Hipoglikemia – jak jej zapobiec?
Hipoglikemia jest stanem, w którym stężenie glukozy we krwi spada poniżej normy. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podaje, że hipoglikemię rozpoznaje się przy obniżeniu stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l), występuje ona niezależnie od objawów klinicznych.
Hipoglikemia – przyczyny i objawy
Najczęstszymi czynnikami wpływającymi na niewłaściwy poziom glikemii są:
- niewłaściwe odżywianie,
- zbyt mała lub niewłaściwie dostosowana aktywność fizyczna,
- nieodpowiednie nawodnienie organizmu,
- zbyt krótki sen i odpoczynek,
- stres,
- używki, alkohol,
- stan zapalny w organizmie,
- nadmierna masa ciała,
- farmakoterapia,
- wysoka bądź ekstremalnie niska temperatura otoczenia,
- zastosowanie za dużej dawki leku przeciwcukrzycowego.
Objawy hipoglikemii mogą mieć różne nasilenie, co jest zależne od poziomu glukozy we krwi. Do objawów hiperglikemii należą:
- drżenie rąk,
- zaburzenia widzenia,
- ból brzucha i nudności,
- nadmierna potliwość,
- tzw. wilczy głód,
- osłabienie, senność, splątanie,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia równowagi,
- kołatanie serca,
- mrowienie wokół ust,
- drżenie ciała (głównie rąk),
- uczucie lęku i niepokoju,
- utrata przytomności.
Zapobieganie epizodom hipoglikemii
Bardzo ważnym aspektem w kontrolowaniu cukrzycy jest zapobieganie występowaniu epizodów hipoglikemii. Chcąc zredukować do maksimum spadki glukozy, należy regularnie oznaczać poziomy glikemii oraz szybko reagować w przypadku sygnałów ostrzegawczych hipoglikemii.
Przy samokontroli cukrzycy należy znać sposoby radzenia sobie głównie ze zbyt niskim poziomem glikemii.
Należy pamiętać również o regularnym spożywaniu posiłków i odpowiednio do nich planować systematyczną aktywność fizyczną. Nieodzownym elementem jest także przyjmowanie leków o wyznaczonych porach dnia wraz z odpowiednim podawaniem zaleconych przez lekarza dawek insuliny. Koniecznie należy kontrolować poziomy glikemii w razie złego samopoczucia.
Jeżeli wynik na glukometrze potwierdzi niski poziom glikemii, bezzwłocznie wykonaj następujące czynności:
- wypij 1 szklankę herbaty z 3–4 łyżeczkami cukru lub łyżką stołową miodu, może być także słodki napój/sok,
- spożyj węglowodany złożone (np. kromkę razowego pieczywa), aby uniknąć ponownie hipoglikemii,
- poproś, aby druga osoba nadzorowała stan Twojego samopoczucia do ustąpienia zagrożenia,
- po 20 minutach należy ponownie dokonać pomiaru glikemii na glukometrze, jeżeli poziom nie ulegnie większej zmianie, należy te czynności powtórzyć,
- jeśli hipoglikemia utrzymuje się w dalszym ciągu, należy skonsultować się z lekarzem.
Nowoczesny glukometr poinformuje Cię o zaistniałej hipoglikemii poprzez sygnał/alarm, jeżeli wartość glukozy będzie wynosiła poniżej 70 mg/dl.
Hipoglikemia – pierwsza pomoc!
W sytuacjach, kiedy cukrzyk nagle zasłabnie, należy wykonać następujące działania:
- Jeśli osoba jest przytomna i wiemy, że jest cukrzykiem, należy w pierwszej kolejności zapytać ją, czy danego dnia jadła i brała swoje leki – insulinę.
- Gdy osoba jest nieprzytomna, należy zwrócić uwagę na omówione w powyższym artykule objawy hipoglikemii oraz sprawdzić, czy na ręce poszkodowanego nie ma specjalnej opaski informującej o cukrzycy.
- W przypadku potwierdzenia hipoglikemii, gdy pacjent jest przytomny, należy mu podać szybko wchłaniające się cukry proste – cukier rozpuszczony w wodzie lub słodki napój.
- Jeśli chory jest nieprzytomny, należy postępować tak samo, jak w przypadku hiperglikemii – wezwać pogotowie, ułożyć go w pozycji bocznej oraz okryć, żeby uniknąć wychłodzenia.
Wskazówki dla pacjenta!
- Noś na ręce identyfikator informujący o cukrzycy – oznacz glikemię przed, w trakcie i po zakończonym wysiłku fizycznym.
- Zawsze miej ze sobą słodki produkt na wypadek wystąpienia niedocukrzenia.
- Pamiętaj o prawidłowym dobraniu obuwia i skarpetek.
- Czas wykonywanych ćwiczeń zwiększaj stopniowo, na początek wystarczy 5–10 minut (najlepiej ćwiczyć 5 x w tygodniu po ok. 30 minut).
- W trakcie ćwiczeń pij wodę lub napoje ubogie w kalorie.
- Po ćwiczeniach koniecznie sprawdź stopy pod kątem ewentualnych urazów i otarć.
- W razie wystąpienia bólu w nodze lub w klatce piersiowej przerwij ćwiczenia i skontaktuj się z lekarzem.
- Przed nieplanowanym wysiłkiem fizycznym spożyj dodatkową porcję węglowodanów prostych (20–30 g/ 30 minut wysiłku).
- Nie podejmuj wysiłku fizycznego, gdy wartość glikemii jest poniżej 80 mg% (4,4 mmol/l) lub powyżej 250 mg% (13,9 mmol/l) i w przypadku ketonurii.
