Wymiotowanie krwią – czego jest objawem?

Wymioty polegają na gwałtownym wyrzuceniu zawartości żołądka. Jest to możliwe dzięki ośrodkowi wymiotnemu, który znajduje się w rdzeniu kręgowym. Pobudzone receptory mechaniczne (np. przez podrażnienia w gardle), bólowe (np. przy nagłym urazie) lub chemiczne (np. w nosie na skutek odebrania nieprzyjemnego zapachu) przesyłają impuls do wspomnianego ośrodka, który powoduje synchroniczny skurcz przepony i mięśni brzucha oraz klatki piersiowej. Przed wymiotami pojawiają się nudności. Towarzyszy im pobudzenie układu autonomicznego – występują: osłabienie, zawroty głowy, bladość skóry i zimne poty.

Wymiotowanie krwią – co to dokładnie znaczy? Jakie objawy dodatkowe mogą się pojawić?

Wymiotowanie krwią możemy podzielić na dwa rodzaje w zależności od treści, którą wymiotujemy. Wymioty krwiste to takie, w których widzimy świeżą, żywoczerwoną krew lub wymioty są taką krwią podbarwione – mogą świadczyć o masywnym krwawieniu lub krwawieniu z przełyku czy jamy ustnej. Wymioty fusowate to wymioty ciemne lub czarne przypominające fusy po kawie sypanej. Potwierdzają to, że krew została strawiona przez sok żołądkowy; zatem ich powodem najczęściej będzie krwawienie z żołądka lub dwunastnicy.

Wymiotowanie krwią rzadko jest jedynym objawem u osoby chorej. Zależnie od przyczyny mogą pojawić się również ból lub dyskomfort, gdy krwawienie nastąpi np. z wrzodu żołądka.

Przyczyny wymiotowania krwią

Krew obecna w wymiotach zawsze powinna nasuwać na myśl wykrycie źródła krwawienia. Zależnie od miejsca krwotoku i uszkodzonego naczynia krwionośnego, krwawienie będzie nagłe i obfite lub łagodne i mało zauważalne. 

Pierwszymi z miejsc, które mogą podbarwić wymioty krwią, są jama ustna, nos, gardło czy drogi oddechowe:

• uraz jamy ustnej – spowodowany uszkodzeniem lub połknięciem ostrego przedmiotu,
• krwawienie z zębodołu – może być efektem ekstrakcji „ósemek”, krwawieniem po skalingu i piaskowaniu zębów lub efektem urazowego uszkodzenia zębów,
• krwawienie po wycięciu migdałków – to częste powikłanie, które może wiązać się z pluciem krwią; jeśli krew będzie połykana, dojdzie do sprowokowania i wymiotowania podbarwioną treścią,
• krwawienie z naczyń nosa – w tym przypadku krew może być połykana przez dłuższy czas, dlatego ulegnie strawieniu i wymioty mogą być fusowate,
• krwawienie z dróg oddechowych – to krwawienie jest łatwe do odróżnienia, gdyż będą mu towarzyszyć kaszel, duszność i krztuszenie się.

Innym bardzo częstym miejscem krwawienia jest przełyk:

• żylaki przełyku – są najczęściej manifestacją marskości wątroby; zaburzone krążenie wrotne między wątrobą a jelitami prowadzi do zwiększenia ciśnienia w naczyniach trzewnych i powstania żylaków przełyku, odbytu oraz tzw. głowy meduzy,
• owrzodzenia przełyku – owrzodzenia tworzą się najczęściej na skutek choroby refluksowej, która prowadzi do zarzucania kwasu żołądkowego do przełyku lub rzadziej w wyniku infekcji wirusem CMV w przebiegu AIDS,
• zespół Mallory’ego-Weissa – to podłużne pęknięcie śluzówki przełyku, wywołane wcześniejszymi obfitymi wymiotami, najczęściej u alkoholików i ciężarnych.

Do miejsc krwawienia, które skutkują krwawymi wymiotami, także możemy zaliczyć żołądek i dwunastnicę:

• podrażnienie lub zapalenie śluzówki żołądka – może być to efekt spożywania niektórych leków na pusty żołądek lub spożycia dużych ilości alkoholu,
• choroba wrzodowa – spowodowana jest najczęściej chorobą alkoholową, nadużywaniem leków NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), infekcją Helicobacter pylori oraz zespołem Zollingera-Ellisona,
• wrzód Dieulafoya – to zaburzenie naczyniowe związane z powiększoną tętniczką pod błoną śluzową przewodu pokarmowego,
• rak żołądka – jest rzadkim, ale bardzo niebezpiecznym stanem, gdyż może być to pierwszy objaw zaawansowanego i rozsianego raka,
• krwawienie z brodawki większej dwunastnicy – np. spowodowane komplikacją biopsji wątroby lub nowotworem wątroby i dróg żółciowych,
• krwawienie z przewodu trzustkowego – jest efektem ostrego zapalenia trzustki.

Wymiotowanie krwią – co robić?

Obfite krwawe wymioty mogą prowadzić do wstrząsu. Osoba chora będzie osłabiona, może omdleć, jej skóra będzie blada, zimna oraz spocona, oddech i tętno przyspieszone, a śluzówki wysuszone. Wstrząs jest bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia, dlatego wymaga telefonu pod 112 lub 999 i wezwania profesjonalnej pomocy.

Jeśli stan nie jest tak poważny, ale problem jest niepokojący, należy zgłosić się na najbliższy szpitalny oddział ratunkowy lub chirurgiczną izbę przyjęć, gdzie personel przeprowadzi pełną diagnostykę oraz podejmie działania mające na celu wyleczenie przyczyny krwawych wymiotów.

Krwiste wymioty – diagnostyka i leczenie

Krwiste wymioty najczęściej wymagają pilnej diagnostyki. Opiera się ona przede wszystkim na badaniach endoskopowych, w których lekarz nie tylko znajdzie źródło krwawienia, ale również doraźnie zamknie krwawiące naczynie poprzez elektrokoagulację (przyżeganie prądem), ostrzyknięcie adrenaliną, założenie metalowego klipsa lub fotokoagulację laserem.

W przypadku masywnego krwawienia z przełyku personel może zadecydować o pilnym założeniu sondy Sengstakena-Blakemore’a lub Lintona-Nachlasa, które mogą pomóc tymczasowo ustabilizować pacjenta.

Jeśli chodzi o leczenie, to najważniejsza jest płynoterapia lub przetoczenie krwi (po uprzednim oznaczeniu jej grupy), która została utracona w wyniku krwawienia. Stosowane są leki z grupy IPP (inhibitorów pompy protonowej), szczególnie w przypadku krwawienia z wrzodów żołądka i dwunastnicy (które w 90% przypadków zamykają się samoistnie). Podaje się również leki przeciwwymiotne lub uspokajające. Czasami konieczne jest również stosowanie leków odwracających działanie leków przeciwkrzepliwych, jeśli osoba chora je przyjmowała.