Czym jest osocze bogatopłytkowe? W leczeniu jakich chorób można je wykorzystać?

Co to jest osocze bogatopłytkowe (PRP)?

Osocze bogatopłytkowe (ang. Platelet Rich Plasma, PRP) to autologiczny koncentrat płytek krwi zawieszonych w niewielkiej ilości osocza. Zawiesinę otrzymuje się poprzez izolację i zagęszczenie osocza z krwi pobranej od pacjenta. Istotą działania PRP jest uwolnienie czynników wzrostu, które wspomagają wzrost nowych komórek i regenerację tkanek. Oprócz nich, płytki krwi uwalniają wiele innych substancji (np. fibrynogen) ważnych w procesie gojenia ran.

Do czego wykorzystuje się osocze bogatopłytkowe?

PRP wykorzystuje się w wielu dziedzinach medycyny w leczeniu rozmaitych schorzeń:

• Kardiologia – PRP zostało po raz pierwszy zastosowane w celu przyspieszenia gojenia się ran pooperacyjnych. Wykorzystanie osocza bogatopłytkowego zmniejszało zapotrzebowanie na transfuzje krwi podczas zabiegów, co pozwoliło obniżyć ich koszty oraz wpłynęło na zmniejszenie liczby infekcji mostka po operacjach pomostowania aortalno-wieńcowego.
• Ortopedia i medycyna sportowa – osocze bogatopłytkowe stosuje się w terapii urazów lub uszkodzeń ścięgien, więzadeł, mięśni, stawów i skóry.
• Chirurgia ogólna – po zabiegach chirurgicznych i operacjach stosuje się osocze bogatopłytkowe, aby przyspieszyć gojenie się ran i zmniejszyć częstość występowania infekcji.
• Chirurgia twarzowo-szczękowa – PRP ma szerokie zastosowanie w tej dziedzinie medycyny. Istnieją doniesienia potwierdzające skuteczność PRP w leczeniu ubytków kostnych.
• Stomatologia – zastrzyki PRP podaje się po ekstrakcji zębów, implantów lub chirurgii przyzębia, aby przyspieszyć leczenie uszkodzeń tkanek miękkich i kości.
• Dermatologia i medycyna estetyczna – PRP promuje wzrost tkanki łącznej twarzy w celu wygładzenia zmarszczek. Wykorzystuje się je do wykonywania tzw. wampirzego liftingu (ang. vampire facial), który ma łagodzić widoczne oznaki starzenia się, takie jak zmarszczki i zwiotczenie skóry.
• Trychologia – płytkowe czynniki wzrostu stymulują wzrost mieszków włosowych, dlatego iniekcje PRP wykorzystuje się do leczenia łysienia androgenowego.
• Urologia – zastrzykami z PRP próbuje się leczyć zaburzenia erekcji.

Jak przebiega zabieg podania PRP? Czy terapia ma przeciwwskazania i skutki uboczne?

Na jakiś czas przed wykonaniem zabiegu konieczne jest odstawienie leków rozrzedzających krew (np. aspiryna czy ibuprofen) oraz niektórych witamin i suplementów diety. Najpierw lekarz pobiera krew od pacjenta, następnie używa wirówki do oddzielania osocza bogatopłytkowego od pozostałych składników krwi. Potem znieczula wybrany obszar ciała, a kiedy anestetyk zacznie działać miejscowo, w leczony obszar ciała wstrzykuje osocze bogatopłytkowe. Gdy płytki krwi znajdą się w leczonym obszarze, po aktywacji uwalniają czynniki wzrostu, które mają stymulować wzrost komórek naprawczych i przyspieszać proces gojenia.

Zabiegów z wykorzystaniem PRP nie należy wykonywać w przypadku:

• małej liczby płytek krwi,
• przyjmowania leków immunosupresyjnych,
• stosowania antykoagulantów,
• infekcji,
• opryszczki,
• alergii na nukleotydy,
• zespołu wątrobowo-nerkowego,
• ciąży,
• karmienia piersią.

Czy terapia PRP rzeczywiście działa? Jak przedstawiają się wyniki badań?

Niektóre metody leczenia osoczem bogatopłytkowym są kontrowersyjne i nie mają solidnego poparcia naukowego. Wyniki prac dotyczących efektywności tych zabiegów są niejednoznaczne. W niektórych z nich stwierdzono, że wstrzyknięcie PRP w miejsce urazu nie zapewnia znaczących korzyści, inne wyniki mówią coś przeciwnego. Część dostępnych badań była prowadzona nieprawidłowo, dlatego jakość otrzymanych wyników pozostawia wiele do życzenia. W wielu z nich brakuje porównania z grupą kontrolną lub wielkość próby jest niewielka, co sprawia, że zaufanie do wniosków takich prac jest ograniczone. 

Nie ma ustalonego protokołu wykonywania tego typu zabiegów, produkcji PRP oraz rekonwalescencji po zabiegu. W związku z tym istnieje potrzeba standaryzacji i konieczność przeprowadzenia kolejnych testów, aby móc stwierdzić, czy są w pełni bezpieczne i skuteczne.