezbędnych składników odżywczych. Eksperci uważają jednak, że matki na diecie wegańskiej nadal muszą się upewniać, że spożywają odpowiednią ilość kalorii, składników odżywczych oraz witamin i minerałów, które są niezbędne dla zdrowia niemowlęcia i ich samych.

  • Czy nanokryształy celulozy ochronią nas przed komarami?

    Komary są nosicielami wielu groźnych dla człowieka chorób, dlatego też naukowcy nie ustają w poszukiwaniu sposobów na ograniczenie ich rozprzestrzeniania się. Dostępne na rynku repelenty, choć odstraszają owady, nie mają stuprocentowej skuteczności. Być może już niedługo będziemy mogli korzystać z niezawodnych preparatów na komary zawierających nanokryształy celulozy. Dowiedz się, jak one działają.

  • Niedobór witaminy D związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju długiego COVID-19

    Wyniki najnowszego badania jasno wskazują, że osoby z niskim poziomem witaminy D, będące po hospitalizacji z powodu zakażenia koronawirusem, są bardziej narażone na długi COVID-19 w porównaniu do pacjentów bez niedoboru tej witaminy. Eksperyment został zaplanowany w taki sposób, aby usunąć jak najwięcej nieznanych zmiennych, które mogłyby wpłynąć na efekt końcowy. Dzięki temu wyniki analiz są dużo bardziej wiarygodne niż poprzednie badania prowadzone w tym zakresie. Niekontrolowane zmienne w badaniach nad witaminą D i długotrwałym COVID-19 są trudne do wyjaśnienia.

  • Jakie są alternatywy dla picia kawy?

    Kawa jest dla wielu ludzi pierwszym napojem, po który sięgają zaraz po przebudzeniu. Zdarza się, że kofeina zawarta w kawie wywołuje nerwowość i nadmierne pobudzenie, kłopoty z trawieniem lub bóle głowy, a to tylko początek często wymienianych minusów związanych z piciem tego popularnego napoju. Dla tych osób, które chciałyby spróbować zamienić kawę na coś innego, przygotowaliśmy zestawienie zdrowszych alternatyw.

  • Makroelementy – jaką rolę odgrywają w organizmie człowieka?

    Makroelementy to termin odnoszący się do składników odżywczych, których organizm potrzebuje w większych ilościach, aby funkcjonować prawidłowo. Należą do nich na przykład węglowodany, białka i tłuszcze. Są kluczowymi składnikami diety i pełnią istotne role. Inne ważne dla człowieka makroelementy to: magnez, potas czy wapń.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij