mężczyzna śpi w trakcie upału
Arkadiusz Dąbek

Upał a senność – czy ciepło nas usypia?

Neurobiolodzy odkryli, że owady, a dokładnie muszki owocówki są zaprogramowane na drzemkę w środku dnia. Dlaczego? Najnowsze badanie ujawniło obwód termometryczny mózgu, a więc specjalną sieć między dwoma rodzajami neuronów: czuciowymi i regulującymi rytm dobowy. Czy taki mechanizm występuje także u ludzi?

Czy sjesta może być wynalazkiem biologii?

W najgorętsze letnie dni może się zdarzyć, że w środku dnia „zapadamy” w drzemkę. W niektórych częściach świata normą kulturową jest planowanie takiego wypoczynku, np. w ramach sjesty – zamyka się wówczas firmy w najcieplejszych godzinach dnia. Jak się okazuje, może za tym stać biologia, a nie jak dotąd myślano – kultura.

Temperatura wpływa na wszystkie ludzkie zachowania, od jedzenia i poziomu aktywności, po cykle sen–budzenie. Latem trudniej nam zasnąć, w chłodniejsze poranki wolniej wstajemy z łóżka. Jednak nie jest jeszcze całościowo zrozumiały związek między neuronami czuciowymi a neuronami kontrolującymi ten cykl.

Neurobiolodzy z Northwestern University znaleźli kilka tropów, które prowadzą do zgłębienia tego tematu. Specjaliści odkryli, że muszki owocowe są „zaprogramowane” do drzemki w środku dnia. Co ciekawe, nowe studia są następstwem prac z 2020 roku, w którym zespół zidentyfikował termometr mózgowy aktywny tylko w zimnej pogodzie. Obecne przedsięwzięcie zbadało podobny obwód (umownego) termometru w stosunku do upałów. Publikacja ukazała się na łamach „Current Biology”.

Profesor Marco Gallio objaśnia, że zmiany temperatury mają silny wpływ na zachowanie zarówno w przypadku ludzi, jak i zwierząt. Dostarczają zwierzętom wskazówkę, że jest czas na dostosowanie się do zmieniających się pór roku. Uczony ponadto podkreśla znaczenie ekstremalnego wpływu temperatury na sen. Wiemy zresztą o tym, że np. niektóre zwierzęta zapadają w sen zimowy. Jednak specyficzne obwody mózgowe, które pośredniczą w interakcji między temperaturą a ośrodkami snu, pozostają w dużej mierze niepoznane dostatecznie dobrze, aby móc je w pełni odwzorować.

Sprawdź na DOZ.pl: Tabletki i leki na sen

Sen muszek owocówek w trakcie upałów

Praca jest pierwszą tego typu, która identyfikuje receptory tzw. ciepła absolutnego w głowie muszki, reagujące na temperatury powyżej około 77 stopni Fahrenheita, czyli 25℃. (preferowana temperatura owych owadów). Przewrotnie można powiedzieć, że pospolita laboratoryjna muszka owocowa (Drosophila) skolonizowała prawie całą planetę, tworząc bliski związek z ludźmi. W tym ujęciu nie dziwi więc fakt, że jej ulubiona temperatura również odpowiada temperaturze wielu ludzi.

Potwierdziły się przypuszczenia ekspertów, stawiane na podstawie wyników poprzedniej pracy na temat zimnej temperatury. Badacze odkryli, że neurony mózgu odbierające informacje o cieple są częścią szerszego systemu regulującego sen. Gdy obwód gorąca przebiegający równolegle do obwodu zimna jest aktywny, komórki docelowe promujące sen południowy pozostają włączone dłużej. Skutkuje to zwiększeniem długości snu południowego, który utrzymuje muszki z dala od najgorętszej części dnia. Innymi słowy: odkryty mechanizm zachęca muszki do drzemki w trakcie upałów.

Powiązane produkty

Czym jest konektom?

Studia te były możliwe dzięki 10-letniej inicjatywie, której efektem stała się pierwsza ukończona mapa połączeń neuronowych (zwana konektomem, ang. connectome) muszki owocówki. Dzięki nowemu narzędziu badacze mają dostęp do systemu komputerowego, który relacjonuje wszystkie możliwe połączenia mózgowe każdej z około 100 tys. komórek mózgowych owada. Jednak nawet z tą niezwykle szczegółową mapą naukowcy nadal muszą dowiedzieć się, jak informacje w mózgu przechodzą z punktu A do B.

Kolejne wyzwania w analizie wpływu temperatury na sen

Następnie zespół prof. Gallio ma nadzieję poznać wspólne cele obwodu zimna i gorąca, aby odkryć, jak każdy z nich może wpływać na sen. Według relacji jednego z współautorów publikacji zespół badaczy zidentyfikował jeden neuron, który może być miejscem integracji wpływu gorącej i zimnej temperatury na sen oraz aktywność muszki owocowej. Takie odkrycie otworzyłoby interesujące studia uzupełniające.

Naukowcy są zainteresowani obserwacją długoterminowego wpływu temperatury na zachowanie i fizjologię w celu zrozumienia konsekwencji globalnego ocieplenia. Eksperci zamierzają podglądać to, jak bardzo inne gatunki są przystosowane do zmian.
  1. M.H. Alpert, H. Gil, A. Para, M. Gallio, A thermometer circuit for hot temperature adjusts Drosophila behavior to persistent heat, „Current Biology”, 2022.
  2. Why heat makes us sleepy, „sciencedaily.com” [online], https://www.sciencedaily.com/releases/2022/08/220817201106.htm [dostęp:] 19.08.2022.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Jak rozpoznać zbliżający się zawał serca? Znaki ostrzegawcze, nietypowe objawy

    Choć najczęstszym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej, nie jest to jedyny symptom, jaki może towarzyszyć atakowi serca. Mogą pojawić się także bóle ramienia, szczęki, pleców, brzucha, uczucie lęku, zmęczenie czy zlewne poty. Poznaj wszystkie nietypowe objawy zawału mięśnia sercowego i sprawdź, jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ich wystąpienia.

  • GIF wycofuje z obrotu antybiotyk na zapalenie płuc

    Główny Inspektorat Farmaceutyczny wycofał z obrotu lek o nazwie Linezolid Polpharma. Jest to antybiotyk stosowany głównie w leczeniu szpitalnych i pozaszpitalnych zapaleń płuc oraz zakażeń skóry wywołanych przez wrażliwe bakterie Gram-dodatnie. Dlaczego GIF podjął taką decyzję?

  • Poufne dane medyczne tysięcy Polaków wyciekły do sieci z ALAB

    Ponad 50 tysięcy wyników badań medycznych Polaków trafiło do Internetu. Poufne informacje pochodzą z serwerów jednej z największych polskich sieci diagnostycznych – ALAB laboratoria.

  • Epidemia samotności trawi pokolenie Z – zaskakujące wyniki badań

    Blisko co trzeci przedstawiciel pokolenia Z (osoby urodzone po 1995 roku, a więc grupa wiekowa pomiędzy 13 a 28 rokiem życia) regularnie doświadcza samotności. Najczęściej uczucie samotności deklarują kobiety (34,5%; mężczyźni 24,4%) oraz – co może być dość zaskakujące – osoby mieszkające w dużych aglomeracjach miejskich (39,5%).

  • Dlaczego fentanyl uzależnia tak szybko? Po co łączy się go z lekiem dla zwierząt?

    O fentanylu nie mówi się już tylko jako o problemie, ale jak o pladze, która zbiera śmiertelne żniwo wśród ludzi, szczególnie w Stanach Zjednoczonych. Od pewnego czasu osoby z problemem uzależnienia od narkotyków łączą go z innymi silnymi lekami, w tym z preparatem stosowanym wśród zwierząt – ksylazyną – co tylko pogłębiło kryzys narkotyczny na ulicach wielu miast. Problem staje się coraz większy także w Europie i Ameryce Południowej. Jak i dlaczego substancja o takich wskazaniach trafiła na ulice wielkich aglomeracji? Czym jest plaga „zombie” i czy problem ten można rozwiązać?

  • Rekord zakażeń HIV w Polsce. Tak źle jeszcze nie było

    Jak pokazują statystyki, w 2022 roku oraz od stycznia do listopada 2023 roku odnotowano znaczący, dwukrotny wzrost zakażeń wirusem HIV w Polsce. Jest to niepokojące, ponieważ w ostatnich latach na świecie obserwuje się znaczny spadek liczby nowych infekcji. Czy mamy się czego obawiać? Jak się chronić przed zakażeniem HIV?

  • Wzrost zachorowań na COVID-19 – szpitale wprowadzają ograniczenia i maseczki

    Choć oficjalne dane tego nie pokazują (aktualnie nie ma obowiązku wykonywania testów), eksperci i lekarze alarmują, że w Polsce mamy obecnie do czynienia ze znaczącym wzrostem zakażeń koronawirusem. Zjawisko to widoczne jest zwłaszcza w szpitalach, dlatego dyrektorzy wielu placówek wprowadzają ograniczenia dotyczące odwiedzin czy nakaz noszenia maseczek ochronnych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij