Ręka kobiety cierpiącej na ból stawów spowodowany dną moczanową
Paulina Brożek

Dna moczanowa – przyczyny, objawy, leczenie, zalecenia przy podagrze

Dna moczanowa, dawniej nazywana „chorobą królów” lub „chorobą bogaczy”, spowodowana jest odkładaniem się kryształków moczanu jednosodowego w tkankach okołostawowych, czego wynikiem jest zapalenie stawu. Ponieważ dna moczanowa (podagra) stanowi najczęstszą przyczynę zapalenia stawów u mężczyzn powyżej 40. roku życia, warto poznać jej objawy oraz możliwości leczenia i zapobiegania.

  1. Przyczyny dny moczanowej
  2. Dna moczanowa – objawy
  3. Badania na dnę moczanową
  4. Leczenie dny moczanowej
  5. Dna moczanowa - dieta i styl życia
  6. Leczenie naturalne artretyzmu. Czy zioła mogą być skuteczne?

 

Przyczyny dny moczanowej

Dna moczanowa (inaczej: podagra, artretyzm, skaza moczanowa) to zapalenie stawów spowodowane odkładaniem się kryształków moczanu sodu w płynie stawowym i innych tkankach. Do odkładania kryształów moczanu wapnia dochodzi na skutek zwiększonego stężenia kwasu moczowego (hiperurykemia) w organizmie. Sam wzrost stężenia kwasu moczowego nie jest jednoznaczny z wystąpieniem choroby. Przyczyną hiperurykemii jest nadmierne wytwarzanie moczanów lub niedostateczne wydalanie ich z moczem.

Wśród czynników sprzyjających wystąpieniu choroby, możemy wymienić:

  • płeć męską (mężczyźni chorują siedmiokrotnie częściej niż kobiety),
  • wiek – u mężczyzn powyżej 40. roku życia, u kobiet po menopauzie,
  • dieta bogata w puryny, z których powstaje kwas moczowy (pokarmy mięsne, głównie podroby, buliony, niektóre owoce morza),
  • nadużywanie alkoholu,
  • otyłość lub nadwaga,
  • przyjmowane leki (aspiryna w dużych dawkach, leki moczopędne, cyklosporyna),
  • niedawny uraz lub operacja,
  • choroby współistniejące (insulinooporność, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność nerek, zespół metaboliczny).

Dna moczanowa – objawy

Dna moczanowa jest nabytą chorobą metaboliczną. Jej objawy są dość charakterystyczne, przy czym inne towarzyszą ostremu atakowi artetyzmu, a inne pojawiają się w fazie przewlekłej choroby. 

Pierwsze objawy dny moczanowej to m.in. ból stawu.
Pierwsze objawy dny moczanowej.

Dna moczanowa – faza ostra    

Na typowy obraz ostrego ataku dny moczanowej składają się: nagłe wystąpienie silnego bólu w stawie, świąd, zaczerwienienie w okolicy charakterystycznych stawów. Tkanka podskórna jest obrzęknięta, a skóra nad zajętym stawem jest napięta, błyszcząca z tendencją do złuszczania. Powyższe zmiany dotyczą głównie stawu śródstopno-paliczkowego I, choć mogą obejmować również stawy skokowe, kolanowe, rzadziej stawy kończyn górnych. Podczas ataku podagry mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowe, tj. gorączka, dreszcze, uczucie rozbicia.

Poznaj także inne przyczyny bólu stawów.

Dolegliwości ustępują nawet bez leczenia w przeciągu 2 tygodni. Po pierwszym napadzie dny moczanowej można się spodziewać nawrotu choroby po 6 miesiącach do 2 lat. W okresach międzynapadowych nie występują żadne objawy. W naturalnym przebiegu choroby nawroty występują coraz częściej i z czasem, zwykle po 5-10 latach, dochodzi do przewlekłych zmian w stawach i innych tkankach.

Dna moczowa przewlekła

Niewłaściwe leczenie hiperurykemii może prowadzić do wystąpienia przewlekłej postaci dny moczanowej, w której odkładające się złogi powodują niszczenie chrząstki i nasad kostnych, prowadząc do zniekształcenia stawu i niepełnosprawności. Złogi kryształów moczanu mogą powstawać także w innych częściach organizmu, tworząc tzw. guzki dnawe. Najczęściej pojawiają się na małżowinach usznych i w okolicy stawów stóp i rąk. Guzki o dużych rozmiarach mogą uciskać okoliczne nerwy, powodując np. zespół cieśni nadgarstka.

Kryształki moczanu sodu osadzają się w tkankach.
Stan zapalny i dolegliwości bólowe często pojawiają się w stawie dużego palca u nogi. Na ból można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne.

W zaawansowanej i nieleczonej postaci choroby dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Najczęściej zajętym narządem są nerki. W przebiegu długoletniej hiperurykemii dochodzi do rozwoju niewydolności nerek lub kamicy nerkowej. Hiperurykiemia stanowi zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Powiązane produkty

Badania na dnę moczanową

Rozpoznanie ustala się na podstawie uwidocznienia dwójłomnych jednosodowych kryształów moczanowych podczas badania płynu stawowego w mikroskopie ze światłem spolaryzowanym. Jednak w praktyce nie wykonuje się tego badania rutynowo, a napad ostry skazy moczanowej rozpoznaje się na podstawie występujących charakterystycznych objawów klinicznych.

Badania obrazowe, jak zdjęcia rentgenowskie, uwidaczniają nadżerki kostne, zwężenia szczeliny stawowej lub guzki dnawe. Niekiedy za pomocą ultrasonografii możliwe jest uwidocznienie kryształów moczanu sodu w płynie stawowym.

W badaniach laboratoryjnych obserwujemy zwiększone stężenie kwasu moczowego. Hiperurykemii często towarzyszy zwiększone wydalanie kwasu moczowego z moczem, hiperlipidemia, zwiększone stężenie glukozy i kreatyniny we krwi. Napad dny przebiega czasem bez nadmiaru moczanów w surowicy, zatem podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi nie jest konieczne do postawienia rozpoznania.

Leczenie dny moczanowej

Sposób leczenia dny moczanowej jest uzależniony od fazy choroby. W trakcie ostrego napadu podagry stosuje się przede wszystkim leki przeciwbólowe, leczenie przewlekłe ma na celu obniżenie stężenia kwasu moczowego.

Leczenie farmakologiczne podagry

Celem leczenia ostrego napadu dny moczanowej polega na szybkim uśmierzeniu bólu spowodowanego zapaleniem stawu. Najczęściej stosowanymi lekami przeciwbólowymi są niesterydowe leki przeciwzapalne (z wyjątkiem kwasu acetylosalicylowego, gdyż zwiększa on stężenie kwasu moczowego) oraz kolchicyna. Niekiedy pomocne okazuje się włączenie glikokortykosterydów doustnych bądź pod postacią wstrzyknięć dostawowych.

W ostrym napadzie nie rozpoczynamy leczenia zmniejszającego poziom kwasu moczowego (allopurynol, febuksostat). W przypadku wystąpienia napadu dny w trakcie stosowania tych preparatów, kontynuujemy leczenie ustaloną dawką.

Leczenie przewlekłe, mające na celu zmniejszenie stężenia kwasu moczowego i zahamowanie postępu choroby, można rozpocząć po około 2 tygodniach od ustąpienia napadu. Lekiem pierwszego rzutu jest allopurynol, który hamuje produkcję kwasu moczowego. Podobny mechanizm działania ma jego nowszy odpowiednik – febuksostat.

W trakcie terapii wskazana jest okresowa kontrola stężenia kwasu moczowego w osoczu.

Dna moczanowa - dieta i styl życia

Z badań wynika, że stosowane metody niefarmakologiczne zmniejszają stężenie moczanów w surowicy, jednak są niewystarczające do opanowania rozwiniętej dny moczanowej bez zmiany stylu życia. Ogólne zalecenia dla osób z hiperurykemią to: normalizacja masy ciała, ograniczenie spożywania alkoholu (głównie piwa), dbanie o odpowiednie nawodnienie w ciągu dnia, unikanie głodówek.

Dieta stosowana przy współistniejącej dnie moczanowej polega na unikaniu produktów z dużą zawartością puryn i fruktozy (m.in. unikanie produktów słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym). Ryzyko rozwoju dny zmniejsza spożywanie produktów mlecznych ubogich w tłuszcz, produktów zbożowych, warzyw.

Dowiedz się więcej na temat tego, jak powinna wyglądać dieta w dnie moczanowej.

Z czasem zmiany chorobowe stają się coraz bardziej widoczne.
Nieprawidłowa dieta może przyczynić się do rozwoju artretyzmu. Ryzyko zachorowania rośnie w starszym wieku. Czego unikać w żywieniu? Stosuj dietę niskopurynową.

Leczenie naturalne artretyzmu. Czy zioła mogą być skuteczne?

Po wpisaniu w wyszukiwarkę frazy „Jak szybko wyleczyć dnę moczanową?”, pojawia się mnóstwo domowych sposobów na szybki powrót do zdrowia. Pamiętajmy jednak, że większość proponowanych terapii, np. z zastosowaniem cytryny lub czosnku, okłady z sody czy picie naparu z czystka, nie znajdują naukowego uzasadnienia i powinny być stosowane ostrożnie a w niektórych przypadkach są nawet przeciwwskazane. Dlatego też nie należy z nich korzystać bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

  1. Majdan M., Borys O., Dna i schorzenia towarzyszące podwyższonemu stężeniu kwasu moczowego, „Annales Academiae Medicae Stetinensis. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 2010, nr 56, s. 34-39. 
  2. Neogi T., Dna moczanowa, „Medycyna po Dyplomie” 2011, nr 10, s. 47-56.
  3. Zimmermann-Górska I., Dna moczanowa, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.15. 
  4. Lewandowska-Polak A., Makowska J., Napad dny moczanowej – jak rozpoznać i leczyć, „Stany Nagłe po Dyplomie” 2017, nr 1.
  5. Nuki G., Doherty M., Richette P., Aktualne postępowanie w dnie moczanowej. Praktyczne wskazówki z wytycznych EULAR 2016, „Med. Prakt.” 2017, nr 5, s. 22-36. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl