Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

06.06.2020

Rozcięgno podeszwowe to mocna struktura włóknista, pasmo tkanki łącznej, biegnące od pięty do palców stopy. Zapalenie rozcięgna podeszwowego pojawia się najczęściej u sportowców, u których powtarzające się, niewielkie urazy przyczyniają się do przeciążenia i powstania stanu zapalnego. Także niewłaściwie dobrane obuwie, zwłaszcza do biegania, noszenie butów na wysokim obcasie czy otyłość to czynniki sprzyjające zapaleniu powięzi podeszwowej. Pojawia się wówczas ból pięty po wstaniu z łóżka (lub po dłuższym odpoczynku), czasami także obrzęk i zaczerwienienie. Jak leczy się zapalenie rozcięgna podeszwowego?

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – gdzie znajduje się rozcięgno podeszwowe? Jaka jest jego funkcja?

Rozcięgno podeszwowe jest silną, kilkuwarstwową strukturą połączoną z mięśniem zginaczem krótkim palców. Od poziomu kości śródstopia ulega podziałowi na 5 pasm. Rozcięgno podeszwowe stanowi element, który łączy ze sobą piętę, kości stopy i rozciąga się aż po palce. Poza mięśniami odpowiedzialnymi za utrzymywanie właściwego wydrążenia stopy, swój udział ma tutaj również rozcięgno. Stanowi ono pewnego rodzaju rusztowanie, w którym w sposób bierny zostało wzbudzone napięcie.

Rozcięgno podeszwowe jest więc ważnym elementem w utrzymywaniu fizjologicznego sklepienia stóp, amortyzacji narządu ruchu. Współuczestniczy w mechanizmie kotwiczenia stopy określanym jako efekt Windlass (mechanizm Windlass wpływa na efektywną propulsję, czyli przetaczanie stopy, różnicę czasu pomiędzy oderwaniem od podłoża pięty i palców tej samej stopy). Występuje parzyście, po obu stronach.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny

Ból rozcięgna podeszwowego sugerujący zainicjowanie procesu zapalnego może mieć podłoże wieloczynnikowe. Bardzo często pojawia się u biegaczy i osób aktywnych fizycznie, jest to nierzadko przypadłość amatorów gry w tenisa ziemnego. Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy u takich osób jest zazwyczaj konsekwencją niewielkich urazów, przeciążeń, które powtarzają się w przeciągu dłuższego czasu, nadmiernego napięcia w obrębie samego rozcięgna, a także mięśni łydki. Jest to związane z niewłaściwą techniką uprawiania danej dyscypliny sportowej i stosowania nieodpowiedniego obuwia – szczególnie wśród osób początkujących. Bieganie po twardym podłożu, zbyt szybko narastająca intensywność i obciążenie treningowe również zaliczane jest do możliwych przyczyn entezopatii rozcięgna podeszwowego.

Objawy tej dysfunkcji w postaci bólu pięty z boku od wewnętrznej strony są także efektem nadwagi i otyłości. Czynnikami sprzyjającymi są dodatkowe wady ustawienia stóp i noszenie butów na wysokim obcasie, co generuje duże naprężenia i stan zapalny rozcięgna podeszwowego. Nieleczone, może doprowadzić do poważnych patologii.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – objawy

Zapalenie ścięgna stopowego może generować bardzo różne objawy. Charakterystyczne jest pojawianie się dolegliwości po dłuższym okresie bezruchu, np. ból pięty po wstaniu z łóżka.

Po wykonaniu kilku kroków następuje zmniejszenie jego intensywności. Wśród innych bardzo charakterystycznych symptomów wyróżniamy:

ból pięty i/lub ból stopy (podeszwy, ból pod stopą i ból pod piętą),
dolegliwości w połowie rozcięgna – między palcami a piętą,
w stanach ostrych – ból pięty z boku czy ból mięśnia podeszwowego nieustępujący mimo odciążenia (dolegliwość narasta nawet w spoczynku),
pojawianie się cech stanu zapalnego – zaczerwienienie, obrzęk, tkliwość, ocieplenie skóry.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – rozpoznanie

Chcąc podjąć skuteczne leczenie rozcięgna podeszwowego, ważny jest proces diagnostyczny. W tym celu przeprowadzona zostaje anamneza, czyli wywiad z pacjentem. Następnie specjalista przystępuje do wykonania testów oraz palpacji podeszwowej części stopy. Kluczowe obszary to miejsca przyczepu rozcięgna, czyli pięta, a także okolice palców. Badanie USG pozwala uwidocznić ewentualne zaburzenia ciągłości tkanki, czy nagromadzenie się płynu. Różnicowanie ze złamaniem zmęczeniowym czy ostrogą piętową wymagać może rentgenodiagnostyki czy, w uzasadnionych przypadkach, rezonansu magnetycznego.

Zapalenie rozcięgna, któremu towarzyszy stan zapalny całej stopy i dolegliwości ze strony innych stawów, może być wskazaniem do wykonania badań laboratoryjnych (np. zapalenie śródstopia o podłożu reumatoidalnym). Są to tzw. wskaźniki zapalenia – białko ostrej fazy – CRP oraz odczyn Biernackiego – OB.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – leczenie

Jak leczyć rozcięgno podeszwowe? W pierwszej kolejności bezwarunkowo należy ograniczyć do minimum obciążanie stopy. W praktyce oznacza to rezygnację z uprawiania sportu, zaprzestanie treningów, czy długodystansowych marszów. Pozwoli to zmniejszyć ból w stopie, odciążyć tkanki i stworzyć warunki do regeneracji. Bardzo ważne w tym okresie jest przeciwdziałanie objawom stanu zapalnego. W tym celu lekarze rekomendują stosowane maści przeciwzapalnych, miejscowego ostrzykiwania preparatami zawierającymi substancje sprzyjające regeneracji, jak np. bogatopłytkowe osocze. Niekiedy stosuje się również sterydy na zapalenie rozcięgna podeszwowego w postaci iniekcji.

W sytuacji podejrzenia przerwania ciągłości opisywanej struktury, konieczna może być operacja lub czasowe unieruchomienie, tak, aby stworzyć odpowiednie warunki gojenia. Uporczywe dolegliwości są wskazaniem do zwolnienia lekarskiego. Rehabilitacja rozcięgna podeszwowego może trwać nawet kilka tygodni. Jest to sprawa mocno indywidualna.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – fizjoterapia

W fazie ostrej zapalenie przyczepu rozcięgna podeszwowego jest traktowane czynnikami fizykalnymi. Zaliczamy tutaj zimnolecznictwo, laseroterapię, magnetoterapię czy stymulację do głębszego przenikania leków za pomocą ultradźwięków. Domowe sposoby na zapalenie rozcięgna podeszwowego to okłady chłodzące z lodu lub preparatów o takim działaniu dostępnych w aptece. Należy je wykonywać systematycznie 2–3 razy dziennie po 10–15 minut. Poleca się kontrolę obuwia u fizjoterapeuty i ewentualną wymianę lub dobranie wkładek ortopedycznych pod kątem dysfunkcji mogącej przyczyniać się do zapalenia ścięgna w stopie.

Dobrym rozwiązaniem jest kinesiotaping, czyli wykorzystanie aplikacji odciążającej wykonanej z taśm elastycznych Kinesiology Taping. Ciekawe rezultaty przynosi zabieg fali uderzeniowej, szczególnie w sytuacji, gdy mamy już do czynienia z obecnością kostnych wyrośli. Fizjoterapia oferuje także metody rozluźniania mięśniowo–powięziowego, suche igłowanie, masaż głęboki, pinopresurę czy różnego rodzaju techniki manualne.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – ćwiczenia

Ćwiczenia na rozcięgno podeszwowe skupiają się nie tylko na stopie, ale także na obszarze łydki oraz mięśniach odpowiedzialnych za wspieranie funkcji struktury rozcięgna. Przykłady to:

W pozycji siedzącej należy umieścić piłeczkę tenisową pod stopą. Następnie przeprowadzamy rolowanie stopy po piłce, bardzo powoli, wykorzystując niewielki nacisk. Wykonujemy to jednorazowo przez 5 minut.
Ćwiczeniem, które umożliwia rozciąganie rozcięgna podeszwowego jest przyciąganie ręką palucha stopy opartej na podłożu. Pozycję końcową utrzymujemy 30 sekund i powtarzamy 3–5 razy.
W pozycji stojącej, w wykroku, opieramy się rękami o ścianę. Noga zakroczna wyprostowana w kolanie, stopa przez cały czas utrzymuje kontakt z podłożem. Ćwiczenie polega na powolnym uginaniu w kolanie nogi wykrocznej, co powinno spowodować wrażenie rozciągania łydki nogi zakrocznej. Taką pozycję utrzymujemy 30 sekund potem powtarzamy 3–5 razy.

Wymienione ćwiczenia na rozcięgno podeszwowe są przykładowe. Dobranie odpowiedniego zestawu należy skonsultować z fizjoterapeutą. Pozostałe domowe sposoby leczenia mogą obejmować delikatny masaż uciskowy podeszwy stopy w celu relaksacji tkanek. Można zrobić to samodzielnie przez 5–20 minut, po prostu uciskając palcami. Przydatne może okazać się również urządzenie do hydromasażu stóp, wówczas siła wodnego strumienia da podobny efekt. Zioła na zapalenie rozcięgna podeszwowego to możliwość wykorzystania okładów z liści żywokostu, naparu z Jeżówki czy stosowanie odwaru z kory wierzby.

mgr fizjoterapii

Mateusz Burak

O Autorze

Absolwent Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Doktorant Instytutu Naukowego Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. Jest pracownikiem Centrum Intensywnej Terapii „ Olinek” w Warszawie. Pracuje również jako nauczyciel akademicki na Wydziale Lekarskim i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Obserwuj

Inne publikacje autora

Masaż – rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, techniki masażu stosowanego w fizjoterapii

Przeczytane 96 razy

5 min
Czytaj dalej
Zaburzenia chodu – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Przeczytane 329 razy

5 min
Czytaj dalej

CZYTAJ WIĘCEJ >

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Suche utonięcia – czym są? W jaki sposób objawia się zespół post-immersyjny?

Z pozoru niegroźne zachłyśnięcie się płynem, może być niezwykle niebezpieczne, czego potwierdzeniem mogą być dane statystyczne, które wskazują, że około 15% wszystkich utonięć stanowią tzw. suche utonięcia, do których wystarczy naprawdę niewielka ilość wody. Dry drowning definiowane jest jako problem z oddychaniem, występujący po dostaniu się wody do dróg oddechowych. Jak chronić dziecko przed groźnym obrzękiem płuc oraz co robić, kiedy po zabawie w wodzie zauważymy, że nasze dziecko jest wyjątkowo apatyczne i osłabione? Odpowiedzi znajdują się w poniższym artykule.
Czytaj dalej
Sparaliżowany po udarze mężczyzna „przemówił” dzięki nowatorskiej neuroprotezie mowy

Problemy z mową i komunikacją po udarze występują często w przypadku tego urazu mózgu. Anartria, czyli zespół zaburzeń oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych występujący właśnie w tym przypadku jest wywołany uszkodzeniami ośrodków i/lub dróg unerwiających aparat mowy. Przez wiele lat problem ten był nierozwiązywalny, a metody komunikacji osoby chorej opierały się jedynie na literowaniu. Obecne rozwiązanie polega na generowaniu płynnych komunikatów, które pozwalają na tworzenie całych zdań w oparciu o 50 słów. Na czym polega nowatorska metoda z wykorzystaniem neuroprotezy? Odpowiedź znajduje się w artykule.
Czytaj dalej
Czym jest zespół Ushera? Badanie niemieckich naukowców daje nowe spojrzenie na patologię choroby

Zespół Ushera to choroba dziedziczona genetycznie od obojga rodziców. Oznacza to, że zarówno matka, jak i ojciec przekazują dziecku po jednej kopii wadliwego genu, co tylko w takiej konfiguracji będzie skutkowało wystąpieniem tzw. głuchoto-ślepoty. Obecny stan wiedzy nie pozwala na doraźne leczenie tej choroby z użyciem środków farmakologicznych, a jedynie kompensacje wady słuchu z użyciem implantu ślimakowego. Najnowsze wyniki badań naukowych pozwalają jednak dostrzec światełko w tunelu, ponieważ jak donoszą niemieccy naukowcy, właśnie odkryto patologiczny mechanizm molekularny, prowadzący do rozwoju choroby, a to w przyszłości może pozwolić na opracowanie skutecznej metody leczenia zespołu Ushera, z wykorzystaniem np. terapii genowej.
Czytaj dalej
Jakie choroby mogą wywołać bakterie Salmonella? W jaki sposób dochodzi do zakażenia?

Salmonella to rodzaj bakterii gram-ujemnych, należących do rodziny Enterobacteriaceae, które żyją w jelitach ludzi i zwierząt. Są najczęstszą przyczyną biegunek, ale też wielu innych dotkliwych dolegliwości. Głównym źródłem infekcji jest skażona wydalinami żywność i woda, ale można zarazić się nimi też przez bezpośredni kontakt z nosicielem. Dowiedz się, jakie są objawy salmonellozy. W jaki sposób dochodzi do zakażenia? Jak można temu zapobiec?
Czytaj dalej
Liszajec zakaźny – przyczyny, objawy, leczenie. Jak można zapobiec zarażeniu?

Liszajec zakaźny jest bakteryjną chorobą skóry wywoływaną przez zakażenie paciorkowcami lub gronkowcami. Cechuje się wysoką zakaźnością dla otoczenia. Charakterystycznym objawem liszajca zakaźnego jest obecność pęcherzyków oraz żółtawych, miodowych strupów. Jak się go leczy?
Czytaj dalej
Czy „latające kleszcze” mogą zagrażać ludziom? W jaki sposób się przed nimi chronić?

Strzyżaki sarnie obecne w polskich lasach, potocznie zwane „latającymi kleszczami”, to pasożyty, które żerują głównie na dzikich zwierzętach, ale zdarza się, że tymczasowo, także ludziach. Podobnie jak kleszcze, żywią się krwią, nie są jednak pajęczakami. Ukąszenia strzyżyków są wyjątkowo bolesne i mogą być niebezpieczne dla alergików. Te stawonogi mogą być wektorem, który przenosi różne chorobotwórcze drobnoustroje.
Czytaj dalej
Cytyzyna – pogromca nałogu nikotynowego ukryty w tabletkach na rzucenie palenia? Jak działa, skutki uboczne, przeciwwskazania

Cytyzyna to alkaloid (ma pochodzenie roślinne) pobudzający układ nerwowy w sposób podobny do nikotyny. Występuję w nasionach łac. Laburnum anagyroides, czyli złotokapu. Od wielu lat jest wykorzystywana jako substancja czynna w preparatach na rzucenie palenia. Działa podobnie jak nikotyna, niemniej tworzy silniejsze niż ona połączenia z receptorami nikotynowymi w mózgu. Liczne badania kliniczne nad cytyzyną potwierdziły, że pomaga ona rzucić palenie osobom decydującym się na ten krok, którym towarzyszy również wysoki poziom motywacji. Czy kobiety w ciąży i mamy karmiące mogą brać tabletki na rzucenie palenia z cytyzyną, czy terapię można zakończyć wcześniej i czy cytyzyna jest bardziej skuteczna od żywicy nikotynowej? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Czytaj dalej
Masaż – rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, techniki masażu stosowanego w fizjoterapii

Masaż jest jedną z najstarszych terapii leczniczych. Termin ten jest używany do opisania szerokiej gamy zabiegów fizjoterapeutycznych, które mają odmienne wskazania, przeciwwskazania, różnią się rodzajem stosowanego ucisku i intensywnością zabiegu. Także efekty masażu, w zależności od jego rodzaju, mogą być odmienne. Część terapii służy wyłącznie relaksowi i głębokiemu odprężeniu (masaż relaksacyjny), część stosuje się natomiast w leczeniu schorzeń układu ruchu czy układu nerwowego (masaż leczniczy).
Czytaj dalej