Krwiomocz (krew w moczu) – przyczyny i leczenie

Jakie są przyczyny krwiomoczu?

•    Zapalenie pęcherza moczowego
Pierwszą przyczyną pojawienia się krwi w moczu jest zapalenie pęcherza moczowego. Jest to choroba bakteryjna, najczęstszą bakterią ją wywołującą jest Escherichia coli. Choroba częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, najczęściej zdarza się u kobiet pomiędzy 15 a 35 rokiem życia. Dość często do zapalenia pęcherza moczowego dochodzi również w czasie ciąży. W przebiegu zapalenia pęcherza moczowego charakterystyczne są objawy dyzuryczne, czyli bolesne parcie na mocz, oddawanie moczu zdecydowanie częściej, ale w znacznie mniejszych ilościach (czasami mocz dosłownie oddawany jest " po kropelce"). Często pojawia się też pieczenie w czasie oddawania moczu. W leczeniu krwiomoczu wywołanego zapaleniem pęcherza są wykorzystywane są zwykle antybiotyki i chemioterapeutyki, ponadto pacjenci często wymagają podania leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Warto dodatkowo także stosować sok z żurawiny lub wyciągi z żurawiny dostępne w aptekach w postaci tabletek. Żurawina zakwasza bowiem mocz i tym samym stwarza niekorzystne warunki do rozwoju bakterii.

•    Kamica nerkowa
Drugą przyczyną pojawienia się krwi w moczu jest kamica nerkowa. W jej przebiegu dochodzi do powstawania złogów, czyli kamieni nerkowych, na skutek wytracania się ich z substancji chemicznych. Zazwyczaj wyróżnia się kamienie moczanowe, szczawianowo-wapniowe, fosforanowo-wapniowe, zdecydowanie rzadziej zdarzają się kamienie cystynowe i struwitowe. Kamica nerkowa pojawia się częściej u mężczyzn. W jej przebiegu pojawia się krwiomocz, objawy dyzuryczne, ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, który promieniuje często do pachwiny lub u mężczyzn do moszny, a u kobiet do warg sromowych. Ból często jest tak silny, że pacjent nie jest w stanie usiąść, nieznaczną ulgę przynosi mu chodzenie. W leczeniu krwiomoczu wywołanego kamicą nerkową stosuje się leki działające objawowo (leki przeciwbólowe i rozkurczowe). Bardzo ważne jest także właściwe nawodnienie i tym samym zwiększenie diurezy - dzięki takiemu postępowaniu często udaje się w czasie mikcji wydalić małe kamienie. Inne metody usuwania kamieni nerkowych to przede wszystkim pozaustrojowa litotrypsja, czyli rozbijanie kamieni, rzadziej wykonuje się endoskopowe wydobycie kamieni, a jeszcze rzadziej tradycyjny zabieg operacyjny. 

•    Rak nerki
Bardzo poważną przyczyną krwiomoczu jest także rak nerki. Zazwyczaj występuje on u osób po 50 roku życia, mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety. Zdecydowanie częściej rozwija się u chorych na zespół Hippla-Lindaua (jest to współwystępowanie naczyniaków w ośrodkowym układanie nerwowym i w siatkówce oka, chorobę dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący). W początkowym okresie rak nerki nie daje niestety żadnych charakterystycznych objawów i w związku z tym jest trudny do wykrycia i zwykle wykrywany jest już w zaawansowanej postaci. Krwiomocz w jego przebiegu niestety świadczy już o zaawansowaniu procesu nowotworowego. Leczenie polega na usunięciu guza. Chemioterapia niestety nie jest skuteczna, czasami stosuje się immunoterapię z wykorzystaniem interleukiny 2.

•    Rak pęcherza moczowego
Kolejną przyczyną pojawienia się krwi w moczu jest rak pęcherza moczowego. Nowotwór ten występuje głównie o osób starszych, zwykle w 7-8 dekadzie życia, częściej u mężczyzn. Krew w moczu jest często pierwszym objawem raka pęcherza moczowego, zwykle w krwistym moczu widoczne są też skrzepy krwi. Inne objawy to ból w czasie oddawania moczu, częstsze oddawanie moczu, ból okolicy lędźwiowej i nadłonowej, powiększenie węzłów chłonnych. W leczeniu wykorzystuje się chemioterapię, radioterapię, immunoterapię oraz leczenie chirurgiczne. 

Krwiomocz pojawia się także w przebiegu kłębuszkowych zapaleń nerek. Zdecydowanie rzadziej można go stwierdzić również w przebiegu skazy krwotocznej czy też u pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe. Do krwiomoczu może tez dojść w przypadku urazu, który doprowadzi do uszkodzenia układu moczowego. Krew w moczu typowa jest też dla nocnej napadowej hemoglobinurii - jest to rzadka choroba związana z nocnym rozpadem krwinek czerwonych. W przypadku schistosomatozy, czyli zakażenia przywrą (pasożyt) należącą do rodzaju Schistosoma także obecny jest krwiomocz. 

Co należy zrobić, kiedy zaobserwujemy u siebie krew w moczu? Leczenie krwiomoczu

W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza! Należy bowiem wyjaśnić przyczynę krwiomoczu. Lekarz zbierze wtedy dokładny, szczegółowy wywiad dotyczący dolegliwości: zapyta czy krwiomocz wystąpił po raz pierwszy czy też taka sytuacja miała już miejsce wcześniej. Poza tym lekarz będzie chciał wiedzieć czy krwiomoczowi towarzyszą inne dolegliwości, czyli przede wszystkim ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, częstsze oddawanie moczu, oddawanie moczu małymi porcjami, ból okolicy nadłonowej i lędźwiowej, gorączka. Po zebraniu dokładnego wywiadu lekarz zdecyduje, jakie ewentualne badania dodatkowe będą potrzebne, zazwyczaj konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu i badania usg jamy brzusznej. Po wykonaniu badań i postawieniu pewnego rozpoznania będzie można włączyć właściwe leczenie krwiomoczu.