Badanie per rectum  z użyciem anoskopu
Olaf Bąk

Anoskopia – kiedy się ją wykonuje? Jak się do niej przygotować?

Anoskopia to badanie polegające na wprowadzeniu do odbytu specjalnego narzędzia oświetlającego (anoskopu), które umożliwia lekarzowi obejrzenie wewnętrznej powierzchni odbytu i odbytnicy. Badanie to jest często wykonywane w celu wykrycia i rozpoznania chorób odbytu i odbytnicy, takich jak hemoroidy, wrzody, polipy, raki oraz choroby zapalne. Anoskopia jest bardziej szczegółowa niż badanie per rectum.

 

Anoskopia to endoskopowe badanie końcowego odcinka układu pokarmowego. Polega na wprowadzeniu sztywnego endoskopu przez odbyt w celu przyjrzenia się błonie śluzowej tego odcinka jelit i ocenienia wyglądu odbytu oraz dolnej części odbytnicy. Wskazaniami do jej wykonania są między innymi krwawienia z odbytu. W przypadku wykrycia niepokojących zmian anoskopia pozwala pobrać próbki tkanek do diagnostyki.

Anoskopia – co to za zabieg?

Anoskopia jest rodzajem badania endoskopowego, w którym wykorzystuje się endoskop sztywny, a nie giętki jak przy gastroskopii i kolonoskopii. Anoskop to około 10-centymetrowy wziernik, który po wprowadzeniu do odbytu pozwala obejrzeć jego okolicę, kanał, zwieracz wewnętrzny odbytu oraz końcowy odcinek odbytnicy. Jest on uzupełnieniem badania per rectum (przez odbyt), które jednak wykonywane jest na ślepo i umożliwia wyłącznie palpacyjne badanie tej okolicy. Dodatkowo anoskop ma możliwość niewielkiego poszerzenia się, co ułatwia widoczność w trakcie badania. Jego budowa umożliwia również wprowadzenie narzędzi, które pomogą w usunięciu polipa jelita lub wykonania wymazu z podejrzanej zmiany. Warto pamiętać, że aż 30% nowotworów jelita grubego jest w zasięgu badania anoskopem lub badania per rectum. Nie zbada się nim jednak wyższych pięter układu pokarmowego, dlatego w takich wypadkach konieczne będzie sięgnięcie po badania z dłuższymi endoskopami – proktoskopia, rektoskopia, sigmoidoskopia lub kolonoskopia.

Anoskopia czy rektoskopia?

Zasadniczo zasada działania anoskopu i rektoskopu jest podobna. Podobny jest również przebieg obu badań. To, co różni rektoskop od anoskopu, to jego długość – anoskop ma przeważnie około 10 cm, podczas gdy rektoskop aż 25 cm. Różnica w długości endoskopu poszerza możliwości diagnostyczne badania. Dlatego też jeśli podejrzewa się, że zmiana nie jest usytuowana w obrębie kanału odbytu lub końca odbytnicy, a na jej wyższych piętrach, to zdecydowanie bardziej wskazana będzie rektoskopia. O konkretne wskazania do wykonania rektoskopii warto zapytać lekarza.

Powiązane produkty

Wskazania do anoskopii

Ze względu na wąski zakres badania lista wskazań do anoskopii również nie jest długa. Najczęściej obejmuje objawy i schorzenia, takie jak:

Dowiedz się więcej o tym, jakie są przyczyny i objawy raka odbytu

Anoskopia – przygotowanie

W przeciwieństwie do kolonoskopii anoskopia nie wymaga kompleksowego przygotowania. Najważniejsza jest higiena osobista (dokładne umycie okolic pośladków oraz odbytu), opróżnienie pęcherza, wypróżnienie się oraz – jeśli doświadczamy problemów z wypróżnianiem się – dwukrotna lewatywa (jednak o jej wykonanie warto zapytać lekarza, który ma wykonać badanie).

Warto też poinformować lekarza wykonującego badanie o uczuleniu na leki znieczulające miejscowo – lidokaina zawarta w żelu, który nakładany jest na palec lub endoskop, jest tym samym lekiem, który podawany jest na przykład przed zabiegami stomatologicznymi w okolicę szczęki lub żuchwy. Jeśli źle reagujemy na te leki przy okazji innych zabiegów, to tutaj również byłyby one niewskazane. Koniecznie przekażmy też lekarzowi informacje o znanych nam chorobach zakaźnych, na które chorujemy, jak WZW B, C oraz HIV.

Anoskopia – przebieg

Lekarzem wykonującym zabieg jest najczęściej proktolog, który specjalizuje się w chorobach odbytu i końcowego odcinka układu pokarmowego. Osoba badana jest proszona o położenie się na boku z kolanami podgiętymi do brody (pozycja embrionalna) lub rzadziej o ustawienie się w pozycji kolankowo-łokciowej. Następnie lekarz wykonuje badanie per rectum przy użyciu palca, by zlokalizować interesującą go zmianę, po czym delikatnie wprowadza przez odbyt anoskop z dużą ilością żelu. Po chwili nieznacznie rozszerza jego ramiona i ogląda okolicę odbytu i odbytnicy. Ze względu na ograniczone pole widzenia anoskop z reguły obrócony jest 4 razy o 90 stopni celem przyjrzenia się każdej ze ścian odbytu i odbytnicy.

Anoskopia trwa zwykle kilka minut i z zasady jest zabiegiem bezbolesnym, ponieważ endoskop jest wprowadzony wraz z żelem znieczulającym. Po zabiegu pacjent może odczuwać lekki dyskomfort lub pieczenie w okolicy odbytu, ale te objawy zazwyczaj szybko ustępują. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.

Anoskopia – przeciwwskazania

Anoskopia jest badaniem bezpiecznym i niezwiązanym z dużą ilością powikłań. Do niektórych z nich zaliczono:

  • silny ból w okolicy odbytu (wtedy konieczne może być wykonanie znieczulenia ogólnego),
  • wrodzone nieprawidłowości w okolicy odbytu i odbytnicy,
  • świeże urazy okolic odbytu,
  • niedawno przebyte operacje tej okolicy,
  • zaawansowaną chorobę hemoroidalną z zakrzepicą żylną,
  • niewydolność krążeniowo-oddechową.

W niektórych przypadkach, jak osłabienie odporności (AIDS czy leczenie immunosupresyjne) lub u osób ze wszczepionymi zastawkami serca, konieczne może być osłonowe podanie antybiotyków.

  1. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  2. Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji, pod red. prof. A. Żyluka, Medipage, Warszawa 2016.
  3. Z. Grzebieniak, G. Marek, A. Agrawal, W. Kielan, Krwawienie z odbytu – zasady postępowania, „Family Medicine & Primary Care Review” 2013, 15, 221–223.
  4. G. Nawrocki, Współczesne metody leczenia raka odbytu, „Postępy Nauk Medycznych” 2013, t. XXVI, nr 8.
  5. M. Kołodziejczak, Technika i interpretacja badania per rectum, „Chirurgia po Dyplomie” 2013/06.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij