Naukowcy opracowali niehormonalny żel antykoncepcyjny. Jak działa? Czy jest skuteczny?

Nowa niehormonalna metoda antykoncepcyjna

Metod zapobiegania ciąży jest wiele, podstawowy podział obejmuje antykoncepcję hormonalną i niehormonalną. Pierwsza z wymienionych jest bardzo skuteczna (np. wskaźnik Pearla dla jednofazowych dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych wynosi 0,2–0,5, czyli statystycznie 0,2 do 0,5 kobiet na 1000 je stosujących w ciągu roku zajdzie w ciążę), lecz ma wiele skutków ubocznych. Wśród nich znajdują się m.in.: spadek libido, wahania nastroju, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zwiększone ryzyko zakrzepicy, wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi. Istnieje także wiele przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej, jak chociażby choroby wątroby i nerek, źle kontrolowana cukrzyca, schorzenia układu krążenia, otyłość czy palenie papierosów.

Wyżej wymienionych działań niepożądanych nie powodują niehormonalne metody kontrolowania płodności, jednak są one mniej skuteczne i/lub mniej komfortowe w stosowaniu. Niedawno zespół naukowców z Królewskiego Instytutu Technologicznego w Sztokholmie (KTH Royal Institute of Technology) opracował niezawierający hormonów żel dopochwowy, który jest równie skuteczny jak preparaty hormonalne, ale nie powoduje skutków ubocznych.

Jak dokładnie działa żel antykoncepcyjny bez hormonów?

Żel zawiera chitozan, biopolimer będący pochodną chityny, otrzymywany głównie z muszli skorupiaków. Związek ten tworzy wiązania poprzeczne z białkami wydzielanymi w śluzie szyjkowym. Powoduje to jego zagęszczenie, co uniemożliwia plemnikom przedostanie się przez szyjkę macicy do jajowodów, gdzie następuje zapłodnienie komórki jajowej. W omawianych badaniach przetestowano go na samicach owiec – wykazano, że blokuje on 98% plemników przed dostaniem się do macicy.

Nowo opracowany żel antykoncepcyjny musi teraz zostać przetestowany na ludziach. Autorzy badania sądzą, że będzie on działał już kilka sekund po zaaplikowaniu, a efekt będzie się utrzymywał przez kilka godzin. W przeciwieństwie do chemicznych środków plemnikobójczych ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych, takich jak pieczenie, podrażnienie, świąd błony śluzowej pochwy i sromu, będzie minimalne.

Skuteczność obecnie dostępnych niehormonalnych metod antykoncepcyjnych

Wśród najczęściej stosowanych niehormonalnych metod antykoncepcyjnych znajdują się m.in.:

• Prezerwatywy – to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Jest łatwo dostępna i chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wskaźnik Pearla w przypadku prezerwatyw wynosi 3-7.
• Domaciczne wkładki niehormonalne – ich działanie polega na wytworzeniu niewielkiego stanu zapalnego, który jest bezpieczny dla kobiety, ale uniemożliwia plemnikom dotarcie do macicy. W zależności od konkretnego modelu ich działanie utrzymuje się przez 5-10 lat. W przypadku wkładki niehormonalnej wskaźnik Pearla wynosi 0,6-0,8.
• Środki plemnikobójcze (m.in. pianki, żele, globulki) – tego typu preparaty aplikuje się do pochwy tuż przed stosunkiem, a ich zadaniem jest unieruchomienie i neutralizacja plemników. Mają one wskaźnik Pearla od 8 do 36.
• Kapturki naszyjkowe i błony dopochwowe (diafragmy) – ich stosowanie ma na celu uniemożliwienie przedostania się nasienia do szyjki macicy. Wskaźnik Pearla dla kapturka naszyjkowego wynosi 6-16, a dla błony dopochwowej 6-18.