Spuchnięte dziąsła – przyczyny i leczenie

W jamie ustnej poza zachowaniem zdrowia zębów – zapobieganiem i leczeniem próchnicy, bardzo istotne jest utrzymanie zdrowego przyzębia, czyli zdrowych tkanek otaczających i utrzymujących zęby. Przewlekłe zapalenie przyzębia, powszechnie znane jako paradontoza, jest poważnym stanem, który wymaga leczenia, ponieważ zagraża późniejszą utratą zębów. Stanem ją poprzedzającym najczęściej jest zapalenie dziąseł objawiające się ich obrzękiem i krwawieniem. Takiego objawu nie powinno się lekceważyć.

Objawy spuchniętych dziąseł

Objawy występujące podczas zapalenia dziąseł są najczęściej łatwo zauważalne dla pacjenta. Pierwszymi, na które zwraca uwagę jest krwawienie dziąseł podczas szczotkowania lub też różowawe zabarwienie śliny wypluwanej podczas mycia zębów. Dodatkowo dziąsła mogą być bolesne, gdy dotyka się je szczoteczką do zębów. Poza tym dochodzi do obrzęku dziąseł – korony zębów ulegają optycznemu zmniejszeniu, skróceniu, ponieważ poziom dziąseł się unosi. Zmianie ulega również barwa dziąseł. Zdrowe dziąsła są koloru jasno-różowego podczas gdy dziąsła chore stają się znacznie ciemniejsze, mocno czerwone, czasem popadające wręcz w kolor bordowy. 

Przyczyny spuchniętych dziąseł

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną chorób dziąseł jest utrzymywanie nieprawidłowej higieny jamy ustnej. Wiele osób uznaje nitkowanie zębów za zbędne lub nieistotne. Podczas gdy jest to bardzo istotny zabieg umożliwiający usunięcie płytki nazębnej z powierzchni niedostępnych podczas szczotkowania. Chorobom dziąseł sprzyja również niestaranne i niedokładne mycie zębów, przez zbyt krótki czas. Nieodpowiednie jest także stosowanie zbyt miękkich szczoteczek do zębów, które niejednokrotnie nie są w stanie usunąć całości płytki nazębnej. W celu zachowania prawidłowej higieny jamy ustnej ważna jest również prawidłowa technika szczotkowania – wykonywanie szczoteczką ruchów wymiatających, a nie okrężnych. Na nieoczyszczonej powierzchni szkliwa dochodzi do odkładania się resztek pokarmowych oraz składników śliny, a następnie do rozwoju i kumulacji bakterii. Obecne w płytce nazębnej bakterie wytwarzają toksyny powodujące stan zapalny dziąseł. Nieusunięta kilka dni płytka nazębna pod wpływem związków mineralnych obecnych w ślinie ulega mineralizacji (twardnieniu), zamieniając się w kamień nazębny. W tej postaci nie jest możliwa do usunięcia przez pacjenta nawet podczas bardzo dokładnych zabiegów higienizacyjnych. 

Na opuchnięcie dziąseł mają wpływ również inne czynniki obecne w jamie ustnej, utrudniające zachowanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Stan ten jest częściej obecny u osób użytkujących stałe aparaty ortodontyczne lub z retainerami po leczeniu ortodontycznym, bądź u osób z wykonanymi uzupełnieniami protetycznymi (takimi jak mosty protetyczne). Pacjenci z tych grup powinni przykładać znacznie większą uwagę do zachowania czystej powierzchni zębów. 

Zdarza się również, że obrzęk dziąseł nie jest związany z nieprawidłową higieną jamy ustnej. Może on świadczyć na przykład o reakcji alergicznej na obecne uzupełnienia protetyczne czy ortodontyczne (często zawierające w swoim składzie mocno uczulający nikiel) lub być związany z innymi procesami zachodzącymi w jamie ustnej. Między innymi podczas utrudnionego wyrzynania zębów (u dorosłych dotyczy to zębów mądrości) dochodzi do obrzęku dziąsła w okolicy.  

Leczenie spuchniętych dziąseł

Leczenie opuchniętych i krwawiących dziąseł nie jest trudne, jeśli problem nie zostanie przez pacjenta zignorowany, a stan zapalny się nie rozszerzy. Bagatelizowanie choroby może prowadzić do rozchwiania, a następnie wczesnej utraty zębów. 

Skuteczność leczenia w znacznej mierze zależy od motywacji i dokładności pacjenta. Najważniejsza jest poprawa higieny jamy ustnej, a w związku z tym dokładne szczotkowanie i nitkowanie zębów. W sprzedaży dostępne są liczne środki przeciwzapalne i przeciwbakteryjne pomagające w szybkim czasie zredukować stan zapalny dziąseł. Warto używać nie tylko specjalistycznych past do zębów, lecz również płukanek, które są bardzo dobrym rozwiązaniem, gdy po posiłku nie możemy umyć zębów. Skuteczne jest również stosowanie specjalistycznych żelów w miejscach o największym nasileniu stanu zapalnego. W celu utrzymania zdrowych dziąseł niezbędne jest również przeprowadzenie profesjonalnego oczyszczania w gabinecie dentystycznym. Lekarz dentysta wykonuje skaling (usuwanie kamienia) i piaskowanie, dokładnie oczyszczając powierzchnię zębów z twardych złogów i miękkich osadów. Taki zabieg powinno się wykonywać minimum raz do roku.