Żywienie w chorobie refluksowej przełyku – jak powinna wyglądać dieta przy refluksie? Założenia, produkty dozwolone, jadłospis i przepisy
Maria Brzegowy

Żywienie w chorobie refluksowej przełyku – jak powinna wyglądać dieta przy refluksie? Założenia, produkty dozwolone, jadłospis i przepisy

Refluks żołądkowo-przełykowy jest to zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Powodem tego stanu rzeczy może być nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza, który tworzy przegrodę między przełykiem a żołądkiem lub obniżone ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku, powodujące jego niewydolność. W złagodzeniu objawów refluksu pomoże odpowiednia dieta. Jakie produkty jeść, a których unikać przy chorobie refluksowej?

Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. gastroesophageal reflux disease – GERD) to jedno z najczęściej dotykających Polaków schorzeń ze strony przewodu pokarmowego. Zarzucanie zawartości żołądka do przełyku, uczucie pieczenia za mostkiem i nieprzyjemna zgaga powodują znaczne obniżenie jakości życia i duży dyskomfort. Nie bez znaczenia jest również fakt, że nieleczona choroba refluksowa może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego albo zwężenie przełyku. Czy stosowanie prawidłowej diety pomoże złagodzić objawy refluksu żołądkowo-przełykowego? Jakie produkty warto wybierać, a czego unikać, aby pozbyć się zgagi, bólu w nadbrzuszu i kwaśnego odbijania?  

Refluks i dieta – najważniejsze zalecenia w żywieniu przy refluksie 

W leczeniu pacjentów z refluksem żołądkowo-przełykowym znaczenie ma nie tylko postępowanie farmakologiczne, ale przede wszystkim poprawa nawyków żywieniowych, jeśli te były dotychczas niewłaściwe. Pierwszym i najważniejszym zaleceniem dla osób z objawami GERD to redukcja nadmiernej masy ciała. Badania dowodzą, że obniżenie wskaźnika masy ciała BMI o trzy jednostki (czyli o ok. 3 kg/m2; przykładowo, u kobiety ważącej ok. 85 kg przy wzroście 1,7 m, trzy jednostki mniej będą odpowiadać 10 kg), pozwala na zmniejszenie objawów refluksu nawet o około 40%. 

Zgodnie z dotychczasowymi wytycznymi, w chorobie refluksowej przełyku zalecana jest tzw. dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Dodatkowo należy unikać posiłków bogatych w tłuszcz, którego nadmierna ilość wpływa na spowolnienie opróżniania żołądka, powodując w nim wzrost ciśnienia i nasilenie uciążliwych dolegliwości. 

Posiłki rekomenduje się spożywać 5-6 razy dziennie, w niewielkich ilościach, unikając ich popijania, co zapobiegnie rozciąganiu się ściany żołądka. Szczególnie ważne jest spożywanie potraw powoli i w spokojnej atmosferze, dokładnie gryząc oraz żując, dzięki czemu ogranicza się ilość połykanego powietrza – tym samym zmniejszając ryzyko zarzucania treści pokarmowej. Ponadto należy unikać zbyt gorących i zbyt zimnych dań, nie kłaść się zaraz po jedzeniu, a po kolację sięgnąć na 2-3 godziny przed położeniem się spać.  

Dieta na refluks – co jeść, a czego unikać? 

Niektóre pokarmy mogą działać łagodząco na objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, natomiast inne będą nasilać jego przebieg. Należy jednak pamiętać, że każdy człowiek może na konkretny produkt reagować zupełnie inaczej, stąd też nie wszystkie produkty wskazane jako niezalecane będą u danej osoby wymagać eliminacji i odwrotnie. Podstawą prawidłowo skomponowanej diety w przebiegu refluksu będzie więc uważna samoobserwacja i indywidualne zmiany jadłospisu.  

Potrawy i produkty niezalecane w diecie na refluks żołądkowo-przełykowy: 

  • potrawy kwaśne; 

  • ostre i pikantne przyprawy; 

  • mocna kawa i herbata; 

  • napoje gazowane; 

  • dania tłuste, smażone i z dużą ilością sosów; 

  • tłuste sery żółte i topione; 

  • tłuste wędliny, podroby, boczek, baranina, wieprzowina, golonka, kaczka, gęś; 

  • soki i owoce cytrusowe; 

  • chleb żytni na zakwasie; 

  • czekolada i wyroby czekoladowe; 

  • produkty wysoko przetworzone i słodycze w tym torty, kremy, bita śmietana; 

  • zupy na tłustych wywarach mięsnych, zaprawianych dużą ilością śmietany lub zasmażką, esencjonalne wywary warzywne lub grzybowe, mocne buliony; 

  • warzywa cebulowe, fasola, szparagi, karczochy, por, czosnek czy kapusta; 

  • pomidory i przetwory pomidorowe; 

  • alkohol, w tym szczególnie czerwone wino. 

Produkty neutralne, zalecane, dopuszczalne przy chorobie refluksowej: 

  • mleko i naturalne produkty mleczne takie jak kefir, jogurt, maślanka; 

  • pieczywo mieszane, pszenne, graham, drobne kasze, ryż, makaron; 

  • chude ryby: dorsz, mintaj, sola, szczupak, morszczuk; 

  • chude drobiowe mięso bez skóry: kurczak, indyk, królik, cielęcina; 

  • ziemniaki gotowane lub w postaci purée; 

  • owoce i warzywa, najlepiej młode, bez skórki, ew. ugotowane bądź przetarte; 

  • napoje niezawierające kofeiny, herbaty ziołowe, napoje niegazowane; 

  • produkty i potrawy przygotowywane bez dodatku tłuszczu. 

Ważne: zmiana nawyków żywieniowych stanowi jeden z niezbędnych elementów terapii w leczeniu GERD. Podczas konstruowania swojego jadłospisu warto zwrócić uwagę na produkty potencjalnie zalecane i niezalecane, ale podstawą powinna być indywidualna tolerancja. Jeśli dieta wymaga większych eliminacji, w celu uniknięcia niedoborów pokarmowych, należy skonsultować się z dietetykiem klinicznym. 

Powiązane produkty

Dieta przy refluksie – przykładowy jadłospis  

Oto przykładowe menu dla osób cierpiących na refluks:

Śniadanie: bułka grahamka (jeśli tolerujesz) muśnięta masłem, z dodatkiem naturalnego serka homogenizowanego, z plasterkiem polędwicy drobiowej, liściem sałaty i rzodkiewką. 

II śniadanie: galaretka z przetartych czerwonych porzeczek. 

Porzeczki przetrzyj przez sitko, aby pozbawić je skórki. Przełóż do rondelka, dodaj rozmieszaną z wodą i cukrem łyżeczkę mąki ziemniaczanej, zagotuj. 

Obiad: ziemniaki purée posypane koperkiem, gotowane brokuły i mięso z piersi kurczaka bez skóry. 

Podwieczorek: koktajl z jogurtu naturalnego, truskawek i świeżego szpinaku.

Kolacja: pierogi leniwe z sera chudego, dodatek świeżego masła do gotowej potrawy. 

Przykładowe przepisy w diecie refluksowej

Kanapki z pastą jajeczną:  

Jajko ugotuj i obierz, rozdrobnij widelcem w miseczce i wymieszaj z jogurtem naturalnym. Bułkę grahamkę skrop oliwą, posmaruj wcześniej przygotowaną pastą i posyp posiekanym szczypiorkiem (jeśli nie tolerujesz – wybierz koperek). 

Pulpeciki z indyka: 

Bułkę pszenną zalej mlekiem i odstaw na kilka minut. Do miski włóż zmielone mięso z indyka, posiekany koperek, odrobinę soli i pieprzu oraz odciśniętą bułkę. Całość wyrób dłonią i dodaj jajko. Następnie formuj kulki i ugotuj na wodzie z dodatkiem startej marchewki.  

Budyń z kaszy jaglanej: 

Kaszę jaglaną przelej kilkakrotnie wrzącą wodą, aby pozbyć się goryczki. Następnie przełóż do garnka, zalej mlekiem i gotuj do miękkości. Całość przełóż do blendera, dodaj połówkę banana i dokładnie zmiksuj Podawaj z sezonowymi, drobnymi owocami (zgodnie z tolerancją). 

  1. M. Korzonek, A. Dziergas, M. Kuczyńska, Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny, "Forum Medycyny Rodzinnej", nr 5 2014.  
  2. M. Jarosz (red), Praktyczny podręcznik dietetyki, Warszawa, 2011. 
  3. R. Dudkowiak, E. Poniewierka, Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku, "Family Medicine & Primary Care Review", nr 4 (14) 2012. 
  4. M. Jarosz, J. Dzieniszewki, Choroby żołądka i dwunastnicy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. 
  5. A. Gąsiorowska, M. Janiak i in., Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Wytyczne dla POZ 3-4/2019. 
  6. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

  • E-book "Dieta na obniżenie cholesterolu. Produkty, suplementacja, jadłospis"

    Podwyższony poziom cholesterolu to stan, który może stanowić zagrożenie, prowadząc do rozwoju miażdżycy. Możesz przejąć kontrolę nad swoim profilem lipidowym. Jednym z kluczowych elementów leczenia tego stanu jest zmiana stylu życia. Codzienna aktywność fizyczna czy zaprzestanie palenia tytoniu to nie wszystko. Najważniejsza jest twoja dieta.  

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij