Stulejka u dziecka – jak rozpoznać stulejkę i jak wygląda jej leczenie?

Stulejkę definiuje się jako niezdolność do odsunięcia napletka pokrywającego żołądź prącia. Jest to niewielka wada anatomiczna występująca najczęściej u chłopców (do 3.-4. roku życia stan ten dotyczy ok. 90% dzieci płci męskiej i jest on fizjologiczny). U starszych dzieci w przypadku stulejki zaleca się zabiegi polegające na delikatnym odsuwaniu napletka i stosowaniu maści sterydowej. Stulejka patologiczna, która wymaga interwencji chirurgicznej, powstaje przeważnie na skutek stanów zapalnych bądź urazów.

Co to jest stulejka?

Stulejka jest to stan, w którym niemożliwe jest odsunięcie napletka tak, by odsłonić dystalny odcinek penisa, czyli żołądź. Może być to spowodowane zwężeniem pierścienia skóry napletka lub niepełnym odklejeniem się napletka od żołądzi. Wyróżnia się stulejkę całkowitą i częściową (napletek można odsunąć częściowo, uwidaczniając ujście cewki moczowej). U większości chłopców do 3.-4. roku życia ujście napletka jest fizjologicznie wąskie, poszerza się wraz ze wzrostem prącia, zwiększaniem się ilości włókien elastycznych w błonie kurczliwej napletka. 

Stulejka u dziecka – przyczyny

Przyczyną stulejki mogą być nawracające stany zapalne lub urazy powodujące pękanie skóry, prowadzące do bliznowacenia i dalszego zwężania się końcowej części napletka. Urazy mogą być powodowane nieprawidłowym, zbyt mocnym odciąganiem napletka, co prowadzi do mikrourazów. Do uszkodzeń może dochodzić także przy zabiegach urologicznych. 

Przy nieprawidłowo ustępującej „fizjologicznej stulejce” stan zapalny wywołują drażniące substancje chemiczne, takie jak zaciekający mocz czy mastka. Inne sytuacje związane z tworzeniem się stulejki to przewlekłe zapalenia prącia i napletka, zbyt krótkie wędzidełko napletka, włóknienie przedniej części napletka (np. liszaj twardzinowy).

Stulejka u dziecka – jak rozpoznać?

Stulejkę rozpoznaje się, kiedy napletek nie jest odprowadzalny za rowek zażołędny. Jeśli napletek oddzielił się częściowo, ale jest zwężony, to mocz czasami gromadzi się między żołędzią a napletkiem, tworząc „balonik” – objaw ten może fizjologicznie występować u małych dzieci. Dziecko przy próbie zsunięcia napletka zgłasza często ból, pieczenie, dyskomfort.

W przypadku stulejki patologicznej w okolicy brzegów napletka może być widoczny obrzęk i zaczerwienie, a także blizny. Przy odciąganiu napletka można zaobserwować także białawy, włóknisty pierścień w jego dystalnej części. U małych chłopców niepokojące mogą być nawracające zapalenia układu moczowego.

Stulejka u dziecka – leczenie

Stulejka u dziecka – leczenie domowe

Określenie „stulejka fizjologiczna” to tak naprawdę fizjologicznie wąski napletek, który nie wymaga żadnej interwencji lekarza, jeśli nie są obecne objawy kliniczne. Wskazaniem do leczenia „stulejki fizjologicznej” są wady i zapalenia układu moczowego, zapalenia prącia, bolesne wzwody. Podstawowym leczeniem zachowawczym, które rodzice mogą zastosować w domu, jest fizjoterapia napletka. Polega ona na systematycznym (2 x dziennie przez 6-8 tygodni), delikatnym odciąganiu napletka do momentu pierwszego oporu, najlepiej, jeśli wykonuje to sam pacjent. Czynnościom tym nie może towarzyszyć ból u dziecka.

2 tygodnie przed przystąpieniem do fizjoterapii oraz w czasie jej trwania stosuje się sterydy w postaci maści – betametazon, mometazon, hydrokortyzon. Stosowane miejscowo nie oddziałują ogólnoustrojowo na organizm i są bezpieczne. Sterydy oprócz działania przeciwzapalnego mają wpływ na zwiększenie elastyczności skóry. Brak poprawy po takim leczeniu może stanowić wskazanie do pomocy chirurga lub urologa.

Stulejka u dziecka – zabieg

Pierwszym lekarzem, który ocenia i leczy stulejkę u dziecka jest najczęściej lekarz rodzinny bądź pediatra. Jednym z powodów do natychmiastowej interwencji chirurga jest załupek. Do jego powstania prowadzi zbyt silne odprowadzenie za żołądź wąskiego napletka – zwężony pierścień uniemożliwia zsunięcie napletka z powrotem i sytuacja ta grozi niedokrwieniem prącia.

Wskazania do plastyki napletka czy obrzezania stanowią: krótkie wędzidełko, stulejka patologiczna z bliznami i zrostami, całkowite zarośnięcie napletka bądź stulejka fizjologiczna, która prowadzi do nawracających stanów zapalnych prącia lub nawracających infekcji dróg moczowych z powodu upośledzonego oddawania moczu. 

Stulejka u dziecka – jak dbać o higienę intymną niemowlęcia?

Noworodek i niemowlę nie wymagają jakichkolwiek czynności higienicznych w zakresie napletka. Jednym wskazaniem w tym okresie jest np. zabrudzenie kałem. Starsi chłopcy podczas wieczornej kąpieli mogą delikatnie odciągnąć napletek w jego fizjologicznym zakresie i umyć wodą z mydłem – jest to najlepsza opcja, ponieważ dziecko samo wie najlepiej, w którym momencie odciąganie napletka jest bolesne i może grozić mikrourazami. Pod napletkiem może być widoczna gromadząca się mastka w postaci białawych, perłowych tworów – nie należy wtedy próbować oczyścić napletka na siłę – kiedy ulegnie naturalnemu odklejeniu, nadmiar mastki zostanie ewakuowany na zewnątrz. 

Badania wykazują, że napletek jest fizjologicznie wąski u 50% chłopców w 1. roku życia, u 10% w 4. roku życia, a w 5.-13. roku życia u 6% jest nieodprowadzalny, a u 14% częściowo odprowadzalny.