Świnka – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania nagminnego zapalenia przyusznic
Katarzyna Gmachowska

Świnka – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania nagminnego zapalenia przyusznic

Świnka jest chorobą zakaźną, na którą zwykle chorują dzieci, zazwyczaj w wieku szkolnym, niemniej zdarzają się także przypadki świnki u dorosłych. Dzięki skutecznej szczepionce w postaci skojarzonej zachorowalność na świnkę zdarza się rzadko. Jak rozpoznać nagminne zapalenie ślinianek przyusznych i w jaki sposób je leczyć? 

Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, nazywane także świnką, jest choroba zakaźną o podłożu wirusowym. Do objawów świnki należą ból i brzęk ślinianek, zmniejszone wydzielanie śliny, gorączka oraz ogólne osłabienie. Leczenie polega na stosowaniu preparatów łagodzących objawy. Zakażenie wirusem świnki może prowadzić do rozwoju ciężkich powikłań, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jądra i najądrza prowadzące do bezpłodności, zapalenie trzustki, niedosłuchu lub głuchoty.  

Świnka u dzieci i dorosłych – charakterystyka 

Świnka, nazywana także nagminnym zapaleniem ślinianek przyusznych (łac. Parotitis epidemica, ang. mumps), jest wirusową chorobą zakaźną, która przenosi się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt ze skażonymi przedmiotami. Charakterystycznymi objawami świnki są obrzęk i bolesność jednej lub obu ślinianek przyusznych, gorączka oraz osłabienie. Ze względu obowiązkowe szczepienia ochronne na odrę, świnkę oraz różyczkę w wieku dziecięcym, nagminne zapalenie ślinianek przyusznych obecnie zdarza się rzadko.  

Choroba najczęściej występuje u dzieci, u których zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg niż u dorosłych. Do poważnych powikłań świnki należy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder mogące prowadzić do bezpłodności, zapalenie trzustki lub nerwu słuchowego i głuchota.  

Świnka – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia wirusem świnki? 

Do zakażenia wirusem świnki dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z wydzielinami lub przedmiotami użytkowanymi wcześniej przez chorego. Wirus świnki poprzez nabłonek układu oddechowego przedostaje się do krwi, skąd dociera do innych narządów.

Wirus nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych jest wysoce zakaźny, a objawy choroby pojawiają się zazwyczaj po około 18 dniach od zakażenia. Osoba zakażona wirusem świnki zaczyna zarażać osoby z otoczenia już 7 dni przed pojawieniem się obrzęku ślinianek. Okres zakaźności ustaje do 9 dni po wystąpieniu objawów obrzękowych ślinianek przyusznych.  

Powiązane produkty

Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) – objawy 

Nagminne zapalenie przyusznic charakteryzuje nagły początek objawów i ostry przebieg. Szacuje się, że nawet w około 20% przypadków zakażenie wirusem świnki ma przebieg bezobjawowy. W przebiegu klinicznym świnki wyróżnia się dwa okresy – okres objawów zwiastunowych oraz okres objawów zapalenia ślinianek.   

Okres objawów zwiastunowych pojawia zazwyczaj kilka dni przed wystąpieniem obrzęku ślinianek i charakteryzuje się objawami grypopodobnymi (gorączka, bóle mięśni, bóle głowy).  

Zapalenie ślinianek najczęściej dotyczy ślinianek przyusznych, rzadziej podżuchwowych. Zazwyczaj (w ok. 70% przypadków) jest to proces obustronny. Do objawów zapalenia ślinianek zalicza się: 

  • ból i obrzęk ślinianek – największy w 2.–3. dniu choroby, skóra nad ślinianką może być napięta i błyszcząca, obrzęk często obejmuje struktury otaczające śliniankę: okolice skroni, wyrostka sutkowatego, łuku jarzmowego lub szyi. Obrzęk ślinianek najczęściej ustępuje w ciągu 7 dni;  
  • zaczerwienienie błony śluzowej okolicy ujścia przewodu ślinianki przyusznej i obrzęk brodawki na wewnętrznej stronie policzka; 
  • zmniejszone wydzielanie śliny, suchość w jamie ustnej
  • trudności w połykaniu, żuciu czy szerokim otwieraniu ust. 
Obrzękowi ślinianek często towarzyszy gorączka, która utrzymuje się przez około 4 dni.  

Świnka – leczenie 

W leczeniu świnki stosuje się preparaty łagodzące objawy, w tym leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz preparaty nawadniające w przypadku odwodnienia w przebiegu wysokiej gorączki. Należy unikać gorących oraz kwaśnych potraw, które pobudzając wydzielanie śliny mogą powodować nasilenie objawów bólowych.  

Świnka – powikłania po nagminnym zapaleniu przyusznic u dzieci i dorosłych   

Powikłania świnki częściej występują u młodzieży i dorosłych niż u dzieci. Do najczęstszych powikłań po zakażeniu wirusem świnki zalicza się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jądra i najądrza, mogące prowadzić do niepłodności, zapalenie jajnika, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby, nerek, zapalenie nerwu słuchowego, które może prowadzić do niedosłuchu lub głuchoty.  

Przechorowanie świnki u większości ludzi pozostawia trwałą odporność, choć niekiedy zdarzają się powtórne zachorowania.  

Nagminne zapalenie przyusznic – profilaktyka. Szczepienie przeciw śwince 

Dzięki obowiązkowym w Polsce szczepieniom dzieci na odrę, świnkę i różyczkę, liczba przypadków nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych znacznie spadła. Szczepionka przeciwko śwince jest dostępna w postaci skojarzonej ze szczepionką chroniącą przed odrą i różyczką (szczepionka MMR). Według aktualnych zaleceń, szczepienie przeciw śwince, odrze i różyczce podaje się dwukrotnie: pierwsza dawka w 13.–15. miesiącu życia, a druga dawka, tzw. uzupełniająca w 6. roku życia.  

Szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce cechuje się wysoką skutecznością. Do możliwych odczynów poszczepiennych zalicza się ból i zaczerwienienie w miejscu podania, podwyższoną temperaturę po szczepieniu, powiększenie węzłów chłonnych oraz wysypkę.  

Szczepionka MMR jest szczepionką żywą, dlatego nie można jej podać osobom z ciężkimi niedoborami odporności, w ciąży, chorym onkologicznie oraz będącym w tracie leczenia immunosupresyjnego. Przechorowanie różyczki, świnki czy odry nie jest przeciwwskazaniem do podania szczepionki MMR.
  1.  J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, "Pediatria po Dyplomie”, nr 01 2016. 
  2. M. Szczepańska-Putz, Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych, "Pediatria”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij