Zabieg a operacja - czym się różnią?
Barbara Bukowska

Zabieg a operacja – czym się różnią?

Pojęcia zabieg i operacja, choć nie są synonimami, w języku potocznym używane są zamiennie dla określenia diagnostycznych lub leczniczych procedur chirurgicznych. W niniejszym artykule przyjrzymy się, czy rzeczywiście zabieg i operacja oznaczają dokładnie to samo.

Zabieg i operacja – jakie są ich definicje?

Encyklopedia PWN definiuje operację jako wszelkiego rodzaju czynności chirurgiczne, diagnostyczne lub lecznicze połączone z naruszeniem ciągłości powłok i/lub otwarciem jam ciała, wykonywane na tkankach i narządach, których celem jest usunięcie zmienionych chorobowo tkanek i/lub narządów bądź zniesienie objawów i dolegliwości. Co ciekawe, źródło to jako synonimy do słowa operacja podaje frazy: zabieg operacyjny oraz zabieg chirurgiczny. Sugeruje więc, że zabieg jest pojęciem szerszym, a jego szczególnym przypadkiem jest operacja.

Słownik języka polskiego zabiegiem określa każde działanie lekarskie lub kosmetyczne mające zaradzić czemuś. Jest to więc pojęcie niezwykle szerokie i rzeczywiście zabiegiem określimy każdą czynność, której celem jest profilaktyka, diagnostyka lub leczenie chorób. Włączane są w to zarówno proste działania, jak wykonanie zastrzyku czy zmiana opatrunku, jak również skomplikowane procedury medyczne, takie jak przeszczep serca czy operacje mózgu.

W zależności od stopnia skomplikowania zabiegi mogą być przeprowadzane w różnych miejscach: operacje wykonuje się w sterylnych warunkach (na salach operacyjnych), do prostszych procedur często wystarczający jest gabinet zabiegowy, a czasami po prostu dom pacjenta.

Zależność między pojęciami zabieg i operacja można więc podsumować następująco: każda operacja jest zabiegiem, lecz nie każdy zabieg jest operacją.

Rodzaje zabiegów operacyjnych

Jak wspomniano, operacja jest szczególnym rodzajem zabiegu, określanym z reguły mianem zabiegu operacyjnego lub chirurgicznego. Wymaga najbardziej zaawansowanej ingerencji w ciało pacjenta. Operacje wykonywane są przez chirurgów, którzy wraz ze stałym postępem medycyny zyskali ścisłe specjalizacje. Do najpopularniejszych specjalizacji wśród chirurgów należą:

  • kardiochirurgia: obejmuje zabiegi wykonywane na sercu i naczyniach krwionośnych, np.: przeszczep serca, operacyjne leczenie wrodzonych wad serca, tętniaków czy choroby wieńcowej;
  • neurochirurgia: zajmuje się m.in. usuwaniem guzów mózgu, krwiaków wewnątrzczaszkowych czy operacjami po odniesionych urazach czaszki i kręgosłupa;
  • torakochirurgia (chirurgia klatki piersiowej): obejmuje takie zabiegi, jak np. usuwanie urazów klatki piersiowej powstałych w wyniku wypadków, transplantacja płuc czy operacje w obrębie tchawicy i oskrzeli;
  • chirurgia tkanek miękkich: obejmuje zabiegi na narządach jamy brzusznej;
  • chirurgia szczękowo-twarzowa: zajmuje się nie tylko złożonymi zabiegami usuwania zębów, ale też leczeniem złamań i urazów w obrębie twarzoczaszki.

Niektóre specjalizacje nie są ograniczone do operowanych części ciała, a do rodzaju zabiegu. I tak osobno wyróżnia się chirurgię transplantacyjną (zajmującą się przeszczepami narządów), chirurgię onkologiczną (zajmującą się usuwaniem zmian nowotworowych) czy chirurgię plastyczną (obejmującą zabiegi rekonstrukcji wrodzonych i nabytych wad ciała oraz korekcji jego defektów o charakterze rzeczywistym lub odczuwalnym).

Zabiegi chirurgiczne można również podzielić ze względu na czas, w którym muszą być wykonane. I tak wyróżnia się:

  • Operacje nagłe, które muszą być przeprowadzone niezwłocznie. Zalicza się do nich zabiegi w celu opanowania krwotoków wewnętrznych czy leczenie pękniętych tętniaków aorty.
  • Operacje pilne, wykonywane kilka godzin po rozpoznaniu choroby. Wskazaniem do ich przeprowadzenia są np. perforacje przewodu pokarmowego czy pęknięty wyrostek robaczkowy.
  • Operacje planowe, wykonywane we wcześniej wyznaczonym terminie, np. zabiegi chirurgii plastycznej.

Zabiegi operacyjne różnią się również celem, dla osiągnięcia którego są prowadzone. W medycynie wyróżnia się:

  • Operacje diagnostyczne: przeprowadzone, gdy inne metody diagnostyczne okazały się niewystarczające do znalezienia przyczyny dolegliwości pacjenta. Przykładem operacji diagnostycznej jest laparotomia zwiadowcza.
  • Operacje radykalne: ich celem jest całkowite usunięcie przyczyny choroby, np. wycięcie zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego czy niektóre operacje onkologiczne.
  • Operacje paliatywne: mają za zadanie poprawić komfort życia. Najczęściej polegają na częściowym usunięciu zmian nowotworowych, co pomaga złagodzić cierpienie chorego.

Powiązane produkty

Czym różnią się operacje klasyczne od endoskopowych?

Operacje często kojarzą się z koniecznością dokonania poważnej ingerencji w ciało chorego. Tak rzeczywiście jest w przypadku zabiegów chirurgicznych wykonywanych metodą klasyczną. Chirurg, aby uzyskać dostęp do miejsca wymagającego interwencji, musi wykonać duże nacięcie, które po zakończonym zabiegu zszywa się. Niestety, trudności z gojeniem się rany i rozwój stanów zapalnych w jej obrębie należą do jednych z najczęściej występujących powikłań pooperacyjnych.

Dzięki postępowi medycyny coraz więcej zabiegów można wykonać metodami endoskopowymi. Przeprowadzenie zabiegu tą techniką polega na wykonaniu kilku małych nacięć i wprowadzeniu do jamy ciała pacjenta laparoskopu (zaopatrzonego w kamerę) i specjalnych narzędzi chirurgicznych, umożliwiających usunięcie zmian chorobowych czy pobranie wycinków do badań diagnostycznych.

Metody endoskopowe, choć nie zawsze mogą zastąpić zabiegi wykonywane techniką klasyczną, wiążą się z mniejszym ryzykiem powikłań i krótszym czasem rekonwalescencji.
  1. Słownik języka polskiego PWN, sjp.pwn.pl [online] https://sjp.pwn.pl/slowniki/zabieg.html [dostęp:] 21.02.2023.
  2. Encyklopedia PWN, encyklopedia.pwn.pl [online] https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/operacja.html [dostęp:] 21.02.2023.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij