Przegląd jaj wielkanocnych

Jaja kurze

Zacznijmy od jaj kurzych. W ich składzie znajdziemy szereg witamin, w tym A, E, D, K, B₂ i B₁₂, a także kwasy omega 3 i 6, fosfor, potas, żelazo, magnez, wapń i korzystnie wpływającą na wzrok luteinę.

Zgodnie z jednym z żywieniowych mitów, jajka przyczyniają się do powstawiana miażdżycy. To prawda, że zawierają dużo cholesterolu (ok. 200 mg na jajko), ale nie mają dużego wpływu na jego poziom we krwi. Co więcej, jajko kurze zawiera lecytynę rozbijającą cholesterol i cholinę zapobiegającą odkładaniu się tłuszczów w wątrobie. Białko jaja kurzego zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za białko wzorcowe, służące do odmierzania proporcji aminokwasów w produktach spożywczych.

Oznaczenia jaj kurzych

Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej, kurze jaja są oznaczane specjalnym kodem X-YY-AABBCCDD, który teraz rozszyfrujemy. Z naszej, konsumenckiej perspektywy najważniejsze jest „X”, czyli pierwsza wybita na jajku cyfra:

0 – chów ekologiczny: kury biegają na świeżym powietrzu, są karmione ekologicznymi paszami oraz naturalnym pożywieniem (w tym robakami i świeżymi roślinami), a antybiotyki podaje im się w ostateczności;

1 – chów wolno wybiegowy: jak wskazuje nazwa, kury mają dostęp do wolnego wybiegu, mogą opuszczać kurnik;

2 – chów ściółkowy: kury nigdy nie opuszczają hali, ale mogą się swobodnie poruszać i znoszą jaja na swoich grzędach;

3 – chów klatkowy: kury całe życie spędzają w klatkach, często bez możliwości obrócenia się, a ich żywienie jest ściśle kontrolowane.

Nie będziemy rozstrzygać kwestii smaku poszczególnych rodzajów jajek. Wybór pomiędzy jajami z chowu ekologicznego i klatkowego to przede wszystkim zagadnienie etyczne.

Wróćmy do stempla. Po oznaczeniu związanym z chowem, dalej w kolejności mamy „YY”, czyli kod państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Co dość oczywiste, jaja z Polski są oznaczone literami „PL”. Długi ciąg cyfr to po kolei kod województwa (dwie cyfry), kod powiatu (dwie cyfry), kod zakresu działalności (dwie cyfry) oraz kod firmy w danym powiecie (dwie cyfry).

Na opakowaniu jaj możemy znaleźć oznaczenia wagowe:

XL – bardzo duże jajka (o wadze 73 g i więcej),

L – jajka duże (63-73 g),

M – jajka średnie (53-63 g),

S – jaka małe (poniżej 53 g).

Na bazarach można dostać jaja bez stempla. Pochodzą one z gospodarstw, które mają mniej niż 50 niosek. Jaja wiejskie są często cenione za smak, ale trzeba mieć na względzie, że nie są kontrolowane.

Przy okazji Wielkanocy warto rozważyć kupno innych jaj niż kurze. W marketach bez większego problemu dostaniemy jaja przepiórcze, które są znacznie mniejsze od kurzych, a ich skorupka jest pokryta ciemnymi plamkami.

Jaja przepiórcze

Jajka przepiórcze charakteryzują się dużym udziałem żółtka w stosunku do białka. Mają mniej cholesterolu i tłuszczu w porównaniu do jaj kurzych, są bogate w fosfor, żelazo, miedź, cynk oraz witaminy z grupy B. Ich białko nie uczula, dlatego poleca się je alergikom i dzieciom. Jajka przepiórcze stosuje się też w diecie osób starszych, cierpiących na anemię, cukrzycę, problemy z ciśnieniem, choroby nerek i wątroby, a nawet przebywających w warunkach podwyższonego ryzyka promieniowania.  Ponadto uznaje się je za afrodyzjak.

Jaja kacze

Z dostępnością jaj kaczych jest gorzej, ale można je zdobyć za pośrednictwem internetu. Trzeba jednak starannie wybierać dostawców, bowiem kacze jaja częściej od kurzych są zakażone salmonellą.

Jajka kacze pod względem zawartości poszczególnych elementów zbliżone do kurzych, jednak w związku z tym, że są większe, dostarczają większej ilości składników odżywczych. Kacze jajka mają charakterystyczny, oleisty posmak, dlatego poleca się je raczej jako dodatek do ciast, a nie jako produkty do bezpośredniego spożywania.

Jaja gęsie

Jajka gęsie są podobne pod względem charakterystyki do kaczych. Zawierają sporo tłuszczu, są ciężkostrawne i nadają się do wypieków. W kontekście wielkanocnym, ich dużą zaletą jest wielkość i twarda skorupka, co czyni z nich idealną bazę do pisanek.

Jaja strusie

Strusie jajo może ważyć ponad 1,5 kg i stanowić równowartość 15-25 zwykłych jajek. Waga białka wynosi  ok. 1000 g, a żółtka ok. 300 g. Strusie jaja mają sporo cholesterolu, ale mogą mieć nawet 5 razy więcej cennych tłuszczów nienasyconych w stosunku do jaj kurzych. Skorupka strusiego jaja jest 10 razy grubsza niż kurzego, żeby się przez nią przebić używa się dłuta lub wiertarki. Strusie jajo często serwuje się pod postacią jajecznicy, ale może być po prostu oryginalną ozdobą świąteczną.