Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?
Mateusz Burak

Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?

Rehabilitacja neurologiczna to zespół zaplanowanych działań, które mają na celu poprawę sprawności i umożliwienie jak najlepszego, samodzielnego funkcjonowania pacjentów z rozmaitymi deficytami i chorobami neurologicznymi. Działania te obejmują m.in. fizjoterapię, psychoterapię czy konsultacje logopedyczne. Jakie są wskazania i metody wykorzystywane się w rehabilitacji neurologicznej?

Co to jest rehabilitacja neurologiczna? 

Rehabilitację neurologiczną można zdefiniować jako proces, szereg działań, których celem jest optymalizacja udziału i funkcjonowania danej osoby w społeczeństwie. Wiąże się to również z przywróceniem możliwie najwyższej jakości życia. Rehabilitacja w chorobach neurologicznych nie powinna być traktowana jako szczególny rodzaj interwencji, a uwaga podczas doboru działań musi być skupiona na pacjencie jako osobie. Formułowane cele krótko i długofalowe należy opierać o funkcjonowanie społeczne, sprawność funkcjonalną oraz sferę psychologiczną.

Proces rehabilitacji oraz samej fizjoterapii w neurologii nie powinien obejmować wszystkich pacjentów, a nie tylko tych, którzy rokują. Ze względu na charakter uszkodzeń spotykanych w obszarze wspomnianej neurologii należy zaznaczyć, że sukcesem terapeutycznym bardzo często jest zarówno wyraźna poprawa sprawności funkcjonalnej, jak i utrzymywania owej sprawności na tym samym poziomie. 

Rehabilitacja neurologiczna – wskazania. Obszary rehabilitacji w neurologii 

Wczesna rehabilitacja neurologiczna to niemal gwarancja poprawy sprawności funkcjonalnej. Stanowi to główną składową postępowania leczniczego w przypadku bardzo wielu różnych schorzeń. Do podstawowych wskazań zastosowania rehabilitacji neurologicznej, ćwiczeń należą: 

  • stan po operacji guza mózgu, 
  • choroba Parkinsona, 
  • stwardnienie rozsiane,
  • stan po udarze mózgu,
  • stan po urazie czaszkowo-mózgowym, 
  • zespół Downa, 
  • polineuropatie, 
  • porażenie nerwu twarzowego typu Bella
  • mózgowe porażenie dziecięce, 
  • niepełnosprawności sprzężone, 
  • zespół Brown-Sequarda, 
  • rdzeniowy zanik mięśni (SMA).

Metody rehabilitacji neurologicznej to szeroki repertuar koncepcji, które dają możliwości odzyskania sprawności. Ważne jest, aby znać wskazania do ich zastosowania oraz prowadzić postępowanie usprawniające zgodnie z obowiązującymi zasadami i tylko przez wykwalifikowane osoby. 

Powiązane produkty

Rehabilitacja neurologiczna – główne założenia 

Rehabilitacja neurologiczna jest podzielona na wczesną oraz przewlekłą. Dobór właściwej jest uzależniony od prezentowanej jednostki chorobowej, a działania powinny być zaplanowane w sposób mocno zindywidualizowany. Kolejnym założeniem jest maksymalne ograniczenie niekorzystnych rezultatów funkcjonalnych. 

Rehabilitacja przy schorzeniach neurologicznych musi składać się z działań specjalistów z różnych dziedzin, to także decyduje o jej skuteczności. Taki multidyscyplinarny zespół składa się z: fizjoterapeuty, psychologa, neurologopedy, lekarza rehabilitacji, a w przypadku obecności schorzeń współistniejących – także innych specjalistów.

Nie bez znaczenia pozostaje także miejsce i atmosfera, w jakiej odbywają się zabiegi oraz cały proces usprawniania. Na jego skuteczność wpływa również poziom kompetencji ludzi tworzących zespół terapeutyczny oraz sprzęt użyty do rehabilitacji neurologicznej. Udowodniono, że odpowiednio wcześnie rozpoczęta interwencja w przypadku chorób neurologicznych może pomóc w całkowitym odzyskaniu sprawności funkcjonalnej lub przynajmniej mocno ograniczyć negatywne skutki schorzeń.

Obecnie miejscami, które specjalizują się w tego typu działaniach są np. sanatoria neurologiczne czy ośrodki turnusowe oferujące kompleksową pomoc w prowadzeniu działań usprawniających przez wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Pozwala to na uzyskanie cennych wskazówek na przyszłość odnośnie właściwego procesu pielęgnowania pacjenta z chorobą Parkinsona, ze stwardnieniem rozsianym, po udarze mózgu, z urazem czaszkowo–mózgowym, dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym czy pacjenta neurochirurgicznego. 

Rehabilitacja neurologiczna – cele 

Na czym polega rehabilitacja neurologiczna? Jak już wcześniej wspomniano działania z tego zakresu mają na celu przede wszystkim umożliwienie pacjentowi bycia w jak największym stopniu samodzielnym w codziennym funkcjonowaniu. Daje to bowiem poczucie niezależności i znacząco przyczynia się do podniesienia jakości życia. W przypadku tego ostatniego należy zwrócić uwagę, że dotyczy to nie tylko samego chorego, ale również osób najbliższych. 

Rehabilitacja neurologiczna – metody stosowane w fizjoterapii neurologicznej 

Podstawą do rozpoczęcia rehabilitacji neurologicznej są parametry opisujące sprawność pacjenta za pomocą wystandaryzowanych skal i narzędzi (np. skala Brunnstrom). Do tego pod uwagę należy wziąć wyniki rezonansu magnetycznego oraz ewentualnych innych pomocnych metod obrazowania. Terapeuta sporządza kartę badania pacjenta zawierającą wszystkie powyższe informacje. Ułatwia to ocenę przebiegu usprawniania oraz pozwala na szybkie przekazywanie informacji. 

Wśród szerokiej gamy metod oraz możliwości rehabilitacji wyróżnia się kilka szczególnie skutecznych, spopularyzowanych o udowodnionej naukowo skuteczności. Mowa tutaj o:

  • metodzie Bobath
  • metodzie Vojty
  • MAES, 
  • terapii wymuszonej koniecznością, 
  • Integracji Sensorycznej, 
  • FDM Neuro, 
  • metodzie PNF,
  • elektrostymulacji funkcjonalnej, 
  • wykorzystaniu seryjnego gipsowania, 
  • pionizatorów oraz sprzętów zaopatrzenia ortopedycznego typu ortezy, gorsety, kamizelki usztywniające, aparaty odwodzące stawy biodrowe, siedziska. 

W zastosowaniu są także rozmaite działania z zakresu rehabilitacji neurologopedycznej i neuropsychologicznej obejmujące chociażby ćwiczenia dla dzieci z afazją czy ćwiczenia logopedyczne po udarze. Wśród pacjentów, dla których wskazana jest rehabilitacja poudarowa bardzo dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z turnusowych ośrodków rehabilitacyjnych. Kompleksowy dobór działań oraz duża ich intensywność w krótkim czasie sprzyjają odzyskaniu sprawności funkcjonalnej. Ćwiczenia po udarze mózgu mogą być równie dobrze prowadzone w ramach rehabilitacji neurologicznej NFZ. Wiąże się to jednak najczęściej z bardzo długim okresem oczekiwania. 

Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii to nie tylko zastosowanie ćwiczeń podczas wizyty u terapeuty. Usprawnianie wiąże się z całkowitą zmianą dotychczasowego trybu życia. W grę wchodzi modyfikacja nawyków czy pozbywanie się barier architektonicznych. Równolegle z tymi zmianami pojawia się także zmieniona partycypacja w życiu społecznym. Wymaga to zarówno od pacjenta, jak i jego najbliższych, adaptacji do nowych warunków. Fizjoterapeuta jest osobą, która pomaga uzyskać wskazówki, jak do takich modyfikacji doprowadzić. Jest to bardzo ważne, gdyż może się okazać, że takie zmiany wpływają pozytywnie na osiąganie nowych celów funkcjonalnych oraz utrzymywanie dotychczasowej sprawności bez utraty osiągniętych efektów.

  1. Berthier M. L., Pulvermüller F., Neuroscience insights improve neurorehabilitation of poststroke aphasia, „Nat Rev Neurol” 2011, nr 7, s. 86–97. 
  2. Duncan P. W., Sullivan K. J., Behrman A. i in., LEAPS Investigative Team. Body–weight–supported treadmill rehabilitation after stroke, „N Engl J Med.” 2011, nr 364, s. 2026–2036. 
  3. Barrett A. M., Goedert K. M., Basso J. C., Prism adaptation for spatial neglect after stroke: translational practice gaps, „Nat Rev Neurol” 2012, nr 8, s. 567–577. 
  4. Frisina P. G., Kutlik A. M., Barrett A. M., Left brain injury associated with more hospital–acquired infections during inpatient rehabilitation, „Arch Phys Med Rehabil” 2013, nr 94, s. 516–521. 
  5. Bikson M., Rahman A., Datta A., Computational models of transcranial direct current stimulation, „Clin EEG Neurosci” 2012, nr 43, s. 176–183. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

  • Inkontynencja latem. Jak radzić sobie z nietrzymaniem moczu w upały?

    Inkontynencja, nazywana również nietrzymaniem moczu (NTM), polega na mimowolnym oddawaniu moczu, często w sposób niespodziewany. Dolegliwość ta powoduje duży dyskomfort, jest krępująca i może wpływać na pogorszenie jakości życia. Inkontynencja może stać się bardzo uciążliwa szczególnie podczas upałów. Jak poradzić sobie z nietrzymaniem moczu latem? Jak odpowiednio zadbać o higienę w upały?

  • Nieprzyjemny zapach z pochwy – przyczyny, diagnostyka i leczenie

    Naturalny zapach miejsc intymnych jest zjawiskiem całkowicie normalnym i świadczy o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu kobiety. Jeśli jednak zapach pochwy staje się intensywny, nieprzyjemny lub zmienia swój charakter, może to wskazywać na rozwijające się zaburzenia zdrowotne takie jak infekcje czy stany zapalne. Warto poznać najczęstsze przyczyny niepokojących zmian zapachu, towarzyszące im objawy oraz skuteczne metody diagnostyki i leczenia, aby móc szybko i skutecznie zadbać o komfort oraz zdrowie intymne.

  • Grzybica odbytu – objawy i leczenie. Czy domowe sposoby pomogą wyleczyć grzybicę okolic odbytu?

    Grzybica odbytu to schorzenie, które mimo swojej powszechności wciąż bywa tematem wstydliwym. Wywoływana jest najczęściej przez drożdżaki z rodzaju Candida i objawia się przede wszystkim uporczywym świądem, pieczeniem oraz zaczerwienieniem skóry wokół odbytu. Przyczynami rozwoju grzybicy mogą być zarówno zaburzenia mikroflory jelitowej, jak i czynniki zewnętrzne takie jak niewłaściwa higiena czy noszenie nieprzewiewnej bielizny. Leczenie wymaga nie tylko zastosowania preparatów przeciwgrzybiczych, ale również zmiany nawyków oraz dbałości o higienę. W niniejszym artykule omówimy charakterystykę grzybicy odbytu, jej objawy, przyczyny oraz metody terapii, a także zwrócimy uwagę na specyfikę tej choroby u dzieci oraz najczęściej pojawiające się pytania pacjentów.

  • Rabdomioliza – rozpad mięśni. Objawy, przyczyny i leczenie

    Rabdomioliza jest poważnym zaburzeniem, w którym dochodzi do gwałtownego rozpadu mięśni szkieletowych i uwolnienia ich składników do krwiobiegu. Proces ten może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak ostra niewydolność nerek czy zaburzenia równowagi elektrolitowej, zagrażających życiu pacjenta. Dogłębna znajomość mechanizmów powstawania, charakterystycznych objawów oraz metod leczenia rabdomiolizy jest niezbędna zarówno dla specjalistów medycznych, jak i osób zagrożonych tym schorzeniem, ponieważ szybkie rozpoznanie i odpowiednia terapia znacząco poprawiają rokowanie i minimalizują ryzyko trwałych uszkodzeń.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl