Kwas pantotenowy a regeneracja włosów i skóry. Co na to nauka?

Czym jest i jakie właściwości ma kwas pantotenowy?

Kwas pantotenowy został wyizolowany już w 1931 roku przez Williamsa podczas badań prowadzonych nad czynnikami powodującymi wzrost niektórych drożdży. Jaką pełni rolę w organizmie człowieka? Otóż stanowi on komponent jednego z podstawowych koenzymów - koenzymu A, związku niezbędnego w przebiegu wielu procesów metabolicznych, a zwłaszcza przemian węglowodanów, tłuszczów i białek. Wpływa również na regenerację skóry, wzrost oraz pigmentację włosów. Nie można również pominąć jego oddziaływania na funkcje układu nerwowego, gdyż uczestniczy on w syntezie wielu neuroprzekaźników, czyli związków chemicznych, którego cząsteczki przenoszą sygnały pomiędzy neuronami (Kennedy, 2016). Kwas pantotenowy jest związkiem szeroko rozpowszechnionych w pożywieniu, dlatego stosunkowo rzadko zdarza się awitaminoza tego typu. Przypadki zachorowań charakterystyczne są dla mieszkańców krajów bardzo słabo rozwiniętych. Objawy niedoboru manifestują się wówczas osłabieniem, wydłużeniem czasu reakcji, zaburzonym procesem gojenia, pęknięciami skóry w kącikach ust i oczu oraz innymi zmianami skórnymi.

Co na to badania?

Już w 2001 roku przeprowadzono badanie, którego celem była ocena kliniczna i trichologiczna (trichogram jest badaniem opierającym się na ocenie mikroskopowej wyrwanych korzeni włosów będących w różnych fazach cyklu) wykonana porównawczo przed oraz po leczeniu u 46 kobiet z objawami łysienia rozlanego. Pantotenian wapniowy (jako źródło kwasu pantotenowego) zalecano wówczas doustnie 2 razy dziennie po 100 mg przez okres 4-5 miesięcy. Z kolei witaminę B₆ podawano codziennie w iniekcjach (1 ampułka) przez okres 20-30 dni. Serię taką powtarzano po około 6 miesiącach. Na podstawie badań klinicznych i trichologicznych stwierdzono, że o ile witamina B₆ u części kobiet wywołuje poprawę w stanie owłosienia i zmniejsza wypadanie włosów, to pantotenian wapniowy w łysieniu rozlanym kobiet nie wykazuje wyraźnie pozytywnego działania (Brzezińska-Wcisło, 2001). Z kolei wyniki innego badania sugerują, że podawanie przez okres 12 tygodni kwasu pantotenowego łagodziło trądzikowe zmiany zapalne (Yang i wsp., 2014).

Pokarmowe źródła kwasu pantotenowego

Głównymi źródłami są mięso, wątróbka, jajka, ryby, nasiona słonecznika, otręby pszenne, orzechy czy grzyby. Niestety wrażliwość na wysoką temperaturę sprawia, że po obróbce termicznej zostaje nam go w pożywieniu niewiele. Warto więc zwrócić na to uwagę. Smacznym źródłem może być chociażby awokado. Coraz częściej przekonujemy się do jego maślanego smaku. Tłuszcz zawarty w awokado to bowiem w dużej mierze dobroczynne kwasy tłuszczowe o unikalnych właściwościach zdrowotnych. W kuchni możemy go używać na wiele sposobów – nie tylko jako składnik sałatek, ale również jako dużo zdrowszy substytut masła.

Jakie są dostępne preparaty w aptece?

W aptece znajdziemy preparaty jednoskładnikowe (z większą porcją tego składnika), ale również takie o złożonym składzie. Jednoskładnikowym środkiem jest ten zawierający 100 mg pantotenianu wapnia w jednej tabletce. Pozostała, zdecydowana większość, zawiera kwas pantotenowy w mniejszej porcji, jako składową kompleksów witaminowo-mineralnych, witamin prenatalnych oraz suplementów wzmacniających włosy, skórę i paznokcie. Dobrym źródłem kwasu pantotenowego są również preparaty zawierające wyciągi z drożdży.

Zachowajmy ostrożność

Moda modą, ale zachowajmy czujność. W przypadku pantotenianu wapnia, który jest źródłem kwasu pantotenowego, szczególną ostrożność powinny zachować osoby z hiperkalcemią (stan podwyższonego poziomu wapnia we krwi), kamicą nerkową, zaburzeniami czynności nerek czy nadwrażliwością na którykolwiek ze składników.

Piśmiennictwo:

Kennedy DO. B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy-A Review. Nutrients 2016; 27: 8(2).
Brzezińska-Wcisło L. Evaluation of vitamin B6 and calcium pantothenate effectiveness on hair growth from clinical and trichographic aspects for treatment of diffuse alopecia in women. Wiad Lek 2001; 54(1-2): 11-8.
Yang M, Moclair B, Hatcher V, Kaminetsky J, Mekas M, Chapas A, Capodice J. A randomized, double-blind, placebo-controlled study of a novel pantothenic Acid-based dietary supplement in subjects with mild to moderate facial acne. Dermatol Ther (Heidelb) 2014; 4(1): 93-101.