Peganizm – na czym polega dieta pegańska?
Maria Brzegowy

Peganizm – na czym polega dieta pegańska?

Dr Mark Hyman jest twórcą pegańskiego modelu odżywiania, który łączy w sobie elementy dwóch innych diet: paleo oraz weganizmu. Na czym dokładnie polega peganizm? Jakie produkty są dozwolone, a które zabronione w tym sposobie żywienia? Sprawdź, jakie korzyści i zagrożenia płyną ze stosowania diety pegańskiej. 

Oglądając telewizję, czytając gazetę czy przeglądając Internet, możemy natknąć się na coraz to nowsze trendy żywieniowe czy diety cud pomagające schudnąć kilka kilogramów w ciągu tygodnia. Wśród nich znajduje się dieta pegańska. Czy jest to bezpieczny sposób odżywiania się? Na czym polega i czy z jej stosowania płyną jakieś korzyści dla naszego zdrowia? Sprawdźmy. 

Peganizm – co to takiego? Podstawowe zasady diety pegańskiej 

Pomysłodawcą stworzenia pegańskiego modelu odżywiania jest znany w środowisku żywieniowym dr Mark Hyman. W zamyśle dieta pegańska miała łączyć ze sobą dwa rodzaje, pozornie przeciwstawnych sobie diet: elementy paleo oraz elementy weganizmu. Krótko przypominając, dieta paleo polega na spożywaniu produktów nieprzetworzonych i niskowęglowodanowych, czyli tylko takich, do których dostęp mieli ludzie żyjący w czasach paleolitu np. mięso, owoce morza, warzywa, owoce czy jaja. Z kolei dieta wegańska wyklucza spożycie mięsa i wszystkich produktów odzwierzęcych, natomiast bazuje na produktach pochodzenia roślinnego.  

W związku z powyższą ideą do podstawowych zasad diety pegańskiej należy:  

  • wyeliminowanie glutenu, który – zdaniem autora diety – jest głównym czynnikiem stymulującym produkcję cytokin prozapalnych,
  • unikanie cukru we wszystkich postaciach, w tym słodyczy, mąki i węglowodanów rafinowanych, 
  • spożywanie głównie warzyw i owoców o niskim indeksie glikemicznym (stanowią one około 75% diety), 
  • odstawienie mleka i jego przetworów, które podobnie jak gluten (zdaniem twórcy diety) odpowiadają za produkcję cytokin prozapalnych i wolnych rodników tlenowych,
  • spożywaniu zdrowych i dobrej jakości tłuszczy,
  • wyeliminowanie produktów wysoko przetworzonych, czyli spożywanie tych wolnych od antybiotyków, pestycydów, konserwantów czy barwników, 

a ponadto: 

  • spożywaniu mięsa, ale w bardzo małej ilości, które powinno być jedynie przystawką, a nie głównym elementem dania (mięso stanowić powinno <25% diety), 
  • spożywaniu ryb, ale tylko tych o niskiej zawartości rtęci,
  • sporadyczne spożywanie nasion roślin strączkowych. 

Produkty dozwolone i zabronione w diecie pegan 

Produkty dozwolone na diecie pegańskiej: 

  • orzechy, nasiona (len, chia, sezam, dynia), kokos,
  • oliwa z oliwek,
  • ryby: sardynki, śledź, łosoś hodowlany,
  • produkty uzyskane od zwierząt takich jak kozy czy owce, ale tylko raz na jakiś czas, wybierając te oznaczone certyfikatem produktu ekologicznego, 
  • warzywa o niskiej zawartości skrobi,
  • owoce o niskim indeksie glikemicznym np. jagodowe,
  • produkty mięsne (tylko okazjonalnie): drób, jagnięcina, struś,
  • rośliny strączkowe w ilości nie większej niż 1 szklanka (75 g): soczewica, ciecierzyca, czarna fasola.

Produkty niezalecane w pegańskim menu

  • oleje roślinne wytwarzane z rzepaku, słonecznika, kukurydzy czy soi,
  • mleko i produkty mleczne w tym ser biały czy produkty fermentacji mlekowej: jogurt, kefir, maślanka, 
  • zboża zawierające gluten w tym pszenica, żyto, owies, jęczmień, 
  • słodycze i wszystkie źródła cukru: batony, ciastka, czekolady, wypieki cukiernicze, 
  • owoce o wysokim indeksie glikemicznym: arbuz, winogrona, melon. 
Zboża niezawierające glutenu dopuszczone są tylko w niewielkiej ilości od czasu do czasu, gdyż zdaniem twórcy diety obserwuje się po ich spożyciu znaczny wzrost poziomu glukozy we krwi. 

Powiązane produkty

Korzyści i zagrożenia płynące z diety pegańskiej 

Dieta pegańska stanowi całkowite zaprzeczenie prawidłowych nawyków żywieniowych przedstawionych w Piramidzie Zdrowego Żywienia. Dieta optymalna musi być różnorodna i zawierająca wszystkie 12 grup produktów spożywczych, czego trudno upatrywać się w pegańskim schemacie żywienia.  

Do ewentualnych korzyści płynących ze stosowania tej diety można zaliczyć wysokie spożycie warzyw i owoców, co na ogół jest trudne do osiągnięcia. Ponadto podaż dobrej jakości tłuszczy pochodzących z orzechów czy oliwy oraz spożycie naturalnych, niskoprzetworzonych produktów może pozytywnie wpłynąć na układ sercowo-naczyniowy oraz na redukcję nadmiernej masy ciała.  

Zagrożeń wynikających ze stosowanie pegańskiego modelu odżywiania jest niestety znacznie więcej. Niczym nieuzasadniona eliminacja zarówno produktów zbożowych, glutenu, jak i nabiału może doprowadzić do wystąpienia szeregu niedoborów pokarmowych w tym: magnezu, potasu, wapnia, witamin z grupy B, cynku czy błonnika pokarmowego.

Dłuższe prowadzenie diet niskowęglowodanowych może także stać się przyczyną rozregulowania metabolizmu, a w konsekwencji prowadzić do rozwoju wielu chorób. Dużo lepszym wyborem będzie stosowanie diet o udowodnionym działaniu leczniczym (takich jak dieta śródziemnomorska, DASH), dostosowanych do indywidualnych potrzeb danej osoby. 

Przykładowe przepisy w peganizmie 

Grillowane krewetki z sałatką 

Krewetki zamarynuj w oliwie z dodatkiem czosnku, soli, pieprzu, koncentratu pomidorowego, natki pietruszki, oregano i cytryny. Odstaw na 2 godziny do lodówki. Po tym czasie krewetki nabij na patyki od szaszłyków i ułóż równo na rozgrzanym ruszcie. Podawaj z sałatką z pomidorów, ogórka, ze szczypiorkiem i odrobiną oliwy z oliwek. 

Łosoś z piekarnika z warzywami 

Łososia umyj, osusz oraz dopraw solą, pieprzem, rozmarynem, skrop cytryną i odstaw na minimum 1 godzinę. Do naczynia żaroodpornego wsyp liście szpinaku, przeciśnięty przez praskę czosnek, całość skrop oliwą z oliwek. Następnie na liściach ułóż przygotowanego wcześniej łososia i dodaj różyczki z brokułu, kawałki papryki oraz przekrojone na pół pomidorki koktajlowe. Piecz w piekarniku przez około 20 minut w 180ºC. 

Jadłospis dzienny dla pegan 

Śniadanie: sałatka z mixu sałat, pomidorków koktajlowych, papryki, nasion sezamu, orzechów włoskich, polana odrobiną oliwy z oliwek. 

II śniadanie: koktajl z jarmużu, ogórka, mięty, kawałków ananasa, z nasionami chia na mleku kokosowym. 

Obiad: zupa krem z kalafiora i pora z czosnkiem, oliwą z oliwek, przyprawami i dodatkiem mleka kokosowego, posypana dowolną, posiekaną zieleniną. 

Kolacja: sałatka z pieczonych buraków, cukinii i marchewki, z pestkami dyni, brukselką i siekanymi płatkami migdałowymi.  

  1. A. Hill, What Is the Pegan Diet? Everything You Need to Know, "healthline.com" [online], https://www.healthline.com/nutrition/pegan-diet#foods-to-avoid [dostęp:] 04.07.2020. 
  2. I. Rybicka, A. Gliszczyńska-Świgło, Niedobory składników odżywczych na diecie bezglutenowej, "Probl Hig Epidemiol", nr 97 (3) 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Higiena uszu psa i kota. Jak wyczyścić pupilowi uszy?

    Uszy to jeden z najważniejszych narządów zmysłu u psa i kota – dzięki nim zwierzęta odbierają dźwięki otoczenia, lokalizują sygnały i czują się bezpiecznie. Jednocześnie uszy są ciągle narażone na zanieczyszczenia, wilgoć i drobnoustroje, co przy braku odpowiedniej pielęgnacji może prowadzić do infekcji. Czyszczenie uszu to ważny element opieki, który wpływa na komfort i zdrowie czworonoga. Poniżej znajduje się praktyczny poradnik – dlaczego należy czyścić pupilowi uszy, jak często to robić, czym i w jaki sposób.

  • Obtarte pięty i stopy od butów – co robić? Skuteczne sposoby na otarcia

    Obtarte pięty do krwi to częsty problem, który może pojawić się na przykład po intensywnych aktywnościach fizycznych czy po założeniu nowych butów. Co robić, jeśli obuwie obciera do krwi? Jak radzić sobie z ranami od butów na stopach i jak im zapobiegać?

  • Jaki jest najzdrowszy owoc? Sprawdź, co warto włączyć do diety

    Owoce to doskonałe źródło witamin i składników mineralnych, a korzyści z ich spożycia są nieocenione. Pomimo zmian w sposobie żywienia i świadomości Polaków nadal jemy za mało owoców. O jakie owoce warto zadbać w codziennej diecie i dlaczego? Które owoce są najzdrowsze?

  • Karta EKUZ. Co daje i jak wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego?

    Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, znana jako EKUZ, to nieoceniona pomoc dla osób wyjeżdżających za granicę w celach turystycznych, służbowych czy rodzinnych. Dzięki niej można korzystać z publicznej opieki zdrowotnej w innych krajach UE oraz EFTA na podobnych zasadach jak obywatele tych państw. Jak działa EKUZ, co pokrywa i jak ją wyrobić?

  • Obcinanie pazurów u psa. Jak często je skracać i jak to zrobić?

    Obcinanie psich pazurów może spędzać sen z powiek zarówno psom, jak i ich opiekunom. Psy z reguły nie przepadają za tym zabiegiem, a opiekunowie obawiają się wykonywać go samodzielnie. Największy strach budzi ryzyko zbyt mocnego przycięcia psich pazurków. Jak więc zrobić to bezpiecznie i w prawidłowy sposób?

  • Higiena jamy ustnej psa i kota. Jak dbać o zęby zwierząt domowych?

    Higiena jamy ustnej psów i kotów jest istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej, który wciąż bywa niedoceniany zarówno przez właścicieli, jak i niektórych weterynarzy. Choroby przyzębia, obejmujące m.in. zapalenie dziąseł i paradontozę, należą do najczęściej diagnozowanych problemów stomatologicznych u tych zwierząt, a ich przewlekły charakter może prowadzić do poważnych konsekwencji ogólnoustrojowych, w tym chorób serca, nerek i wątroby. Regularne mycie zębów to najskuteczniejszy sposób na zapobieganie odkładania się płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego. W artykule omówione zostaną zasady prawidłowej higieny jamy ustnej u psów i kotów, skuteczność domowych metod czyszczenia zębów oraz wskazania do profesjonalnych zabiegów stomatologicznych w gabinecie weterynaryjnym.

  • IMO – zespół rozrostu metanogenów w jelicie cienkim. Objawy, diagnoza, leczenie

    Rosnące zainteresowanie mikrobiotą jelitową i jej wpływem na zdrowie człowieka sprawia, że coraz większą uwagę zwraca się na zaburzenia równowagi mikroorganizmów zasiedlających jelita. IMO jest klasyfikowane jako zaburzenie mikrobioty jelitowej, które wywołuje uciążliwe objawy ze strony przewodu pokarmowego. Czym jest IMO i jakie daje objawy? Jak wygląda diagnostyka i leczenie tego schorzenia?

  • Pielęgnacja stóp diabetyka – co stosować, czego unikać? Zapobieganie stopie cukrzycowej

    Odpowiednia pielęgnacja stóp u diabetyka jest ważnym elementem zapobiegania zespołowi stopy cukrzycowej – jednemu z najgroźniejszych powikłań przewlekłej hiperglikemii, które jest główną przyczyną amputacji kończyn dolnych niezwiązanych z urazami. Szacuje się, że niemal połowa osób zmagających się z cukrzycą doświadcza zmian w obrębie stóp, a w około 85% przypadków amputacjom kończyn dolnych towarzyszą wcześniejsze, przewlekłe owrzodzenia. Jak prawidłowo pielęgnować stopy w przebiegu cukrzycy? Na co zwrócić szczególną uwagę?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl