Lizyna – właściwości, występowanie, objawy niedoboru i suplementacja

Lizyna (nazwa skrótowa Lys, skrót jednoliterowy K) to organiczny związek chemiczny należący do grupy aminokwasów białkowych. Nie jest wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim, choć pełni w nim wiele funkcji, m.in. regeneruje uszkodzone tkanki, chroni przed miażdżycą oraz wzmacnia pracę układu immunologicznego. Warto dbać o jej odpowiedni poziom, aby nie dopuścić do wielu schorzeń i dolegliwości. Jak dostarczać lizynę do organizmu i jakie są skutki jej niedoborów?

Lizyna i jej właściwości – dlaczego jest tak istotna dla organizmu?

Lizyna stanowi budulec białek, między innymi w mięśniach, ścięgnach i kościach. Przyspiesza przyrost masy mięśniowej oraz regenerację uszkodzonych tkanek. Z tego względu jest niezwykle ważna w okresie wzrostu, a także u osób aktywnych fizycznie. Zalecana jest w rekonwalescencji po urazach czy przeciążeniach mięśni u osób wracających do uprawiania sportu po przebytej kontuzji.  

Lizyna, biorąc udział w syntezie białka, uczestniczy również w produkcji hormonów, przeciwciał, enzymów, a także przyczynia się do wytwarzania kolagenu odpowiadającego m.in. za sprężystość skóry. Wspomaga więc jej elastyczność, dobrą kondycję oraz młody wygląd. Zwiększa także absorpcję wapnia w jelicie cienkim i jest zalecana osobom narażonym na jego niedobór. Ponadto bierze udział w metabolizmie tłuszczów warunkując produkcje L-karnityny. Razem z tym aminokwasem wzmacnia układ sercowo-naczyniowy i chroni przed miażdżycą. Lizyna hamuje wytwarzanie argininy – aminokwasu odpowiedzialnego za rozprzestrzenianie po organizmie wirusa opryszczki HSV (stosuje się ją wspomagająco przy zakażeniu nim). Co więcej, wzmacnia pracę układu immunologicznego, zwiększa odporność oraz łagodzi objawy przeziębienia i grypy.  

Aminokwas ten korzystnie wpływa również na koncentrację umysłową i dodaje energii. Suplementacja lizyną może być pomocna w walce ze stresem i stanach lękowych. Lizyna, w połączeniu z innymi antyoksydantami, zapobiega powstawaniu i rozprzestrzenianiu się komórek nowotworowych.

Lizyna: źródła pokarmowe  

Lizyna jako niezbędny związek chemiczny musi być dostarczana w codziennej diecie z pożywieniem bądź suplementami diety. W jakiej żywności występuje? Znajduje się zarówno w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Wśród produktów ją zawierających można wymienić: sery żółte i twarogowe, jajka, mleko, ryby (np. halibut, łosoś, tuńczyk), kurczak, indyk, wołowina, czekolada, migdały, produkty sojowe, pełnoziarniste pieczywo, kakao, czerwona fasola, zielony groszek, pietruszka i kasza gryczana.

Niedobór lizyny – jak się objawia?   

Do najczęstszych symptomów niedoboru lizyny zalicza się:

• zmęczenie,
• rozdrażnienie,
• spadek energii,
• problemy z koncentracją,
• słaby stan i wypadanie włosów,
• brak apetytu,
• niedokrwistość,
• opryszczkę,
• przekrwione oczy,
• zawroty głowy,
• odwapnienie kości,
• zanik mięśni, spowolniony rozwój wzrostu.

Suplementy diety z lizyną – na co zwracać uwagę przy zakupie?

Ze względu na szeroką gamę produktów zawierających lizynę, uzupełnienie jej niedoboru nie jest trudne. Można odpowiednio zmodyfikować dietę bądź sięgnąć po suplementy diety (np. lizyna w tabletkach lub kapsułkach). Warto zwrócić uwagę na takie preparaty, w których występuje ona w postaci wolnej, czyli o największej biodostępności dla organizmu człowieka.  

Przedawkowanie i przeciwwskazania do spożywania suplementów z lizyną

Przedawkowanie lizyny zdarza się rzadko i zazwyczaj skutkuje zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi oraz biegunką. Nie ma wyraźnych przeciwwskazań do stosowania suplementów z lizyną w rekomendowanych dawkach, jednakże nie jest ona zalecana kobietom w ciąży, kobietom karmiącym piersią oraz osobom, które w najbliższym czasie mają zaplanowane zabiegi operacyjne.