Klatka piersiowa lejkowata – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia na szewską klatkę piersiową

Klatka piersiowa lejkowata – budowa klatki piersiowej 

Prawidłowo zbudowana klatka piersiowa posiada 12 par żeber, mostek i 12 kręgów piersiowych. Wszystkie te struktury połączone są ze sobą – mostek łączy się z przodu z pierwszymi 7 parami żeber za pomocą chrząstek, kolejne dolne żebra łączą się również chrząstkami z żebrami położonymi wyżej, a z tyłu połączone są stawami z kręgami piersiowymi. 

Żebra w prawidłowo zbudowanej klatce piersiowej są odpowiednio uniesione, mostek jest wysunięty w przód. Do głównych funkcji klatki piersiowej należy ochrona narządów wewnętrznych oraz bierze ona czynny udział w procesie oddychania przy pomocy mięśni oddechowych znajdujących się w jej obrębie (przepona i mięśnie międzyżebrowe). Wyróżnia się kilka typów fizjologicznych klatki piersiowej. W zależności od stopnia wysklepienia mamy do czynienia z klatką spłaszczoną, płaską lub beczkowatą. W czasie wzrostu i rozwoju może dojść do pojawienia się patologicznych deformacji klatki piersiowej. Wyróżniamy dwa rodzaje wad klatki piersiowej – klatka lejkowata (pectus excavatumzwana) i kurza klatka piersiowa (pectus carinatum). 

Czym jest klatka piersiowa lejkowa? 

Żebra przesuwają się w części tylnej bardziej poziomo, a w bocznej i przedniej bardziej w dół. W skrajnych przypadkach mostek może praktycznie stykać się z kręgosłupem. Szewska klatka piersiowa dotyka częściej chłopców. 

Klatka piersiowa lejkowata – przyczyny 

Przyczyna powstawania lejkowatej klatki piersiowej nie jest do końca znana. Jeśli pojawia się ona jako wada wrodzona, to najczęściej jest spowodowana wrodzonym zaburzeniem rozwoju przepony lub nieproporcjonalnym rozrostem chrząstek żebrowych. Deformacja wklęsłej klatki piersiowej pojawia się także jako następstwo krzywicy lub gruźlicy kręgosłupa w odcinku piersiowym, współistnieje z bliznami po procesach zapalnych. 

Szewska klatka piersiowa pojawia się także w choroba związanych z zaburzeniami genetycznymi tkanki łącznej – zespół Marfana, zespół Ehlersa–Danlosa, zespół Polanda i zespół Noonan. 

Klatka piersiowa lejkowata – objawy. Jak wygląda szewska klatka piersiowa? 

Szewska klatka piersiowa u dzieci rzadko jest widoczna już u noworodków. Częściej dochodzi do jej rozwoju przy wzroście kostnym u starszych dzieci i młodzieży. Najczęściej jest ona bezobjawowa, ale w wieku późniejszym może stanowić problem nie tylko kosmetyczny, ale także dawać dolegliwości bólowe, objawy kardiologiczne czy problemy z wysiłkiem fizycznym. W przypadku wklęsłej klatki piersiowej zmniejsza się także pojemność życiowa płuc. 

Osoby z zapadnięta klatką piersiową często chorują na zapalenia płuc i oskrzeli, miewają duszności oraz szybko się męczą. Mogą pojawić się objawy ze strony układu krwionośnego – kołatanie serca, uczucie ucisku. 

Klatka piersiowa lejkowata – diagnostyka 

Diagnostyka klatki piersiowej lejkowatej nie jest trudna, gdyż zmiany budowy są widoczne gołym okiem. Lekarz ocenia kształt klatki piersiowej u dziecka, jej symetrię i całą postawę pacjenta. Dla określenia stopnia deformacji i wdrożenia planu leczenia wykonywane jest zdjęcie RTG klatki piersiowej i/lub tomografia komputerowa. Na tomografii widoczne jest także ustawienie serca i płuc i ewentualne zmiany w budowie narządów wewnętrznych.

Czasami zalecane jest wykonanie dodatkowych badań – echo serca lub spirometria. Lekarz po badaniu przedstawia możliwe sposoby leczenia i korekcji wady. 

Klatka piersiowa lejkowata – leczenie zachowawcze

Leczenie klatki lejkowatej można podzielić na zachowawcze (są to ćwiczenia) oraz operacyjne. Najczęściej obie te metody są włączane w proces leczenia i rehabilitacji. Doświadczony fizjoterapeuta, planując proces terapeutyczny na zapadniętą klatkę piersiową uwzględnia ćwiczenia oddechowe (uaktywniają mięśnie oddechowe i zwiększają wydolność), rozciągające, wzmacniające brzuch i mięśnie grzbietu oraz takie o charakterze wytrzymałościowym. 

Stosowane są także techniki terapii manualnej, kinesiotapingu, terapia tkanek miękkich i masaż. Można zastosować – w przypadku dużego bólu – zabiegi fizykalne: ciepłe okłady, laseroterapię i elektroterapię. Pomocna jest także nauka przyjmowania prawidłowej postawy ciała. Leczenie ruchem lejkowatej klatki piersiowej i prowadzenie ćwiczeń często jest także przygotowaniem do operacji, ponieważ tylko ona jest w stanie poprawić wygląd klatki, zmniejszyć objawy kliniczne i ortopedyczne oraz zapobiec większym powikłaniom w przypadku ciężkiej deformacji klatki piersiowej szewskiej. 

Klatka piersiowa lejkowata – leczenie operacyjne

Do minimalnie inwazyjnych technik operacyjnych należy operacja metodą Nussa. Metoda Nussa polega na wprowadzeniu pod zapadnięty mostek odpowiednio wygiętej w łuk płytki metalowej. Jest ona wprowadzana specjalną prowadnicą wygięciem w kierunku kręgosłupa, po czym obracana jest o 180 st., nadając prawidłowy łuk zdeformowanej klatce piersiowej. Końce mocowane są do żeber, aby płytka nie przesuwała się, po trzech latach płytka jest usuwana. Ta efektywna i trwała metoda korekcji nie jest obciążona dużą ilością powikłań, choć może pojawić się odma opłucnej, płyn w jamie opłucnej, gorączka i ból. Zabieg ten można wykonać w każdym wieku, nie jest jednak zalecany u dzieci przed 10. rokiem życia ze względu na nawroty po usunięciu płytek przed zakończonym wzrostem organizmu. Po operacji szewskiej klatki zalecana jest rehabilitacja zapobiegająca nawrotom i utrzymująca efekt korekcji. Blizny są niewielkie. 

Do innych sposobów leczenia zapadniętej klatki piersiowej u dziecka należy użycie vacuum bell'a – to pompka podciśnieniowa unosząca mostek ku przedniej ścianie klatki. Terapię stopniuje się, wydłużając czas pracy pompki i sprawdzając rezultaty. Nie ma jednak zbyt wielu opracowań medycznych mówiących i przeciwwskazaniach i długotrwałym działaniu tej metody. 

Lejkowata klatka piersiowa – ćwiczenia 

1. Stań w rozkroku, z przodu postaw krzesło oparte o ścianę w odległości ok. 80 cm., wyprostowane ręce trzymają pałeczkę za plecami. Wykonaj skłon w przód, kładąc delikatnie głowę na krześle i unosząc ręce tyłem w górę. Wytrzymaj 10 sekund, powtórz 10 razy. 
2. Stań w rozkroku, ręce uniesione przed sobą zgięte w stawach łokciowych, w dłoniach trzymają taśmę oporową. Wykonaj wdech i rozciągnij taśmę na boki, przy wydechu poluźnij taśmę. Powtórz 10 razy. 
3. Leżenie tyłem, wałek pod plecy w okolicy piersiowej, ręce za głową. Wykonaj lekki skłon do przodu, a następnie opuść głowę w kierunku podłogi, wyginając klatkę piersiową na wałku w kierunku do sufitu. Powtórz 10 razy.