Powikłania COVID-19. Jak koronawirus niszczy nasz mózg?
Justyna Piekara

Powikłania COVID-19. Jak koronawirus niszczy nasz mózg?

Lekarze i naukowcy skupiali się na leczeniu uszkodzeń płuc i układu krążenia, jednak zakażenie SARS-CoV-2 powoduje też objawy neurologiczne. Udowodniono, że koronawirus może uszkadzać komórki nerwowe, a infekcja, która obejmie zasięgiem mózg, może być groźniejsza dla naszego życia niż zakażenie dróg oddechowych. 

Identyfikacja SARS-CoV-2 w komórkach mózgowych

Na początku pandemii sugerowano, że mózg, ze względu na brak białek ACE2, nie powinien stanowić miejsca inwazji koronawirusa. Po wykonaniu dalszych prac badawczych naukowcy doszli do wniosku, że narząd ten jest podatny na infekcję wirusem SARS-CoV-2.
Alnysson Muotri i jej współpracownicy z Uniwersytetu Kalifornijskiego wykorzystali organoidy wyhodowane w laboratorium z ludzkich komórek macierzystych, aby zbadać infekcję koronawirusową w czasie rzeczywistym. Już kilka dni po zainfekowaniu zauważono radykalne zmniejszenie ilości synaps. 

Podobny test z wykorzystaniem organoidów oraz mysich mózgów przeprowadzili badacze z Yale University School of Medicine w New Haven. Dodatkowo wykonane przez ten zespół badawczy autopsje pacjentów, którzy zmarli z powodu COVID-19 ujawniły obecność koronawirusa w neuronach korowych, ale nie wykazały żadnych przejawów aktywności układu odpornościowego i odpowiedzi na obecność patogenu. Wirus wykształcił pewne mechanizmy obronne, które utrudniają jego zidentyfikowanie. Infekcja przebiega „po cichu”, tak aby układ immunologiczny nie wykrył jego obecności i mógł się namnażać przez możliwie najdłuższy czas. 

Niedotlenienie mózgu

Uważa się, że głównym przejawem choroby powodowanej przez wirusa SARS-CoV-2 w mózgu jest niedotlenienie. Dowiedziono, że u niektórych osób, koronawirus atakuje komórki nerwowe i wykorzystuje je do produkcji swoich kopii. SARS-CoV-2 zagarnia znaczne zasoby tlenu, powodując śmierć sąsiednich komórek. 

Stosując technikę rezonansu magnetycznego, nazywaną również wirtualną biopsją, naukowcy z Harvard Masschusets General Hospital przeprowadzili obserwację swoich pacjentów. Wyniki badania opublikowano niedawno w „American Journal of Neuroradiology”. Eksperyment wykazał, że osoby przechodzące COVID-19 z objawami neurologicznymi wykazywały podobne zaburzenia metabolizmu mózgu, co pacjenci, którzy doświadczyli niedotlenienia. Odnotowano u nich redukcję N-acetyloasparginianu oraz podwyższenie poziomu mio-inozytulu. Najcięższy przypadek, u którego doszło do martwicy istoty białej, charakteryzował się dużą ilością mleczanów, co jest bezsprzecznym objawem uszkodzenia mózgu spowodowanego niedoborem tlenu.

Powiązane produkty

Infekcja wirusowa vs. stan zapalny

Fernanda De Felice z Uniwersytetu Federalnego w Rio de Janeiro w Brazylii, wraz z zespołem, planuje obserwować pacjentów, którzy wyzdrowieli z COVID-19 i stworzyć biobank próbek, w tym płynu mózgowo-rdzeniowego. 

Schemat powstawania zaburzeń neurologicznych związanych z COVID-19 jest dość spójny, ale mechanizmy leżące u ich podstaw nie są jeszcze jasne. Poznanie tych procesów pozwoli na lepsze dostosowanie leczenia, ponieważ możliwe są dwa potencjalne scenariusze. W przypadku, gdy dojdzie do bezpośredniej infekcji ośrodkowego układu nerwowego, powinno zastosować się leki przeciwwirusowe, jak np. Remdesivir, a gdy okaże się, że koronawirus opuścił już organizm – środki przeciwzapalne.

Bezpośrednie zakażenia mózgu SARS-CoV-2 są rzadkie. Obserwowane przez lekarzy dolegliwości zazwyczaj są przejawem odpowiedzi odpornościowej organizmu. Przed badaczami stoi wyzwanie – identyfikacja biomarkerów, które pomogą wiarygodnie odróżnić wirusową infekcję mózgu od aktywności immunologicznej. 

W jaki sposób SARS-CoV-2 dociera do mózgu?

Chorobie COVID-19 często towarzyszy utrata węchu, dlatego naukowcy zastanawiają się, czy dla koronawirusa nerw węchowy może stanowić drogę do mózgu. Dowody przemawiają jednak przeciwko tej tezie. 

Zespół kierowany przez Mary Fowkes z Icahn School of Medicine w Nowym Jorku przeprowadził autopsje 67 osób zmarłych na COVID-19. Naukowcom udało się zaobserwować SARS-CoV-2 w mózgu, ale ilość wirionów była stosunkowo niewielka. Gdyby do zakażenia dochodziło poprzez nerw węchowy, najpierw zaatakowany zostałby region opuszki węchowej. Infekcje mają raczej tendencje do skupiania się wokół naczyń krwionośnych. Na ten moment sposób infekowania mózgu przez SARS-CoV-2 nie jest jasny.

  1. M. Marshall, How COVID-19 can damage the brain, “nature.com” [online], https://www.nature.com/articles/d41586-020-02599-5, [dostęp:] 20.11.2020.
  2. How the novel coronavirus attacks the brain, “deccanherald.com” [online], https://www.deccanherald.com/science-and-environment/missions-to-venus-highlights-from-history-and-when-we-may-go-back-887765.html, [dostep:] 20.11.2020.
  3. A. Mandavillli, How the coronavirus affect the brain, “nytimes.com” [online], https://www.nytimes.com/2020/09/09/health/coronavirus-brain.html, [dostęp:] 20.11.2020.
  4. N. Rahhal, Coronavirus kills off BRAIN cells as it hijacks some to make copies of itself and starves others of oxygen, study finds, “dailymail.co.uk” [online], https://www.dailymail.co.uk/health/article-8720111/Coronavirus-kills-BRAIN-cells-study-finds.html, [dostęp:] 20.11.2020.
  5. B. Bergan, Coronavirus can infect, hijack brain cells, choke nearby neurons of oxygen, study says, “interestingengineering.com” [online], https://interestingengineering.com/coronavirus-can-infect-hijack-brain-cells-choke-nearby-neurons-of-oxygen-study-says, [dostęp:] 20.11.2020.
  6. M. Branca, Early details of brain damage in COVID-19 patients, “news.harvard.edu” [online], https://news.harvard.edu/gazette/story/2020/11/small-study-reveals-details-of-brain-damage-in-covid-19-patients/, [dostęp:] 20.11.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij