Ukąszenia owadów u dzieci – objawy i pierwsza pomoc. Co stosować na ugryzione miejsca?

W Polsce najczęściej dochodzi do ukąszeń przez komary, pluskwy, osy, pszczoły, pchły lub meszki. W przypadku nasilonych objawów skórnych po ukąszeniu przez owada można zastosować preparaty zawierające kortykosterydy, leki przeciwhistaminowe, mentol, alantoinę, dekspantenol czy nafazolinę.  

Ukąszenia owadów u dzieci – rodzaje    

 W polskich warunkach klimatycznych do ukąszeń przez owady najczęściej dochodzi przez: 

• komary – zazwyczaj zmiany ułożone są asymetrycznie na całym ciele. Początkowo powstaje obrzęk i zaczerwienienie miejsca ukąszenia, którym towarzysz silny świąd. Objawy zanikają najczęściej w ciągu 48 godzin. 
• osy i pszczoły – zmiana ma postać białej plamki z czerwoną obwódką. Należy dokładnie przyjrzeć się, czy w miejscu ukłucia nie pozostało żądło.

Po użądleniu przez pszczołę w skórze dziecka pozostaje żądło wraz z woreczkiem zawierającym jad, a sam owad gnie. Osy oraz trzmiele nie pozostawiają żądła, przez co mogą użądlić wielokrotnie. Osa oraz szerszeń, w przeciwieństwie do pszczoły, mogą zaatakować niesprowokowane. W przypadku obecności żądła w miejscu ukąszenia należy je jak najszybciej usunąć, uważając, by nie podrażnić znajdującego się na końcu żądła woreczka z jadem, gdyż może to spowodować przedostanie się do skóry kolejnej porcji jadu owada. Przez kilka dni w miejscu użądlenia może utrzymywać się obrzęk i stwardnienie skóry. 

• pluskwy – ukąszenia charakteryzują się czerwonymi krostkami, podobnymi do ugryzień komara oraz zazwyczaj są ułożone liniowo. Pluskwy są aktywne głównie nocą, często bytują w materacach łóżek.  
• pchły – zmiany najczęściej ułożone są asymetrycznie, zwykle na podudziach w okolicach kostek.  
• meszki – często powstaje duży obrzęk, któremu towarzyszy ból i świąd. 

Zdarzają się także ukąszenia przez pająki, które objawami przypominają ukąszenia przez owady.  

Ukąszenia owadów u dzieci – objawy  

Po ukąszeniu przez owada wraz z jego śliną do skóry dziecka dostają się różne substancje, które odpowiedzialne są powstanie obrzęku, świądu, a nawet wywołanie wstrząsu anafilaktycznego u osoby uczulonej.  

W miejscu ukąszenia przez owada u dziecka zazwyczaj powstaje rumień i miejscowy obrzęk (tzw. bąbel), którym może towarzyszyć ból, pieczenie oraz świąd. Objawy zanikają najczęściej w ciągu 48 godzin od momentu ukąszenia. Bardzo rzadko u dziecka po ukąszeniu przez owada może wystąpić uogólniona pokrzywka skórna, obrzęk naczynioruchowy lub nawet wstrząs anafilaktyczny.  

Zmiany skórne po ukąszeniu owadów zazwyczaj zanikają samoistnie, choć niekiedy mogą się być obecne nawet kilkanaście dni. W razie utrzymującego się wiele dni nasilonego obrzęku o średnicy powyżej 10 cm po ukąszeniu przez owady, zwłaszcza przez osę lub pszczołę, można podejrzewać uczulenie na jad owadów błonkoskrzydłych, co wymaga dalszej diagnostyki alergologicznej.  

Co stosować u dzieci na ukąszenia owadów?  

W przypadku nasilonych objawów skórnych po ukąszeniu przez owada stosuje się leki zmniejszające stan zapalny oraz ograniczające dolegliwości bólowe i świąd. Do najczęściej stosowanych preparatów należą: 

• leki przeciwhistaminowe – mogą być stosowane miejscowo na skórę lub doustnie,
• kortykosteroidy – zazwyczaj maść z hydrokortyzonem. Należy pamiętać, aby zmienione miejsce smarować przez krótki okres cienką warstwą maści,
• preparaty zawierające mentol, alantoinę, dekspantenol lub nafazolinę – stosowane miejscowo zmniejszają świąd i ograniczają obrzęk zapalny,
• pomocne mogą być zimne okłady, smarowanie spirytusem kosmetycznym lub przyłożenie rozkrojonej cebuli.  

Najpoważniejszym powikłaniem użądlenia przez owada u dziecka jest wstrząs anafilaktyczny. Rozwija się on u osób uczulonych, zazwyczaj po ukąszeniu w okolicę głowy lub szyi. Do objawów wstrząsu anafilaktycznego należą m.in. duszność, trudności z oddychaniem i mówieniem, spadek ciśnienia krwi, obrzęk warg i języka, pokrzywka skórna, wymioty, bóle brzucha oraz utrata przytomności.  

Celem profilaktyki przed ukąszeniami przez owady zaleca się stosowanie repelentów, czyli środków odstraszających owady w formie płynów, aerozoli, żeli itp.