Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?
Mateusz Burak

Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?

Rehabilitacja neurologiczna to zespół zaplanowanych działań, które mają na celu poprawę sprawności i umożliwienie jak najlepszego, samodzielnego funkcjonowania pacjentów z rozmaitymi deficytami i chorobami neurologicznymi. Działania te obejmują m.in. fizjoterapię, psychoterapię czy konsultacje logopedyczne. Jakie są wskazania i metody wykorzystywane się w rehabilitacji neurologicznej?

Co to jest rehabilitacja neurologiczna? 

Rehabilitację neurologiczną można zdefiniować jako proces, szereg działań, których celem jest optymalizacja udziału i funkcjonowania danej osoby w społeczeństwie. Wiąże się to również z przywróceniem możliwie najwyższej jakości życia. Rehabilitacja w chorobach neurologicznych nie powinna być traktowana jako szczególny rodzaj interwencji, a uwaga podczas doboru działań musi być skupiona na pacjencie jako osobie. Formułowane cele krótko i długofalowe należy opierać o funkcjonowanie społeczne, sprawność funkcjonalną oraz sferę psychologiczną.

Proces rehabilitacji oraz samej fizjoterapii w neurologii nie powinien obejmować wszystkich pacjentów, a nie tylko tych, którzy rokują. Ze względu na charakter uszkodzeń spotykanych w obszarze wspomnianej neurologii należy zaznaczyć, że sukcesem terapeutycznym bardzo często jest zarówno wyraźna poprawa sprawności funkcjonalnej, jak i utrzymywania owej sprawności na tym samym poziomie. 

Rehabilitacja neurologiczna – wskazania. Obszary rehabilitacji w neurologii 

Wczesna rehabilitacja neurologiczna to niemal gwarancja poprawy sprawności funkcjonalnej. Stanowi to główną składową postępowania leczniczego w przypadku bardzo wielu różnych schorzeń. Do podstawowych wskazań zastosowania rehabilitacji neurologicznej, ćwiczeń należą: 

  • stan po operacji guza mózgu, 
  • choroba Parkinsona, 
  • stwardnienie rozsiane,
  • stan po udarze mózgu,
  • stan po urazie czaszkowo-mózgowym, 
  • zespół Downa, 
  • polineuropatie, 
  • porażenie nerwu twarzowego typu Bella
  • mózgowe porażenie dziecięce, 
  • niepełnosprawności sprzężone, 
  • zespół Brown-Sequarda, 
  • rdzeniowy zanik mięśni (SMA).

Metody rehabilitacji neurologicznej to szeroki repertuar koncepcji, które dają możliwości odzyskania sprawności. Ważne jest, aby znać wskazania do ich zastosowania oraz prowadzić postępowanie usprawniające zgodnie z obowiązującymi zasadami i tylko przez wykwalifikowane osoby. 

Powiązane produkty

Rehabilitacja neurologiczna – główne założenia 

Rehabilitacja neurologiczna jest podzielona na wczesną oraz przewlekłą. Dobór właściwej jest uzależniony od prezentowanej jednostki chorobowej, a działania powinny być zaplanowane w sposób mocno zindywidualizowany. Kolejnym założeniem jest maksymalne ograniczenie niekorzystnych rezultatów funkcjonalnych. 

Rehabilitacja przy schorzeniach neurologicznych musi składać się z działań specjalistów z różnych dziedzin, to także decyduje o jej skuteczności. Taki multidyscyplinarny zespół składa się z: fizjoterapeuty, psychologa, neurologopedy, lekarza rehabilitacji, a w przypadku obecności schorzeń współistniejących – także innych specjalistów.

Nie bez znaczenia pozostaje także miejsce i atmosfera, w jakiej odbywają się zabiegi oraz cały proces usprawniania. Na jego skuteczność wpływa również poziom kompetencji ludzi tworzących zespół terapeutyczny oraz sprzęt użyty do rehabilitacji neurologicznej. Udowodniono, że odpowiednio wcześnie rozpoczęta interwencja w przypadku chorób neurologicznych może pomóc w całkowitym odzyskaniu sprawności funkcjonalnej lub przynajmniej mocno ograniczyć negatywne skutki schorzeń.

Obecnie miejscami, które specjalizują się w tego typu działaniach są np. sanatoria neurologiczne czy ośrodki turnusowe oferujące kompleksową pomoc w prowadzeniu działań usprawniających przez wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Pozwala to na uzyskanie cennych wskazówek na przyszłość odnośnie właściwego procesu pielęgnowania pacjenta z chorobą Parkinsona, ze stwardnieniem rozsianym, po udarze mózgu, z urazem czaszkowo–mózgowym, dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym czy pacjenta neurochirurgicznego. 

Rehabilitacja neurologiczna – cele 

Na czym polega rehabilitacja neurologiczna? Jak już wcześniej wspomniano działania z tego zakresu mają na celu przede wszystkim umożliwienie pacjentowi bycia w jak największym stopniu samodzielnym w codziennym funkcjonowaniu. Daje to bowiem poczucie niezależności i znacząco przyczynia się do podniesienia jakości życia. W przypadku tego ostatniego należy zwrócić uwagę, że dotyczy to nie tylko samego chorego, ale również osób najbliższych. 

Rehabilitacja neurologiczna – metody stosowane w fizjoterapii neurologicznej 

Podstawą do rozpoczęcia rehabilitacji neurologicznej są parametry opisujące sprawność pacjenta za pomocą wystandaryzowanych skal i narzędzi (np. skala Brunnstrom). Do tego pod uwagę należy wziąć wyniki rezonansu magnetycznego oraz ewentualnych innych pomocnych metod obrazowania. Terapeuta sporządza kartę badania pacjenta zawierającą wszystkie powyższe informacje. Ułatwia to ocenę przebiegu usprawniania oraz pozwala na szybkie przekazywanie informacji. 

Wśród szerokiej gamy metod oraz możliwości rehabilitacji wyróżnia się kilka szczególnie skutecznych, spopularyzowanych o udowodnionej naukowo skuteczności. Mowa tutaj o:

  • metodzie Bobath
  • metodzie Vojty
  • MAES, 
  • terapii wymuszonej koniecznością, 
  • Integracji Sensorycznej, 
  • FDM Neuro, 
  • metodzie PNF,
  • elektrostymulacji funkcjonalnej, 
  • wykorzystaniu seryjnego gipsowania, 
  • pionizatorów oraz sprzętów zaopatrzenia ortopedycznego typu ortezy, gorsety, kamizelki usztywniające, aparaty odwodzące stawy biodrowe, siedziska. 

W zastosowaniu są także rozmaite działania z zakresu rehabilitacji neurologopedycznej i neuropsychologicznej obejmujące chociażby ćwiczenia dla dzieci z afazją czy ćwiczenia logopedyczne po udarze. Wśród pacjentów, dla których wskazana jest rehabilitacja poudarowa bardzo dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z turnusowych ośrodków rehabilitacyjnych. Kompleksowy dobór działań oraz duża ich intensywność w krótkim czasie sprzyjają odzyskaniu sprawności funkcjonalnej. Ćwiczenia po udarze mózgu mogą być równie dobrze prowadzone w ramach rehabilitacji neurologicznej NFZ. Wiąże się to jednak najczęściej z bardzo długim okresem oczekiwania. 

Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii to nie tylko zastosowanie ćwiczeń podczas wizyty u terapeuty. Usprawnianie wiąże się z całkowitą zmianą dotychczasowego trybu życia. W grę wchodzi modyfikacja nawyków czy pozbywanie się barier architektonicznych. Równolegle z tymi zmianami pojawia się także zmieniona partycypacja w życiu społecznym. Wymaga to zarówno od pacjenta, jak i jego najbliższych, adaptacji do nowych warunków. Fizjoterapeuta jest osobą, która pomaga uzyskać wskazówki, jak do takich modyfikacji doprowadzić. Jest to bardzo ważne, gdyż może się okazać, że takie zmiany wpływają pozytywnie na osiąganie nowych celów funkcjonalnych oraz utrzymywanie dotychczasowej sprawności bez utraty osiągniętych efektów.

  1. Berthier M. L., Pulvermüller F., Neuroscience insights improve neurorehabilitation of poststroke aphasia, „Nat Rev Neurol” 2011, nr 7, s. 86–97. 
  2. Duncan P. W., Sullivan K. J., Behrman A. i in., LEAPS Investigative Team. Body–weight–supported treadmill rehabilitation after stroke, „N Engl J Med.” 2011, nr 364, s. 2026–2036. 
  3. Barrett A. M., Goedert K. M., Basso J. C., Prism adaptation for spatial neglect after stroke: translational practice gaps, „Nat Rev Neurol” 2012, nr 8, s. 567–577. 
  4. Frisina P. G., Kutlik A. M., Barrett A. M., Left brain injury associated with more hospital–acquired infections during inpatient rehabilitation, „Arch Phys Med Rehabil” 2013, nr 94, s. 516–521. 
  5. Bikson M., Rahman A., Datta A., Computational models of transcranial direct current stimulation, „Clin EEG Neurosci” 2012, nr 43, s. 176–183. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Inhalacje dla dzieci – jak zrobić to dobrze?

    Inhalacja to jedna z podstawowych metod leczenia chorób dróg oddechowych u dzieci. Dzięki tej metodzie możliwe jest miejscowe podawanie leków, które mają za zadanie skutecznie redukować objawy i tym samym pomagać w leczeniu. Jakie korzyści może przynieść inhalacja oraz kto nie powinien być poddawany inhalacjom?

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.