Probiotyki wykazują potencjał w leczeniu schorzeń układu oddechowego. Czy zastąpią antybiotyki w leczeniu chorób płuc?

Potencjał probiotyków w praktyce klinicznej

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które przyjmowane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne. Możemy je znaleźć w produktach spożywczych (naturalne probiotyki) bądź w gotowych preparatach probiotycznych. Wiele właściwości probiotyków jest specyficznych dla danego szczepu, niektóre z nich mogą np. wpływać korzystnie na skrócenie czasu trwania wybranych infekcji. Kilka czynników skłania do badania probiotyków jako alternatywy dla środków farmaceutycznych. Obejmują one przede wszystkim rozwój oporności wielolekowej wśród organizmów chorobotwórczych, a także wzrost zapotrzebowania konsumentów na naturalne substytuty leków.

Biorąc pod uwagę pojawianie się nowych naukowych i klinicznych dowodów skuteczności niektórych szczepów probiotycznych w leczeniu różnych schorzeń, na horyzoncie pojawia się szansa nowe, alternatywne terapie. Konieczne są jednak dalsze starania, aby pogłębić wiedzę i określić specyficzne mechanizmy działania probiotyków.

Komensalne bakterie chronią płuca przed inwazyjnymi patogenami

Badania dowodzą, że mikroflora bakteryjna organizmu nadaje odporność na kolonizację patogenów bakteryjnych. Wiadomo, że bakterie w jelitach zwalczają czynniki chorobotwórcze, ale sposób, w jaki pełnią tę rolę bakterie płucne jest mniej jasny.

Znany jest fakt, że probiotyki mogą wywierać bezpośrednie działanie przeciwdrobnoustrojowe poprzez konkurowanie z lokalnymi patogenami i pośrednio poprzez wzmacnianie funkcji bariery ochronnej błon śluzowych układu oddechowego oraz przewodu pokarmowego. W świetle najnowszych badań okazuje się, że komensalne bakterie związane z tkankami płucnymi mogą chronić je przed zakażeniem pneumokokami.

Soner Yildiz i jego współpracownicy badali rolę mikrobioty płucnej w kolonizacji Pneumococcus u myszy. Wyniki eksperymentu świadczą, że zastosowany terapeutycznie szczep bakterii płucnej z rodzaju Lactobacillus zapewnia ochronę przeciwko kolonizacji dwoinki zapalenia płuc (łac. Streptococcus pneumoniae) u zwierząt wcześniej zakażonych wirusem grypy A. Biorąc pod uwagę rosnącą oporność na antybiotyki, odkrycie sugeruje, że probiotyki prawdopodobnie będą mogły stanowić alternatywne podejście do leczenia bakteryjnych infekcji płuc.

„Potrzebne są jednak dalsze badania, zanim będzie można je zastosować w leczeniu ludzi. Jeśli pewnego dnia okaże się skuteczne, podejście to może poprawić wyniki kliniczne pacjentów podatnych na infekcje dróg oddechowych” – mówi Mirco Schmolke, lider grupy z Uniwersytetu w Genewie.

Lactobacillus murinus – hamuje wzrost patogenu

Zespół z Genewy informował już wcześniej, że znaczna ilość bakterii Lactobacillus, o których wiadomo, że działają jako środki przeciwdrobnoustrojowe i modulatory układu odpornościowego, występuje w mikrobiocie płuc zdrowych myszy. 

W najnowszym badaniu naukowcy zidentyfikowali te bakterie jako L. murinus. Sekwencjonowanie genów i mikroskopia wykazały, że są one ściśle związane z tkanką płuc zwierząt. Następnie zespół wystawił kultury L. murinus na działanie S. pneumoniae. Próba wykazała, że L. murinus hamował wzrost patogenu poprzez uwalnianie kwasu mlekowego.

João Pereira Bonifacio Lopes, doktorant na Uniwersytecie Genewskim, poinformował, że aktywność przeciwbakteryjna nie ogranicza się jedynie do S. pneumoniae powodującego zapalenie płuc, ale dotyczy też S. aureaus, który może powodować również poważne  zakażenia krwi, kości i stawów.