Żywienie w chorobie refluksowej przełyku – jak powinna wyglądać dieta przy refluksie? Założenia, produkty dozwolone, jadłospis i przepisy
Maria Brzegowy

Żywienie w chorobie refluksowej przełyku – jak powinna wyglądać dieta przy refluksie? Założenia, produkty dozwolone, jadłospis i przepisy

Refluks żołądkowo-przełykowy jest to zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Powodem tego stanu rzeczy może być nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza, który tworzy przegrodę między przełykiem a żołądkiem lub obniżone ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku, powodujące jego niewydolność. W złagodzeniu objawów refluksu pomoże odpowiednia dieta. Jakie produkty jeść, a których unikać przy chorobie refluksowej?

Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. gastroesophageal reflux disease – GERD) to jedno z najczęściej dotykających Polaków schorzeń ze strony przewodu pokarmowego. Zarzucanie zawartości żołądka do przełyku, uczucie pieczenia za mostkiem i nieprzyjemna zgaga powodują znaczne obniżenie jakości życia i duży dyskomfort. Nie bez znaczenia jest również fakt, że nieleczona choroba refluksowa może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego albo zwężenie przełyku. Czy stosowanie prawidłowej diety pomoże złagodzić objawy refluksu żołądkowo-przełykowego? Jakie produkty warto wybierać, a czego unikać, aby pozbyć się zgagi, bólu w nadbrzuszu i kwaśnego odbijania?  

Refluks i dieta – najważniejsze zalecenia w żywieniu przy refluksie 

W leczeniu pacjentów z refluksem żołądkowo-przełykowym znaczenie ma nie tylko postępowanie farmakologiczne, ale przede wszystkim poprawa nawyków żywieniowych, jeśli te były dotychczas niewłaściwe. Pierwszym i najważniejszym zaleceniem dla osób z objawami GERD to redukcja nadmiernej masy ciała. Badania dowodzą, że obniżenie wskaźnika masy ciała BMI o trzy jednostki (czyli o ok. 3 kg/m2; przykładowo, u kobiety ważącej ok. 85 kg przy wzroście 1,7 m, trzy jednostki mniej będą odpowiadać 10 kg), pozwala na zmniejszenie objawów refluksu nawet o około 40%. 

Zgodnie z dotychczasowymi wytycznymi, w chorobie refluksowej przełyku zalecana jest tzw. dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Dodatkowo należy unikać posiłków bogatych w tłuszcz, którego nadmierna ilość wpływa na spowolnienie opróżniania żołądka, powodując w nim wzrost ciśnienia i nasilenie uciążliwych dolegliwości. 

Posiłki rekomenduje się spożywać 5-6 razy dziennie, w niewielkich ilościach, unikając ich popijania, co zapobiegnie rozciąganiu się ściany żołądka. Szczególnie ważne jest spożywanie potraw powoli i w spokojnej atmosferze, dokładnie gryząc oraz żując, dzięki czemu ogranicza się ilość połykanego powietrza – tym samym zmniejszając ryzyko zarzucania treści pokarmowej. Ponadto należy unikać zbyt gorących i zbyt zimnych dań, nie kłaść się zaraz po jedzeniu, a po kolację sięgnąć na 2-3 godziny przed położeniem się spać.  

Dieta na refluks – co jeść, a czego unikać? 

Niektóre pokarmy mogą działać łagodząco na objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, natomiast inne będą nasilać jego przebieg. Należy jednak pamiętać, że każdy człowiek może na konkretny produkt reagować zupełnie inaczej, stąd też nie wszystkie produkty wskazane jako niezalecane będą u danej osoby wymagać eliminacji i odwrotnie. Podstawą prawidłowo skomponowanej diety w przebiegu refluksu będzie więc uważna samoobserwacja i indywidualne zmiany jadłospisu.  

Potrawy i produkty niezalecane w diecie na refluks żołądkowo-przełykowy: 

  • potrawy kwaśne; 

  • ostre i pikantne przyprawy; 

  • mocna kawa i herbata; 

  • napoje gazowane; 

  • dania tłuste, smażone i z dużą ilością sosów; 

  • tłuste sery żółte i topione; 

  • tłuste wędliny, podroby, boczek, baranina, wieprzowina, golonka, kaczka, gęś; 

  • soki i owoce cytrusowe; 

  • chleb żytni na zakwasie; 

  • czekolada i wyroby czekoladowe; 

  • produkty wysoko przetworzone i słodycze w tym torty, kremy, bita śmietana; 

  • zupy na tłustych wywarach mięsnych, zaprawianych dużą ilością śmietany lub zasmażką, esencjonalne wywary warzywne lub grzybowe, mocne buliony; 

  • warzywa cebulowe, fasola, szparagi, karczochy, por, czosnek czy kapusta; 

  • pomidory i przetwory pomidorowe; 

  • alkohol, w tym szczególnie czerwone wino. 

Produkty neutralne, zalecane, dopuszczalne przy chorobie refluksowej: 

  • mleko i naturalne produkty mleczne takie jak kefir, jogurt, maślanka; 

  • pieczywo mieszane, pszenne, graham, drobne kasze, ryż, makaron; 

  • chude ryby: dorsz, mintaj, sola, szczupak, morszczuk; 

  • chude drobiowe mięso bez skóry: kurczak, indyk, królik, cielęcina; 

  • ziemniaki gotowane lub w postaci purée; 

  • owoce i warzywa, najlepiej młode, bez skórki, ew. ugotowane bądź przetarte; 

  • napoje niezawierające kofeiny, herbaty ziołowe, napoje niegazowane; 

  • produkty i potrawy przygotowywane bez dodatku tłuszczu. 

Ważne: zmiana nawyków żywieniowych stanowi jeden z niezbędnych elementów terapii w leczeniu GERD. Podczas konstruowania swojego jadłospisu warto zwrócić uwagę na produkty potencjalnie zalecane i niezalecane, ale podstawą powinna być indywidualna tolerancja. Jeśli dieta wymaga większych eliminacji, w celu uniknięcia niedoborów pokarmowych, należy skonsultować się z dietetykiem klinicznym. 

Powiązane produkty

Dieta przy refluksie – przykładowy jadłospis  

Oto przykładowe menu dla osób cierpiących na refluks:

Śniadanie: bułka grahamka (jeśli tolerujesz) muśnięta masłem, z dodatkiem naturalnego serka homogenizowanego, z plasterkiem polędwicy drobiowej, liściem sałaty i rzodkiewką. 

II śniadanie: galaretka z przetartych czerwonych porzeczek. 

Porzeczki przetrzyj przez sitko, aby pozbawić je skórki. Przełóż do rondelka, dodaj rozmieszaną z wodą i cukrem łyżeczkę mąki ziemniaczanej, zagotuj. 

Obiad: ziemniaki purée posypane koperkiem, gotowane brokuły i mięso z piersi kurczaka bez skóry. 

Podwieczorek: koktajl z jogurtu naturalnego, truskawek i świeżego szpinaku.

Kolacja: pierogi leniwe z sera chudego, dodatek świeżego masła do gotowej potrawy. 

Przykładowe przepisy w diecie refluksowej

Kanapki z pastą jajeczną:  

Jajko ugotuj i obierz, rozdrobnij widelcem w miseczce i wymieszaj z jogurtem naturalnym. Bułkę grahamkę skrop oliwą, posmaruj wcześniej przygotowaną pastą i posyp posiekanym szczypiorkiem (jeśli nie tolerujesz – wybierz koperek). 

Pulpeciki z indyka: 

Bułkę pszenną zalej mlekiem i odstaw na kilka minut. Do miski włóż zmielone mięso z indyka, posiekany koperek, odrobinę soli i pieprzu oraz odciśniętą bułkę. Całość wyrób dłonią i dodaj jajko. Następnie formuj kulki i ugotuj na wodzie z dodatkiem startej marchewki.  

Budyń z kaszy jaglanej: 

Kaszę jaglaną przelej kilkakrotnie wrzącą wodą, aby pozbyć się goryczki. Następnie przełóż do garnka, zalej mlekiem i gotuj do miękkości. Całość przełóż do blendera, dodaj połówkę banana i dokładnie zmiksuj Podawaj z sezonowymi, drobnymi owocami (zgodnie z tolerancją). 

  1. M. Korzonek, A. Dziergas, M. Kuczyńska, Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny, "Forum Medycyny Rodzinnej", nr 5 2014.  
  2. M. Jarosz (red), Praktyczny podręcznik dietetyki, Warszawa, 2011. 
  3. R. Dudkowiak, E. Poniewierka, Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku, "Family Medicine & Primary Care Review", nr 4 (14) 2012. 
  4. M. Jarosz, J. Dzieniszewki, Choroby żołądka i dwunastnicy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. 
  5. A. Gąsiorowska, M. Janiak i in., Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Wytyczne dla POZ 3-4/2019. 
  6. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij