mężczyzna śpi w trakcie upału
Arkadiusz Dąbek

Upał a senność – czy ciepło nas usypia?

Neurobiolodzy odkryli, że owady, a dokładnie muszki owocówki są zaprogramowane na drzemkę w środku dnia. Dlaczego? Najnowsze badanie ujawniło obwód termometryczny mózgu, a więc specjalną sieć między dwoma rodzajami neuronów: czuciowymi i regulującymi rytm dobowy. Czy taki mechanizm występuje także u ludzi?

Czy sjesta może być wynalazkiem biologii?

W najgorętsze letnie dni może się zdarzyć, że w środku dnia „zapadamy” w drzemkę. W niektórych częściach świata normą kulturową jest planowanie takiego wypoczynku, np. w ramach sjesty – zamyka się wówczas firmy w najcieplejszych godzinach dnia. Jak się okazuje, może za tym stać biologia, a nie jak dotąd myślano – kultura.

Temperatura wpływa na wszystkie ludzkie zachowania, od jedzenia i poziomu aktywności, po cykle sen–budzenie. Latem trudniej nam zasnąć, w chłodniejsze poranki wolniej wstajemy z łóżka. Jednak nie jest jeszcze całościowo zrozumiały związek między neuronami czuciowymi a neuronami kontrolującymi ten cykl.

Neurobiolodzy z Northwestern University znaleźli kilka tropów, które prowadzą do zgłębienia tego tematu. Specjaliści odkryli, że muszki owocowe są „zaprogramowane” do drzemki w środku dnia. Co ciekawe, nowe studia są następstwem prac z 2020 roku, w którym zespół zidentyfikował termometr mózgowy aktywny tylko w zimnej pogodzie. Obecne przedsięwzięcie zbadało podobny obwód (umownego) termometru w stosunku do upałów. Publikacja ukazała się na łamach „Current Biology”.

Profesor Marco Gallio objaśnia, że zmiany temperatury mają silny wpływ na zachowanie zarówno w przypadku ludzi, jak i zwierząt. Dostarczają zwierzętom wskazówkę, że jest czas na dostosowanie się do zmieniających się pór roku. Uczony ponadto podkreśla znaczenie ekstremalnego wpływu temperatury na sen. Wiemy zresztą o tym, że np. niektóre zwierzęta zapadają w sen zimowy. Jednak specyficzne obwody mózgowe, które pośredniczą w interakcji między temperaturą a ośrodkami snu, pozostają w dużej mierze niepoznane dostatecznie dobrze, aby móc je w pełni odwzorować.

Sprawdź na DOZ.pl: Tabletki i leki na sen

Sen muszek owocówek w trakcie upałów

Praca jest pierwszą tego typu, która identyfikuje receptory tzw. ciepła absolutnego w głowie muszki, reagujące na temperatury powyżej około 77 stopni Fahrenheita, czyli 25℃. (preferowana temperatura owych owadów). Przewrotnie można powiedzieć, że pospolita laboratoryjna muszka owocowa (Drosophila) skolonizowała prawie całą planetę, tworząc bliski związek z ludźmi. W tym ujęciu nie dziwi więc fakt, że jej ulubiona temperatura również odpowiada temperaturze wielu ludzi.

Potwierdziły się przypuszczenia ekspertów, stawiane na podstawie wyników poprzedniej pracy na temat zimnej temperatury. Badacze odkryli, że neurony mózgu odbierające informacje o cieple są częścią szerszego systemu regulującego sen. Gdy obwód gorąca przebiegający równolegle do obwodu zimna jest aktywny, komórki docelowe promujące sen południowy pozostają włączone dłużej. Skutkuje to zwiększeniem długości snu południowego, który utrzymuje muszki z dala od najgorętszej części dnia. Innymi słowy: odkryty mechanizm zachęca muszki do drzemki w trakcie upałów.

Polecane dla Ciebie

Czym jest konektom?

Studia te były możliwe dzięki 10-letniej inicjatywie, której efektem stała się pierwsza ukończona mapa połączeń neuronowych (zwana konektomem, ang. connectome) muszki owocówki. Dzięki nowemu narzędziu badacze mają dostęp do systemu komputerowego, który relacjonuje wszystkie możliwe połączenia mózgowe każdej z około 100 tys. komórek mózgowych owada. Jednak nawet z tą niezwykle szczegółową mapą naukowcy nadal muszą dowiedzieć się, jak informacje w mózgu przechodzą z punktu A do B.

Kolejne wyzwania w analizie wpływu temperatury na sen

Następnie zespół prof. Gallio ma nadzieję poznać wspólne cele obwodu zimna i gorąca, aby odkryć, jak każdy z nich może wpływać na sen. Według relacji jednego z współautorów publikacji zespół badaczy zidentyfikował jeden neuron, który może być miejscem integracji wpływu gorącej i zimnej temperatury na sen oraz aktywność muszki owocowej. Takie odkrycie otworzyłoby interesujące studia uzupełniające.

Naukowcy są zainteresowani obserwacją długoterminowego wpływu temperatury na zachowanie i fizjologię w celu zrozumienia konsekwencji globalnego ocieplenia. Eksperci zamierzają podglądać to, jak bardzo inne gatunki są przystosowane do zmian.
  1. M.H. Alpert, H. Gil, A. Para, M. Gallio, A thermometer circuit for hot temperature adjusts Drosophila behavior to persistent heat, „Current Biology”, 2022.
  2. Why heat makes us sleepy, „sciencedaily.com” [online], https://www.sciencedaily.com/releases/2022/08/220817201106.htm [dostęp:] 19.08.2022.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Zniekształcenia poznawcze – co to takiego? Geneza, rodzaje

    Zniekształcenia poznawcze to wyolbrzymione schematy myślowe, które fałszują rzeczywistość i sprawiają, że postrzegamy ją w sposób zdeformowany. Doświadcza ich każdy człowiek, jednak jeśli pojawiają się zbyt często lub utrzymują się przez długi czas, mogą prowadzić do występowania stanów lękowych czy zaburzeń nastroju.

  • Leczenie endometriozy zastrzykiem raz w miesiącu – co wiemy o tej metodzie?

    Endometrioza dotyka na całym świecie około 10% kobiet w wieku rozrodczym. Patogeneza tej choroby polega na tym, że tkanka podobna do endometrium lub wyściółki macicy rośnie poza macicą, powodując silny ból miesiączkowy i obfite krwawienie, a u niektórych bezpłodność. Dostępne terapie mogą pomóc złagodzić objawy, jednak obecnie nie ma lekarstwa na endometriozę. Nowe badania wykazały, że comiesięczne zastrzyki przeciwciał zmniejszają zmiany chorobowe, tkankę bliznowatą i zrosty narządów u małp z endometriozą.

  • Badania przesiewowe raka piersi – mammografia 3D lepsza niż skan 2D. Przegląd najnowszych doniesień

    W dużym badaniu obejmującym ponad milion kobiet naukowcy porównali skuteczność mammografii 2D i mammografii z tomosyntezą 3D w wykrywaniu raka piersi. Odkryli, że mammografia 3D była znacznie skuteczniejsza niż mammografia 2D. Czy standard profilaktyki raka piersi właśnie uległ zmianie?

  • Spożycie soli może mieć inny wpływ na mężczyzn i kobiety

    Nadciśnienie krwi dotyka około 1,28 miliarda dorosłych na całym świecie. Jeśli ciśnienie krwi nie jest prawidłowo kontrolowane, może zwiększać ryzyko chorób serca, mózgu i nerek. Jedną z powszechnych, ale mniej znanych przyczyn nadciśnienia tętniczego jest nadwrażliwość na sól, czyli sytuacja, w której organizm nie wydala jej nadmiaru. Ostatni przegląd badań nad tym tematem wykazał, że kobiety w każdym wieku są bardziej wrażliwe kardiologicznie na spożycie soli niż mężczyźni. Zjawisko to może mieć wpływ na kontrolę ciśnienia krwi.

  • 5 sposobów na puszące się włosy

    Puszące się włosy to zmora wielu kobiet. U części z nich odstające, trudne do ujarzmienia kosmyki są wynikiem specyficznej budowy włosa. W większości przypadków szorstkie, matowe, przesuszone włosy to jednak wynik niewłaściwej pielęgnacji i częstego stosowania prostownicy lub wykonywania zabiegów fryzjerskich, np. rozjaśniania. Podpowiadamy, jak wygładzić puszące się włosy – poznaj 5 skutecznych sposobów.

  • „Zawał ucha” – co to jest? Jak się objawia?

    Terminem „zawał ucha” określa się objawy towarzyszące niedokrwieniu w obrębie naczyń krwionośnych ucha wewnętrznego. Pojawiają się wówczas nagłe, zazwyczaj jednostronne, dolegliwości – upośledzenie słuchu, uczucie pełności w uchu, szumy, zawroty głowy.

  • Jak radzić sobie z suchą skórą? Porady dermatologów

    Stosowanie tej samej rutyny pielęgnacyjnej przez cały rok może nie działać tak dobrze, gdy na przykład spada wilgotność. Bez przemyślanej zmiany w sposobie pielęgnacji skóry suche powietrze może sprawić, że np. drobne linie czy zmarszczki będą bardziej widoczne. Sucha, swędząca skóra może się łuszczyć, pękać, a nawet krwawić. Jak sobie z nią radzić i właściwie pielęgnować?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij