Dogoterapia (kynoterapia) – na czym polega, skuteczność

Co to jest dogoterapia?

Dogoterapia (kynoterapia) to rehabilitacja z udziałem psów. W Polsce to pojęcie zostało użyte po raz pierwszy dopiero w 1996 roku i określa ogół działań mających na celu poprawę stanu zdrowia i funkcjonowania człowieka, które są podejmowane z udziałem psa. W skali świata pierwsze doniesienia o wykorzystaniu psów dla celów terapeutycznych pochodzą z 1792 roku. Wówczas w ośrodku York Retreat (Anglia) wykorzystywano kontakt ze zwierzętami w terapii odwykowej pacjentów nadużywających narkotyków. Na przestrzeni tych 230 lat kynoterapia stała się zdefiniowanym sposobem wspierania chorych w procesie leczenia i rehabilitacji. Podstawowym założeniem terapii było nawiązanie więzi między pacjentem a zwierzęciem, a także ćwiczenia w formie gier i zabaw wspomagające sprawność ruchową. Sposób prowadzenia zajęć organizowanych w ramach kynoterapii został określony przez międzynarodowe stowarzyszenie Delta Society i wyróżnia dwie formy aktywności z udziałem psów:

• Animal-Assisted Activity (AAA) – spontaniczne, grupowe spotkania psów i dogoterapeutów z pacjentami, głównie w celach rekreacyjnych.
• Animal-Asissted Therapy (AAT) – spotkania mające ściśle określony cel terapeutyczny oraz plan działań, będące integralną częścią procesu leczenia. Ten rodzaj spotkań jest przeprowadzany indywidualnie lub grupowo, zależnie od potrzeb pacjenta.

Jakie rasy psów nadają się do dogoterapii?

Psy biorące udział w kynoterapii nie muszą być psami rodowodowymi, ale rasowi przodkowie kandydata są dodatkową zaletą. Zwierzęta rasowe posiadają bowiem pewne ogólne cechy charakteru, obejmujące m.in. preferencje rasy do współpracy z człowiekiem. Niemniej każdy kandydat do udziału w zajęciach kynoterapeutycznych jest rozpatrywany indywidualnie. „Psi terapeuci” powinni być pod stałą opieką weterynaryjną, mieć ukształtowany charakter oraz odbyć szereg specjalistycznych kursów przygotowujących do nowej roli. Najczęściej w dogoterapii spotkać możemy psy rasy labrador oraz golden retriever, spaniele, beagle, a także pudle i pekińczyki. Jedną z cech charakterystycznych i preferowanych w terapii jest tzw. miękki pysk, czyli delikatne chwytanie aportu, charakterystyczne dla wyżej wymienionych ras.

Co ważne, powyżej wymienione rasy są podatne na szkolenie i chętnie współpracują z człowiekiem. Istotną z punktu widzenia pacjentów zaletą tych ras jest również miękka w dotyku sierść i pogodny wyraz pyska. Rasy stróżujące i bojowe (rottweiler, dog), z uwagi na ich wrodzone preferencje do zachowań agresywnych, nie są kandydatami do udziału w terapii. Ponadto rasy o niezależnych charakterach (husky, malamute) wymagają bardzo dużego doświadczenia od przewodnika i również są niezalecanymi kandydatami do kynoterapii.

Kto powinien korzystać z dogoterapii?

Odbiorcami kynoterapii mogą być wszystkie osoby z jakąkolwiek niepełnosprawnością, ograniczeniem bądź dysfunkcją. Psy są wykorzystywane do wspomagania leczenia urazów rdzenia kręgowego, zaniku mięśni czy porażenia mózgowego. Ponadto dogoterapia może wspomagać pacjentów zmagających się z zaburzeniami psychicznymi – autyzmem, depresją, zespołem Aspergera, zespołem stresu pourazowego.

Terapia z udziałem psów jest skierowana do pacjentów w każdym wieku: dzieci, dorosłych, a nawet seniorów. Kontakt ze zwierzęciem wspomaga rozwój kontaktów interpersonalnych, pozwala przełamać bariery społeczne. Wspiera rozwój funkcji poznawczych i umiejętności komunikacji. Oprócz tego zabawy ze zwierzęciem są formą ćwiczeń wspierających koordynację ruchową, poprawę płynności ruchów i orientacji przestrzennej.