
Kompleks Elektry – na czym polega?
Większość z nas – przede wszystkim za sprawą szkolnego nauczania i lekcji języka polskiego – słyszało o kompleksie Edypa i mniej więcej wie, na czym polega. Czym jest jednak kompleks Elektry i na czym polega?
Kompleks Elektry to zaburzenie, które występuje u dziewczynek w wieku od 3 do 6 lat. Zdaniem twórcy tego zjawiska, Carla Gustava Junga, kompleks Elektry polega na odczuwaniu przez dziewczynkę miłości erotycznej do swojego ojca. Jak kompleks Elektry wyjaśnia psychologia?
Na czym polega kompleks Elektry?
Nazwa kompleks Elektry wywodzi się z mitologii greckiej. Inspiracją do powstania tego zjawiska był bowiem mit o Elektrze, córce Klitajmestry i Agamemnona, która wspólnie z bratem pomściła śmierć swojego ojca, zabijając własną matkę i jej kochanka. Twórcą teorii dotyczącej kompleksu Elektry jest natomiast Carl Gustav Jung, będący jednym z pionierów psychoanalizy.
Jung definiuje kompleks Elektry jako pewien etap rozwoju, dzielący się na kilka faz, przez który przechodzi każda dziewczynka. Pierwsza faza to odczuwanie pociągu do matki, dziewczynka ma wówczas silną potrzebę utożsamiania się ze swoją matką. Z kolei w wieku 3-4 lat dziecko zaczyna coraz bardziej interesować się swoim ojcem. Według Junga dziewczynka zaczyna postrzegać ojca jako obiekt swoich romantycznych uczuć. Matka traktowana jest jako rywalka, która konkuruje z dzieckiem o miłość i uwagę ojca.
Jakie są objawy kompleksu Elektry? Między innymi:
- przywiązanie do ojca,
- zazdrość o matkę,
- traktowanie matki jako rywalki i odczuwanie wobec niej uczucia wrogości,
- zabieganie o uwagę ojca,
- płacz lub krzyk, gdy ojciec okazuje matce romantyczne uczucia.
Kompleks Elektry a kompleks Edypa
Kompleks Elektry jest odpowiednikiem opracowanego przez ojca psychoanalizy – Zygmunta Freuda – kompleksu Edypa. Freud zainspirował się wówczas mitem o Edypie, który najpierw zabił króla Lajosa, a następnie poślubił jego żonę Jokastę, z którą w późniejszym czasie miał czwórkę dzieci. Po pewnym czasie Edyp odkrył jednak, że Lajos był jego ojcem, Jokasta jest zaś jego matką. Edyp nie był w stanie poradzić sobie z poczuciem winy, w związku z czym oślepił się i opuścił Teby.
Co ciekawe, stąd też wziął się kompleks Jokasty, polegający na przywiązaniu matki do syna o podtekście erotycznym. Przywiązanie to zazwyczaj wyraża się w opiekuńczości, ale może także objawiać się poprzez zachowania kazirodcze.
Kompleks Elektry – przyczyny
Syndrom Elektry zdaniem Junga jest normalnym procesem rozwoju każdej dziewczynki i aby przebiegał prawidłowo, musi przejść samoistnie. W niektórych przypadkach jednak może dojść do nieprzepracowania kompleksu Elektry, m.in. na skutek:
- nadmiernego skupiania się ojca nad córką,
- dawania córce poczucia, że tylko ona zasługuje na całkowitą uwagę ojca,
- nadmiernego rozpieszczania córki przez ojca.
Wpływ kompleksu Elektry na dorosłe życie
Nieprzepracowany kompleks Elektry w dzieciństwie może mieć konsekwencje w życiu dorosłym. Będzie wówczas objawiał się:
- problemami ze znalezieniem partnera,
- problemami ze zbudowaniem trwałego związku,
- szantażem emocjonalnym kierowanym w stronę partnera,
- nieustannie wysokimi oczekiwaniami w stosunku do partnera,
- zaburzeniami psychoseksualnymi,
- poszukiwaniem partnera wedle wzoru wyidealizowanego obrazu swojego ojca,
- naśladowaniem zachowań własnej matki,
- wchodzeniem w relacje z żonatymi mężczyznami,
- postawą roszczeniową wobec partnera,
- problemami z adaptacją wśród innych.
Kompleks Elektry – leczenie
Kompleks Elektry w dzieciństwie nie wymaga podjęcia żadnych działań, ponieważ zakłada się, że powinien przeminąć samoistnie. Jeżeli jednak kompleks Elektry nie zostanie przepracowany w dzieciństwie, a skutki tego będą widoczne w dorosłości, warto wtedy sięgnąć po pomoc psychoterapeuty psychoanalitycznego/psychodynamicznego. Terapia będzie zaś opierać się na przepracowaniu nierozwiązanych problemów z dzieciństwa.