Zabieg a operacja - czym się różnią?
Barbara Bukowska

Zabieg a operacja – czym się różnią?

Pojęcia zabieg i operacja, choć nie są synonimami, w języku potocznym używane są zamiennie dla określenia diagnostycznych lub leczniczych procedur chirurgicznych. W niniejszym artykule przyjrzymy się, czy rzeczywiście zabieg i operacja oznaczają dokładnie to samo.

Zabieg i operacja – jakie są ich definicje?

Encyklopedia PWN definiuje operację jako wszelkiego rodzaju czynności chirurgiczne, diagnostyczne lub lecznicze połączone z naruszeniem ciągłości powłok i/lub otwarciem jam ciała, wykonywane na tkankach i narządach, których celem jest usunięcie zmienionych chorobowo tkanek i/lub narządów bądź zniesienie objawów i dolegliwości. Co ciekawe, źródło to jako synonimy do słowa operacja podaje frazy: zabieg operacyjny oraz zabieg chirurgiczny. Sugeruje więc, że zabieg jest pojęciem szerszym, a jego szczególnym przypadkiem jest operacja.

Słownik języka polskiego zabiegiem określa każde działanie lekarskie lub kosmetyczne mające zaradzić czemuś. Jest to więc pojęcie niezwykle szerokie i rzeczywiście zabiegiem określimy każdą czynność, której celem jest profilaktyka, diagnostyka lub leczenie chorób. Włączane są w to zarówno proste działania, jak wykonanie zastrzyku czy zmiana opatrunku, jak również skomplikowane procedury medyczne, takie jak przeszczep serca czy operacje mózgu.

W zależności od stopnia skomplikowania zabiegi mogą być przeprowadzane w różnych miejscach: operacje wykonuje się w sterylnych warunkach (na salach operacyjnych), do prostszych procedur często wystarczający jest gabinet zabiegowy, a czasami po prostu dom pacjenta.

Zależność między pojęciami zabieg i operacja można więc podsumować następująco: każda operacja jest zabiegiem, lecz nie każdy zabieg jest operacją.

Rodzaje zabiegów operacyjnych

Jak wspomniano, operacja jest szczególnym rodzajem zabiegu, określanym z reguły mianem zabiegu operacyjnego lub chirurgicznego. Wymaga najbardziej zaawansowanej ingerencji w ciało pacjenta. Operacje wykonywane są przez chirurgów, którzy wraz ze stałym postępem medycyny zyskali ścisłe specjalizacje. Do najpopularniejszych specjalizacji wśród chirurgów należą:

  • kardiochirurgia: obejmuje zabiegi wykonywane na sercu i naczyniach krwionośnych, np.: przeszczep serca, operacyjne leczenie wrodzonych wad serca, tętniaków czy choroby wieńcowej;
  • neurochirurgia: zajmuje się m.in. usuwaniem guzów mózgu, krwiaków wewnątrzczaszkowych czy operacjami po odniesionych urazach czaszki i kręgosłupa;
  • torakochirurgia (chirurgia klatki piersiowej): obejmuje takie zabiegi, jak np. usuwanie urazów klatki piersiowej powstałych w wyniku wypadków, transplantacja płuc czy operacje w obrębie tchawicy i oskrzeli;
  • chirurgia tkanek miękkich: obejmuje zabiegi na narządach jamy brzusznej;
  • chirurgia szczękowo-twarzowa: zajmuje się nie tylko złożonymi zabiegami usuwania zębów, ale też leczeniem złamań i urazów w obrębie twarzoczaszki.

Niektóre specjalizacje nie są ograniczone do operowanych części ciała, a do rodzaju zabiegu. I tak osobno wyróżnia się chirurgię transplantacyjną (zajmującą się przeszczepami narządów), chirurgię onkologiczną (zajmującą się usuwaniem zmian nowotworowych) czy chirurgię plastyczną (obejmującą zabiegi rekonstrukcji wrodzonych i nabytych wad ciała oraz korekcji jego defektów o charakterze rzeczywistym lub odczuwalnym).

Zabiegi chirurgiczne można również podzielić ze względu na czas, w którym muszą być wykonane. I tak wyróżnia się:

  • Operacje nagłe, które muszą być przeprowadzone niezwłocznie. Zalicza się do nich zabiegi w celu opanowania krwotoków wewnętrznych czy leczenie pękniętych tętniaków aorty.
  • Operacje pilne, wykonywane kilka godzin po rozpoznaniu choroby. Wskazaniem do ich przeprowadzenia są np. perforacje przewodu pokarmowego czy pęknięty wyrostek robaczkowy.
  • Operacje planowe, wykonywane we wcześniej wyznaczonym terminie, np. zabiegi chirurgii plastycznej.

Zabiegi operacyjne różnią się również celem, dla osiągnięcia którego są prowadzone. W medycynie wyróżnia się:

  • Operacje diagnostyczne: przeprowadzone, gdy inne metody diagnostyczne okazały się niewystarczające do znalezienia przyczyny dolegliwości pacjenta. Przykładem operacji diagnostycznej jest laparotomia zwiadowcza.
  • Operacje radykalne: ich celem jest całkowite usunięcie przyczyny choroby, np. wycięcie zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego czy niektóre operacje onkologiczne.
  • Operacje paliatywne: mają za zadanie poprawić komfort życia. Najczęściej polegają na częściowym usunięciu zmian nowotworowych, co pomaga złagodzić cierpienie chorego.

Polecane dla Ciebie

Czym różnią się operacje klasyczne od endoskopowych?

Operacje często kojarzą się z koniecznością dokonania poważnej ingerencji w ciało chorego. Tak rzeczywiście jest w przypadku zabiegów chirurgicznych wykonywanych metodą klasyczną. Chirurg, aby uzyskać dostęp do miejsca wymagającego interwencji, musi wykonać duże nacięcie, które po zakończonym zabiegu zszywa się. Niestety, trudności z gojeniem się rany i rozwój stanów zapalnych w jej obrębie należą do jednych z najczęściej występujących powikłań pooperacyjnych.

Dzięki postępowi medycyny coraz więcej zabiegów można wykonać metodami endoskopowymi. Przeprowadzenie zabiegu tą techniką polega na wykonaniu kilku małych nacięć i wprowadzeniu do jamy ciała pacjenta laparoskopu (zaopatrzonego w kamerę) i specjalnych narzędzi chirurgicznych, umożliwiających usunięcie zmian chorobowych czy pobranie wycinków do badań diagnostycznych.

Metody endoskopowe, choć nie zawsze mogą zastąpić zabiegi wykonywane techniką klasyczną, wiążą się z mniejszym ryzykiem powikłań i krótszym czasem rekonwalescencji.
  1. Słownik języka polskiego PWN, sjp.pwn.pl [online] https://sjp.pwn.pl/slowniki/zabieg.html [dostęp:] 21.02.2023.
  2. Encyklopedia PWN, encyklopedia.pwn.pl [online] https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/operacja.html [dostęp:] 21.02.2023.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

    Nocna napadowa hemoglobinuria (NNH) zaliczana jest do rzadkich chorób. Diagnozę NNH słyszy od 1 do 2 osób na milion rocznie. Schorzenie rozwija się najczęściej między 25. a 45. rokiem życia. Niestety rokowanie nie jest korzystne, a główną przyczyną zgonów jest zakrzepica. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie?

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij