Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?
Mateusz Burak

Rehabilitacja neurologiczna – na czym polega? Jakie są wskazania i jak przebiega rehabilitacja w chorobach neurologicznych?

Rehabilitacja neurologiczna to zespół zaplanowanych działań, które mają na celu poprawę sprawności i umożliwienie jak najlepszego, samodzielnego funkcjonowania pacjentów z rozmaitymi deficytami i chorobami neurologicznymi. Działania te obejmują m.in. fizjoterapię, psychoterapię czy konsultacje logopedyczne. Jakie są wskazania i metody wykorzystywane się w rehabilitacji neurologicznej?

Co to jest rehabilitacja neurologiczna? 

Rehabilitację neurologiczną można zdefiniować jako proces, szereg działań, których celem jest optymalizacja udziału i funkcjonowania danej osoby w społeczeństwie. Wiąże się to również z przywróceniem możliwie najwyższej jakości życia. Rehabilitacja w chorobach neurologicznych nie powinna być traktowana jako szczególny rodzaj interwencji, a uwaga podczas doboru działań musi być skupiona na pacjencie jako osobie. Formułowane cele krótko i długofalowe należy opierać o funkcjonowanie społeczne, sprawność funkcjonalną oraz sferę psychologiczną.

Proces rehabilitacji oraz samej fizjoterapii w neurologii nie powinien obejmować wszystkich pacjentów, a nie tylko tych, którzy rokują. Ze względu na charakter uszkodzeń spotykanych w obszarze wspomnianej neurologii należy zaznaczyć, że sukcesem terapeutycznym bardzo często jest zarówno wyraźna poprawa sprawności funkcjonalnej, jak i utrzymywania owej sprawności na tym samym poziomie. 

Rehabilitacja neurologiczna – wskazania. Obszary rehabilitacji w neurologii 

Wczesna rehabilitacja neurologiczna to niemal gwarancja poprawy sprawności funkcjonalnej. Stanowi to główną składową postępowania leczniczego w przypadku bardzo wielu różnych schorzeń. Do podstawowych wskazań zastosowania rehabilitacji neurologicznej, ćwiczeń należą: 

  • stan po operacji guza mózgu, 
  • choroba Parkinsona, 
  • stwardnienie rozsiane,
  • stan po udarze mózgu,
  • stan po urazie czaszkowo-mózgowym, 
  • zespół Downa, 
  • polineuropatie, 
  • porażenie nerwu twarzowego typu Bella
  • mózgowe porażenie dziecięce, 
  • niepełnosprawności sprzężone, 
  • zespół Brown-Sequarda, 
  • rdzeniowy zanik mięśni (SMA).

Metody rehabilitacji neurologicznej to szeroki repertuar koncepcji, które dają możliwości odzyskania sprawności. Ważne jest, aby znać wskazania do ich zastosowania oraz prowadzić postępowanie usprawniające zgodnie z obowiązującymi zasadami i tylko przez wykwalifikowane osoby. 

Powiązane produkty

Rehabilitacja neurologiczna – główne założenia 

Rehabilitacja neurologiczna jest podzielona na wczesną oraz przewlekłą. Dobór właściwej jest uzależniony od prezentowanej jednostki chorobowej, a działania powinny być zaplanowane w sposób mocno zindywidualizowany. Kolejnym założeniem jest maksymalne ograniczenie niekorzystnych rezultatów funkcjonalnych. 

Rehabilitacja przy schorzeniach neurologicznych musi składać się z działań specjalistów z różnych dziedzin, to także decyduje o jej skuteczności. Taki multidyscyplinarny zespół składa się z: fizjoterapeuty, psychologa, neurologopedy, lekarza rehabilitacji, a w przypadku obecności schorzeń współistniejących – także innych specjalistów.

Nie bez znaczenia pozostaje także miejsce i atmosfera, w jakiej odbywają się zabiegi oraz cały proces usprawniania. Na jego skuteczność wpływa również poziom kompetencji ludzi tworzących zespół terapeutyczny oraz sprzęt użyty do rehabilitacji neurologicznej. Udowodniono, że odpowiednio wcześnie rozpoczęta interwencja w przypadku chorób neurologicznych może pomóc w całkowitym odzyskaniu sprawności funkcjonalnej lub przynajmniej mocno ograniczyć negatywne skutki schorzeń.

Obecnie miejscami, które specjalizują się w tego typu działaniach są np. sanatoria neurologiczne czy ośrodki turnusowe oferujące kompleksową pomoc w prowadzeniu działań usprawniających przez wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Pozwala to na uzyskanie cennych wskazówek na przyszłość odnośnie właściwego procesu pielęgnowania pacjenta z chorobą Parkinsona, ze stwardnieniem rozsianym, po udarze mózgu, z urazem czaszkowo–mózgowym, dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym czy pacjenta neurochirurgicznego. 

Rehabilitacja neurologiczna – cele 

Na czym polega rehabilitacja neurologiczna? Jak już wcześniej wspomniano działania z tego zakresu mają na celu przede wszystkim umożliwienie pacjentowi bycia w jak największym stopniu samodzielnym w codziennym funkcjonowaniu. Daje to bowiem poczucie niezależności i znacząco przyczynia się do podniesienia jakości życia. W przypadku tego ostatniego należy zwrócić uwagę, że dotyczy to nie tylko samego chorego, ale również osób najbliższych. 

Rehabilitacja neurologiczna – metody stosowane w fizjoterapii neurologicznej 

Podstawą do rozpoczęcia rehabilitacji neurologicznej są parametry opisujące sprawność pacjenta za pomocą wystandaryzowanych skal i narzędzi (np. skala Brunnstrom). Do tego pod uwagę należy wziąć wyniki rezonansu magnetycznego oraz ewentualnych innych pomocnych metod obrazowania. Terapeuta sporządza kartę badania pacjenta zawierającą wszystkie powyższe informacje. Ułatwia to ocenę przebiegu usprawniania oraz pozwala na szybkie przekazywanie informacji. 

Wśród szerokiej gamy metod oraz możliwości rehabilitacji wyróżnia się kilka szczególnie skutecznych, spopularyzowanych o udowodnionej naukowo skuteczności. Mowa tutaj o:

  • metodzie Bobath
  • metodzie Vojty
  • MAES, 
  • terapii wymuszonej koniecznością, 
  • Integracji Sensorycznej, 
  • FDM Neuro, 
  • metodzie PNF,
  • elektrostymulacji funkcjonalnej, 
  • wykorzystaniu seryjnego gipsowania, 
  • pionizatorów oraz sprzętów zaopatrzenia ortopedycznego typu ortezy, gorsety, kamizelki usztywniające, aparaty odwodzące stawy biodrowe, siedziska. 

W zastosowaniu są także rozmaite działania z zakresu rehabilitacji neurologopedycznej i neuropsychologicznej obejmujące chociażby ćwiczenia dla dzieci z afazją czy ćwiczenia logopedyczne po udarze. Wśród pacjentów, dla których wskazana jest rehabilitacja poudarowa bardzo dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z turnusowych ośrodków rehabilitacyjnych. Kompleksowy dobór działań oraz duża ich intensywność w krótkim czasie sprzyjają odzyskaniu sprawności funkcjonalnej. Ćwiczenia po udarze mózgu mogą być równie dobrze prowadzone w ramach rehabilitacji neurologicznej NFZ. Wiąże się to jednak najczęściej z bardzo długim okresem oczekiwania. 

Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii to nie tylko zastosowanie ćwiczeń podczas wizyty u terapeuty. Usprawnianie wiąże się z całkowitą zmianą dotychczasowego trybu życia. W grę wchodzi modyfikacja nawyków czy pozbywanie się barier architektonicznych. Równolegle z tymi zmianami pojawia się także zmieniona partycypacja w życiu społecznym. Wymaga to zarówno od pacjenta, jak i jego najbliższych, adaptacji do nowych warunków. Fizjoterapeuta jest osobą, która pomaga uzyskać wskazówki, jak do takich modyfikacji doprowadzić. Jest to bardzo ważne, gdyż może się okazać, że takie zmiany wpływają pozytywnie na osiąganie nowych celów funkcjonalnych oraz utrzymywanie dotychczasowej sprawności bez utraty osiągniętych efektów.

  1. Berthier M. L., Pulvermüller F., Neuroscience insights improve neurorehabilitation of poststroke aphasia, „Nat Rev Neurol” 2011, nr 7, s. 86–97. 
  2. Duncan P. W., Sullivan K. J., Behrman A. i in., LEAPS Investigative Team. Body–weight–supported treadmill rehabilitation after stroke, „N Engl J Med.” 2011, nr 364, s. 2026–2036. 
  3. Barrett A. M., Goedert K. M., Basso J. C., Prism adaptation for spatial neglect after stroke: translational practice gaps, „Nat Rev Neurol” 2012, nr 8, s. 567–577. 
  4. Frisina P. G., Kutlik A. M., Barrett A. M., Left brain injury associated with more hospital–acquired infections during inpatient rehabilitation, „Arch Phys Med Rehabil” 2013, nr 94, s. 516–521. 
  5. Bikson M., Rahman A., Datta A., Computational models of transcranial direct current stimulation, „Clin EEG Neurosci” 2012, nr 43, s. 176–183. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij