Przewlekły stres wywołuje objawy zespołu jelita drażliwego

Stres jest powiązany z objawami IBS

O tym, że jelita to nasz drugi mózg naukowcy wiedzą już od dawna. Sieć połączeń między przewodem pokarmowym i ośrodkowym układem nerwowym umożliwia sprawną wymianę informacji między tymi dwoma organami – w 90% w kierunku mózgu i w 10% w kierunku jelit. OUN może kontrolować funkcjonowanie jelit, jak i na odwrót – jelita wysyłają sygnały do mózgu (np. uwalniając hormony do krwiobiegu). Dlatego też objawy ze strony przewodu pokarmowego mogą być zarówno przyczyną, jak i skutkiem stresu lub depresji.

Badacze z Tokyo University of Science w Japonii wykorzystali mysie modele, aby lepiej zrozumieć wpływ długotrwałego stresu psychicznego na stan jelit. Zespół odkrył, że gryzonie narażone na przewlekłe napięcie emocjonalne wykazywały objawy charakterystyczne dla zespołu jelita drażliwego (IBS). Jednocześnie wyniki badań histologicznych i markerów zapalnych nie różniły się u zwierząt narażonych na stres, jak i tych, które nie były wystawione na negatywne przeżycia. Ponadto zaobserwowano, że lek stosowany w leczeniu zespołu jelita wrażliwego (IBS) normalizował perystaltykę jelit. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Frontiers in Neuroscience”.

Nieprzyjemne objawy nie idą w parze z uszkodzeniem jelit

Japońscy naukowcy poddawali badane myszy stresowi emocjonalnemu – gryzonie były uczestnikami lub świadkami agresji fizycznej przez 10 minut dziennie, przez 10 kolejnych dni. 11 dnia przeprowadzono test interakcji społecznych w celu oceny stanu emocjonalnego zwierząt oraz wykonano badanie krwi, aby określić poziom kortykosteronu, hormonu wydzielanego przez korę nadnerczy pod wpływem kortykotropiny, o działaniu zbliżonym do kortyzolu. Następnie przeprowadzono badanie pasażu jelitowego, oceniono częstotliwość wypróżnień i skład stolca.

Zaobserwowano, że częstotliwość wypróżnień i zawartość wody w stolcu były zwiększone u myszy poddanych stresowi emocjonalnemu. Efekty te utrzymywały się przez miesiąc. Nie zauważono natomiast znaczących różnic na poziomie tkanek. Wyniki te sugerują, że przewlekły stres wywołuje objawy podobne do IBS, takie jak przewlekłe zaostrzenie perystaltyki jelit czy ból brzucha bez uszkodzeń jelit.

Biorąc pod uwagę, jak jelita i mózg są ze sobą powiązane, łatwiej zrozumieć, dlaczego przewlekłemu stresowi czy lękowi mogą towarzyszyć nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego. Nie oznacza to jednak, że „wszystko jest głowie” – czynniki psychologiczne mogą realnie wpływać m.in. na ruchy perystaltyczne.

Skąd się biorą objawy zespołu jelita drażliwego?

Naukowcy nie są pewni, co powoduje IBS. Uważają, że do wystąpienia objawów mogą prowadzić takie czynniki jak:

• dysfunkcje na osi mózg-jelita,
• nadwrażliwość trzewna (zwiększone odczuwanie bólu w obrębie przewodu pokarmowego),
• dysmotyczność przewodu pokarmowego – problemy z kurczeniem się mięśni przewodu pokarmowego i przemieszczaniem się pokarmu.

U większości pacjentów zmagających się z zespołem jelita drażliwego obserwuje się, że symptomy choroby są związane z występowaniem określonych sytuacji i/lub innych schorzeń, takich jak:

• stresujące wydarzenia,
• depresja, nerwica oraz inne zaburzenia psychiczne,
• infekcje bakteryjne przewodu pokarmowego,
• nietolerancje lub nadwrażliwości pokarmowe,
• występowanie IBS w rodzinie.