Tytoń i alkohol są głównymi przyczynami raka – nowe badanie

Najnowsze wyniki badań potwierdzają intuicyjne obserwacje w kwestii ochrony zdrowia społecznego: rezygnacja z alkoholu i papierosów pozwoliłaby znaczącej ilości ludzi uniknąć zachorowania na raka, a także – w konsekwencji – śmierci z tego powodu.

Najnowsze badanie udowadnia, że przyczyną prawie połowy zgonów z powodu raka są czynniki ryzyka, którym można zapobiegać. Oznacza to, że niemal 50% pacjentów, którzy umierają na nowotwór złośliwy, mogło uniknąć zachorowania, modyfikując swój styl życia.

Globalne obciążenie chorobami nowotworowymi

Niemal połowa nowotworów występujących na całym świecie jest spowodowana modyfikowalnymi czynnikami ryzyka, głównie paleniem tytoniu oraz spożywaniem alkoholu – tak wynika z ogromnego globalnego badania przeprowadzonego w ramach projektu sfinansowanego przez Fundację Billa i Melindy Gatesów. Naukowcy przeanalizowali zgony, do których doszło w latach 2010–2019 w 204 krajach. Zbadali 23 typy raka i 34 czynniki ryzyka, do tego celu wykorzystali dane z badania „Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study”. Wyniki analiz opublikowano w czasopiśmie „The Lancet”.

Badacze uwzględnili kilka rodzajów czynników ryzyka: behawioralne, metaboliczne, środowiskowe i zawodowe, zgodnie z kryteriami World Cancer Research Fund International. Badanie to stanowi największą jak do tej pory analizę przeprowadzoną w celu określenia globalnego obciążenia rakiem.

Nowotwory układu oddechowego najczęstszą przyczyną zgonów

W 2019 roku całkowita liczba zgonów z powodu raka, których przyczynę można przypisać uwzględnionym w badaniu czynnikom ryzyka wyniosła 4,45 mln dla obu płci, co stanowi 44,4% wszystkich zgonów z powodu nowotworów złośliwych (u mężczyzn odnotowano 2,88 miliona zgonów, a u kobiet 1,58 miliona). Dla wszystkich czynników ryzyka oszacowanych dla obu płci łącznie w latach 2010–2019 globalne zgony z powodu raka wzrosły o 20,4%.

Palenie papierosów i spożywanie alkoholu pozostawały dwoma głównymi czynnikami ryzyka zachorowania na nowotwór złośliwy. Na kolejnych pozycjach znalazły się: wysoki wskaźnik BMI, zanieczyszczenie powietrza oraz ryzykowne zachowania seksualne.

Profilaktyka kluczem do zmniejszenia liczby zachorowań na raka

W 2019 roku rak był drugą najczęstszą przyczyną zgonów w krajach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD, ang. Organisation for Economic Cooperation and Development), tuż po chorobach układu krążenia. Zwiększona ekspozycja na modyfikowalne czynniki kancerogenne odgrywa znaczącą rolę w powstawaniu raka i jest podstawową przyczyną gwałtownego wzrostu zachorowań na nowotwory złośliwe w XX wieku, co potwierdzają najnowsze badania.

Naukowcy podkreślają, że profilaktyka pierwotna jest ważną strategią z punktu widzenia ograniczenia zachorowań na raka, musi być jednak połączona z bardziej kompleksowymi wysiłkami na rzecz zmniejszenia obciążenia chorobami nowotworowymi, w tym inicjatywami w zakresie profilaktyki wtórnej, takimi jak programy badań przesiewowych.

Choć mniej więcej połowie zachorowań na nowotwory złośliwe nie można zapobiec, to w dalszym ciągu mamy 50% szans na uniknięcie raka. Działania, które mogą ograniczyć ryzyko to m.in.:

• zaprzestanie palenia tytoniu (czynnego i biernego),
• znaczne ograniczenie spożywania alkoholu,
• utrzymanie prawidłowej masy ciała,
• unikanie przebywania w miejscach z wysokim stężeniem zanieczyszczeń w powietrzu,
• unikanie nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne, stosowanie kremów z filtrami,
• regularna, umiarkowana aktywność fizyczna,
• stosowanie zdrowej, dobrze zbilansowanej diety.