Dysplazja stawu biodrowego – przyczyny i objawy. Leczenie wady wrodzonej stawu biodrowego
Magdalena Chrzęszczyk

Dysplazja stawu biodrowego – przyczyny i objawy. Leczenie wady wrodzonej stawu biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego to najczęściej występująca wada wrodzona wykrywana u noworodków, która pogłębia się wraz z rozwojem dziecka. Częściej dotyczy dziewczynek niż chłopców, może być jednostronna lub dwustronna, a nieleczona może prowadzić do poważnych zmian zwyrodnieniowych oraz do przewlekłego bólu i problemów z poruszaniem się. Dysplazja biodra, jeśli jest wcześnie wykryta, rokuje całkowity powrót do zdrowia.  Jak rozpoznać dysplazję stawów biodrowych?

Dysplazja stawu biodrowego – co to jest?

Dysplazja stawów biodrowych (łac. dysplasia coxae congenita) to nieprawidłowy rozwój panewki stawu biodrowego (zbyt płytkie i strome jej brzegi). Jest to spowodowane faktem, że niedojrzałe jeszcze i delikatne części stawu układają się względem siebie w nieprawidłowy sposób.

Najczęściej dochodzi do spłycenia panewki stawowej na kości biodrowej lub do zaburzeń w kształcie głowy kości udowej. W konsekwencji połączenie między tymi strukturami jest nieprawidłowe i niestabilne, nie ma ścisłego kontaktu między nimi. Jeśli głowa kości udowej jest w panewce, a panewka stawu biodrowego jest płytka, to mówimy o dysplazji bioder.

Jeżeli dochodzi natomiast do wysunięcia się kości udowej poza staw, mówimy o nadwichnięciu (łagodnej formie, z pewnymi stykami pomiędzy kośćmi) lub o dyslokacji (ciężkiej formie, bez kontaktu między głową i panewką), z której rozwija się zwichnięcie stawu biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego – przyczyny

Przyczyna występowania dysplazji nie jest do końca poznana. Warto podkreślić, że dziecko nie rodzi się ze zwichniętym stawem, stąd też termin wrodzona dysplazja/zwichnięcie stawu biodrowego jest zastąpiony w medycynie terminem rozwojowa dysplazja/zwichnięcie stawu biodrowego.

Zwiększone ryzyko dysplazji stawów biodrowych występuje w przypadku:

  • noworodków z masą urodzeniową powyżej 4000 g,
  • małej ilości wód płodowych (małowodzia),
  • występowania schorzenia w rodzinie, czyli genetycznych uwarunkowań,
  • ułożenia pośladowego w łonie matki, które powoduje zwiększony nacisk na stawy biodrowe u niemowląt,
  • płci żeńskiej – przy porodzie wytwarzane są hormony rozluźniające więzadła, które umożliwiają przejście dziecka przez kanał rodny, ale również mają one wpływ na rozluźnienie więzadeł u dziecka),
  • pierwszej ciąży,
  • nieprawidłowej pozycji dziecka podczas porodu,
  • współwystępowania innych wad z powodu ciasnoty wewnątrzmacicznej, np. kręczu szyi czy sztywnej deformacji stopy,
  • nieprawidłowego układania i noszenia dziecka po urodzeniu.

Polecane dla Ciebie

Dysplazja stawu biodrowego – objawy

Do objawów dysplazji stawu biodrowego należą:

  • asymetria – sprawdza się ułożenie fałdów pośladkowych, a asymetria w tym obszarze może świadczyć właśnie o dysplazji bioderek lub niedorozwoju stawów biodrowych,
  • biodro przeskakujące – objaw ten jest zauważalny często przy badaniu noworodka lub przez rodziców w domu, ale nie musi on od razu świadczyć o dysplazji; jeśli natomiast objaw ten się pojawia, to lekarz kieruje na dodatkowe badania i może wprowadzić leczenie stawu biodrowego, 
  • objaw (manewr) Barlowa – wyczuwalne w badaniu ortopedycznym przemieszczenie głowy kości udowej poza panewkę stawu biodrowego,
  • ograniczenie zakresu ruchu – występuje ograniczenie odwodzenia biodra, czyli zmiany zakresu ruchu w stawie biodrowym
  • ból biodra – jako objaw dysplazji stawu biodrowego u starszych dzieci i u dorosłych,
  • asymetria układania kończyn i wrażenie, że jedna kończyna dolna jest krótsza od drugiej,
  • przodopochylenie miednicy – jest widoczne, kiedy dziecko zaczyna chodzić i choroba dotyczy obu bioder,
  • chód kaczkowaty u dziecka, które już chodzi,
  • objawy Trendelenburga i Duchenne’a podczas chodu.

Dysplazja stawu biodrowego – diagnostyka

Dysplazja stawu biodrowego u niemowląt jest trudna do zdiagnozowania. Problemem jest także sytuacja, w której oba stawy ulegają dysplazji i wtedy przy ich porównaniu nadal są one względem siebie symetryczne. Stawy mogą być prawidłowo zbudowane anatomicznie, a występuje jedynie niestabilność pogłębiająca się z wiekiem (może to prowadzić do zwichnięcia). 

Standardowo lekarzy przeprowadza badania fizykalne oraz obrazowe. USG bioderek wykonuje się po osiągnięciu 6. tygodnia życia przez niemowlę, ale przed ukończeniem 12. tygodni. 

Podczas wizyty lekarskiej dziecko jest dokładnie badane przez pediatrę lub ortopedę i dopiero łącznie z badaniem USG stawów biodrowych można stawiać rzetelną diagnozę i prowadzić obserwację dziecka podczas jego wzrostu i rozwoju.

Wyróżnia się 4 typy (stopnie) dysplazji stawu biodrowego według Grafa:
I – prawidłowy staw biodrowy,
II – stawy biodrowe fizjologicznie niedojrzałe i dysplastyczne, bez decentracji głowy kości udowej w panewce,
III – stawy biodrowe dysplastyczne z decentracją głowy kości udowej w panewce,
IV – zwichnięte stawy biodrowe.

Dysplazja stawu biodrowego – leczenie

Leczenie dysplazji jest uzależnione od wieku pacjenta oraz stopnia rozwinięcia się dysplazji. Celem takiego leczenia jest utrzymanie skorygowanej pozycji głowy kości udowej w panewce stawu biodrowego. Daje to możliwość prawidłowego napięcia więzadeł i wzrostu kości w prawidłowym kształcie. W lżejszych formach dysplazji stawu biodrowego i u małych dzieci często sama profilaktyka układania i szerokiego noszenia i pieluchowania dziecka bardzo pomaga w prawidłowym rozwoju biodra ze względu na dużą elastyczność więzadeł i szybki i łatwy sposób powrotu kości udowej do prawidłowej centralizacji w panewce (tylko lekarz lub fizjoterapeuta może zalecić taki sposób profilaktyki, nie jest on potrzebny dzieciom, u których występuje prawidłowy rozwój stawów biodrowych). 

Oprócz profilaktyki stosowane są również różne uprzęże, które utrzymują staw w prawidłowym ustawieniu (szelki Pavlika, poduszka Frejki, szyna Koszli).

W aparatach tych nogi dziecka są zgięte w stawach biodrowych i ułożone w odwiedzeniu. W przypadku zaawansowanej postaci dysplazji stawu biodrowego lub przy postawieniu późnej diagnozy, leczenie profilaktycznie i aparaty odwodzące nie są skuteczne, gdyż następują duże zmiany w strukturze stawu. Wówczas pojawia się próba leczenia wyciągami. W niektórych sytuacjach konieczna może okazać się operacja.

Sposób postępowania i dobór zaopatrzenia medycznego w dysplazji stawu biodrowego określa lekarz ortopeda. Najczęściej zaleca on również prowadzenie rehabilitacji, zarówno przed zastosowaniem określonej formy postępowania leczniczego, jak i wspomagająco w trakcie leczenia. Fizjoterapia przy dysplazji stawów biodrowych umożliwia szybszy powrót do prawidłowego funkcjonowania dziecka oraz poprawia ogólną motorykę. Terapia zawsze dobierana jest indywidualnie do potrzeb pacjenta i jego umiejętności, a także postaci dysplazji.

Należy podkreślić, że u większości dzieci, u których wykryto rozpoznanie i zastosowano leczenie przed 6. miesiącem życia następuje bardzo duża poprawa i często całkowite wyleczenie. Nieleczona dysplazja stawu biodrowego prowadzi natomiast do późniejszych zaburzeń chodu.

Dysplazja stawu biodrowego – ćwiczenia

Przy prowadzeniu terapii, zarówno dzieci jak i dorosłych, wszystkie procedury oraz ćwiczenia są indywidualnie dobierane przez terapeutę. Istnieje jednak kilka zasad, dzięki którym możemy wspomóc prawidłowy rozwój bioder u małych dzieci. Przy noszeniu dziecka pionowo nie należy krępować jego nóżek, mają one swobodnie ustawiać się na boki i być zgięte w stawach biodrowych. Przy noszeniu w poziomie nóżki również powinny być rozstawione i mieć swobodę poruszania.

Przeczytaj również, jak prawidłowo nosić noworodka oraz niemowlaka.

Zaleca się częste układanie dziecka na brzuchu (pod kontrolą), nie należy przy przebieraniu i zmianie pieluszki ciągnąć nóżek w górę. Maluch powinien mieć także ubranka, które nie będą ograniczały swobodnych ruchów kończyn dolnych.

  1. Dziak A., Traumatologia narządu ruchu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
  2. LeBa T. B., Carmichael K. D., Patton A. G. i in., Ultrasound for infants at risk for developmental dysplasia of the hip, „Orthopedics” 2015, nr 38(8), s. 722-726.
  3. Calonge N., Screening for developmental dysplasia of the hip: Recommendation statement, „Pediatrics” 2006, nr 117, s. 898-902.
  4. Grochowski J., Wybrane zagadnienia z chirurgii dziecięcej, Fundacja O Zdrowie Dziecka Wydawnictwo, Kraków 1999.
  5. Aluisio F. V., Christensen Ch. P., Urbaniak J. R., Ortopedia, Urban & Partner, Wrocław 2000, s. 217–219.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Pierwsze Święta z dzieckiem

    Boże Narodzenie to cudowny okres w roku. W przypadku świeżo upieczonych rodziców chwile te będą jeszcze bardziej magiczne - pierwsze święta z dzieckiem to niezapomniane przeżycie. Należy jednak pamiętać o tym, że w okresie świątecznym na naszego malca może czekać w domu wiele niebezpieczeństw. Dlatego musimy zadbać o jego bezpieczeństwo i sprawić, aby całe Święta upłynęły w spokoju i aby nie zakłócił ich żaden wypadek.

  • Pierwsza miesiączka – jak się przygotować?

    Pierwsza miesiączka to bardzo ważne wydarzenie dla dojrzewającej dziewczynki. Aby lepiej przygotować dziecko na czekające je zmiany, warto już od wczesnego dzieciństwa rozmawiać na tematy związane z cielesnością.

  • Jak rozpoznać krótkowzroczność u dziecka?

    Krótkowzroczności nie można cofnąć, natomiast jeśli już wystąpiła, można spowolnić jej rozwój, a nawet czasami jej zapobiec. Ta wada wzroku może mieć różne podłoże, np. genetyczne. Najczęściej postępuje wraz z wiekiem aż do momentu ustabilizowania się, co ma miejsce po zakończeniu wzrostu gałki ocznej. Jak rozpoznać wadę wzroku u dziecka? Na jakie objawy zwrócić uwagę?

  • USG ciąży – jak wygląda badanie? Ile razy należy je robić? Cena, wskazania

    Ultrasonografia (badanie ultrasonograficzne, USG) to badanie obrazowe, które jest całkowicie bezpieczne dla każdego pacjenta, a w przypadku kobiet ciężarnych również dla płodu. Pozwala monitorować prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu na każdym etapie. Istnieje kilka rodzajów USG. Każde z nich wykonuje się na innym etapie ciąży. Czym różni się USG wczesnej ciąży od tego w późniejszych miesiącach, a także którą chorobę można diagnozować dzięki ultrasonografii?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij