Test łzowy Schirmera

Film łzowy (który potocznie określamy jest przez pacjentów „łzami”) stanowi cienką, złożoną i dynamiczną powłokę pokrywającą rogówkę oraz spojówkę oka. Obecność zdrowego filmu łzowego jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Do badania wodnej składowej filmu łzowego może posłużyć stary, tradycyjny test Schirmera. Metoda ta umożliwia ocenę ilości wydzielanych łez na podstawie stopnia zwilżenia specjalnego paska bibuły.

Powtarzalne mrugnięcia powiek — znaczenie fizjologiczne

Ciecz łzowa jest wydzielana w ilości 1,5-2 ml na dobę. Stabilność filmu łzowego jest zmienna w czasie. Ruchy powiek odgrywają zasadniczą rolę w jego odnowie. Temu celowi służy samoistne mruganie. Odruch mrugania powoduje odświeżenie warstw filmu łzowego. W normalnych warunkach częstość mrugnięć wynosi 15 na minutę i jest wystarczająca, aby utrzymać ciągłość filmu. W sytuacji, gdy pomiędzy mrugnięciami wytwarzana jest niewystarczająca do zachowania prawidłowego nawilżania oka ilość filmu łzowego lub, gdy jego skład jest zaburzony. Powoduje to wówczas powstawanie suchych punktów na powierzchni oka. Proces zanikania filmu łzowego zwany jest przerwaniem filmu łzowego.

Pomiar ilości wydzielanych łez

Do określenia ilości wydzielania łez okuliści nadal posługują się testem wprowadzonym w 1903 r. przez Schirmera.

W typowym badaniu oznacza się całkowitą ilość wody wydzielaną we łzach. Niekiedy wykonuje się jednak zmodyfikowany test Schirmera, tj. po podaniu środka znieczulającego do worka spojówkowego. Jego przebieg jest taki sam jak poprzedniego, natomiast wyniki prawidłowe są niższe. Podanie środka znieczulającego ma pomóc w ocenie wydzielania łez przez gruczoł główny i gruczoły dodatkowe bez stymulacji, niejako w spoczynku.

Warunki wykonywania testu

Niestety wiele czynników zewnętrznych może mieć wpływ na wyniki tego testu i ma on swoje wady. Z tej przyczyny test powinno się przeprowadzać w pomieszczeniach bez przewiewu, umiarkowanie oświetlonych, bez źródeł olśnienia w polu widzenia. Test ten nie wymaga z kolei specjalnych przygotowań od samego pacjenta. W trakcie badania należy patrzeć na wprost lub nieznacznie do góry. Pacjent nie może zamykać oczu, ponieważ zaniża to wyniki. Nie może również mieć oczu szeroko otwartych, gdyż przeciwnie —powoduje to przerwanie filmu łzowego, indukując wzrost wydzielania łez, co zawyża wyniki.

Test Schirmera ma niestety niewielką wartość diagnostyczną w przypadku oceny pacjentów mających objawy na granicy suchego oka.