Bronchoskopia – wskazania, przebieg, wynik badania bronchoskopowego

Bronchoskopia to inwazyjne badanie diagnostyczne, dzięki któremu można dokonać oceny dróg oddechowych  – wykryć wiele chorób i ustalić sposób leczenia. Wskazania do endokopii tchawicy i oskrzeli to m.in. nawracające zapalenia płuc, napady kaszlu o nieustalonej przyczynie czy zmiany widoczne na zdjęciu radiologicznym wymagające pogłębienia diagnostyki. Badanie jest bezbolesne, ale nieprzyjemne.

Co to jest bronchoskopia? 

Bronchoskopia jest badaniem endoskopowym tchawicy i dużych oskrzeli. Jest wykonywana za pomocą giętkiego bronchofiberoskopu lub – rzadziej – sztywnym instrumentem o nazwie bronchoskop. Dzięki bronchoskopii lekarz wykonujący badanie może, oprócz dokładnej oceny badanych narządów, dokonać pobrania materiału do badania mikrobiologicznego lub cytologicznego. Może też pobrać materiał do badania histopatologicznego, wykonując biopsję ściany oskrzeli i przezoskrzelową biopsję płuca oraz wykonać wymazy szczoteczkowe i przezoskrzelową biopsję igłową węzłów chłonnych.

Jakie są wskazania do wykonania bronchoskopii? 

Do badania bronchoskopowego kwalifikowani są pacjenci, u których stwierdza się krwioplucie, nawracające zapalenia płuc lub zapalenia płuc o tej samej lokalizacji. Badaniu bronchoskopowemu powinni też zostać poddani pacjenci, którzy mają przewlekły lub napadowy kaszel o nieustalonej przyczynie. Kolejnymi wskazaniami do wykonania badania bronchoskopowego są: odkrztuszanie dużej ilość wydzieliny, naprzemiennie raz ropnej, raz śluzowej, podejrzenie zachłyśnięcia i aspiracji do dróg oddechowych ciała obcego, stwierdzona w zdjęciu radiologicznym niedodma lub miejscowe rozdęcie płuca, a także cień okrągły, zmiany rozsiane w płucach czy powiększenie węzłów chłonnych wnęk i śródpiersia. Badanie endoskopowe tchawicy i oskrzeli należy też przeprowadzić u osób, u których w badaniu rentgenowskim stwierdza się przewlekające się zapalenie opłucnej z utrzymującym się płynem w jamie opłucnej. 

Poza tym bronchoskopia może być też wykonywana w celu hamowania dużych krwawień oraz udrażniania tchawicy i dużych oskrzeli.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania bronchoskopii? 

Jednym z przeciwwskazań do wykonania bronchoskopii jest ciężka niewydolność serca oraz ciężka niewydolność oddechowa. Innym przeciwwskazaniem jest zawał, który pacjent przebył w ciągu ostatnich dwóch tygodni i niestabilna dławica piersiowa. Bronchoskopii nie mogą też zostać poddane osoby z ciężkimi zaburzeniami rytmu serca, szczególnie komorowymi oraz osoby, które mają małą ilość płytek krwi (ich poziom jest mniejszy niż 20000 na milimetr sześcienny krwi). 

Czy po wykonaniu badania bronchoskopowego mogą zdarzyć się powikłania? 

Tak, po bronchoskopii są możliwe powikłania, dlatego każdy pacjent przed wykonaniem badaniem powinien zostać poinformowany przez lekarza o możliwości ich wystąpienia. Może się zdarzyć, że dojdzie do powstania odmy opłucnowej lub też krwawienia z dróg oddechowych. Ponadto czasami może wystąpić skurcz oskrzeli lub uraz nosogardła, krtani, tchawicy i oskrzeli. Trzeba jednak pamiętać o tym, że powikłania po bronchoskopii zdarzają się rzadko i nie powinny budzić w pacjencie lęku przed wykonaniem badania.  

Jak przygotować się do badania bronchoskopowego? 

Przede wszystkim pacjent przed badaniem bronchoskopowym musi być na czczo – nie wolno jeść przez cztery godziny przed wykonaniem badania, natomiast pierwszy posiłek wolno zjeść dopiero po dwóch godzinach od momentu ustąpienia znieczulenia miejscowego gardła. Przed badaniem pacjent powinien mieć oznaczone parametry krzepnięcia krwi: zalicza się do nich ilość płytek krwi, wskaźnik INR oraz czas APTT oraz wykonane prześwietlenie klatki piersiowej i ewentualnie tomografię komputerowa klatki piersiowej. Konieczne jest też wykonanie badania EKG, aby ocenić czy u pacjenta nie ma zaburzeń rytmu serca. U pacjentów z niewydolnością oddechową należy też przed bronchoskopią wykonać spirometrię oraz gazometrię krwi tętniczej. 

Jak przebiega badania bronchoskopowe?

Badanie bronchoskopowe jest przeprowadzane w znieczuleniu miejscowym, czasami zachodzi potrzeba znieczulenia ogólnego – zdarza się to wtedy, kiedy współpraca pacjenta z lekarzem jest utrudniona. Lekarz wprowadza pacjentowi endoskop przez usta lub przez nos, a następnie do niższych pięter układu oddechowego, czyli do tchawicy i oskrzeli. Nos i gardło pacjenta są znieczulane specjalnym preparatem, jednak mimo wszystko badanie bywa niekomfortowe. W początkowym etapie jego trwania, kiedy lekarz wprowadza endoskop, zwykle u pacjenta pojawia się kaszel, który potem ustępuje. 

Jak długo trwa bronchoskopia? Ile czeka się na wynik?

Zwykle badanie bronchoskopowe trwa od kilku do kilkunastu minut. Wynik bronchoskopii uzyskuje się od razu, ponieważ lekarz w trakcie badania od razu widzi, co dzieje się w układzie oddechowym pacjenta. Jedynie w sytuacji, kiedy w czasie badania pobierane są wycinki do badania histopatologicznego lub popłuczyny oskrzelowo–płucne do badania mikrobiologicznego lub cytologicznego – wtedy na wynik czeka się kilka lub kilkanaście dni.