Co to jest lewotyroksyna? Działanie i skutki uboczne stosowania leku na tarczycę

Lewotyroksyna jest odpowiednikiem tyroksyny, która jest naturalnym hormonem tarczycy. Działanie leku następuje po ok. 1-2 tygodniach systematycznego stosowania. Leki z lewotyroksyną dostępne są w aptekach jedynie z przepisu lekarza. Występują w formie tabletek stosowanych doustnie, na czczo pół godziny przed śniadaniem. Lewotyroksyna to podstawowy lek wykorzystywany w endokrynologii – znajduje zastosowanie w leczeniu chorób tarczycy, zwłaszcza niedoczynności.

Czym jest lewotyroksyna?

Lewotyroksyna jest pozyskiwanym syntetycznie analogiem hormonu tarczycy – tyroksyny. Związek ten wykazuje analogiczną aktywność do naturalnie wytwarzanych w organizmie hormonów tarczycy.

Właściwości lewotyroksyny:

• powoduje nasilenie syntezy oraz zużycia związków wysokoenergetycznych,
• pobudza podstawową przemianę materii,
• nasila procesy spalania oraz komórkowe zużycie tlenu,
• podwyższa temperaturę ciała,
• zwiększa metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów.

Lewotyroksyna wpływa na gospodarkę lipidową. Powoduje obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, przyspiesza przemianę trójglicerydów i fosfolipidów. Wpływa na wzrost poziomu glukozy w osoczu oraz wolnych kwasów tłuszczowych. Lewotyroksyna nasila podziały komórkowe, wzrost, różnicowanie i dojrzewanie komórek. Stymuluje ośrodkowy układ nerwowy, zwiększa tętno oraz kurczliwość serca, rozszerza naczynia krwionośne skóry, zwiększa objętość krwi krążącej, objętość wydalanego moczu, jednocześnie ogranicza usuwanie składników mineralnych, jak potas i wapń.

Kiedy jest stosowana lewotyroksyna?

Lewotyroksyna jest podstawowym lekiem stosowanym w farmakoterapii niedoczynności tarczycy, wola guzowatego obojętnego u pacjentów z prawidłową czynnością tarczycy oraz zahamowania wzrostu guza u chorych z supresyjnym rakiem tarczycy. Lewotyroksyna podawana jest w profilaktyce nawrotów po operacji usunięcia wola guzowatego obojętnego, w celu uzupełnienia niedoboru hormonów tarczycy, gdy tarczyca nie produkuje ich odpowiedniej ilości. Niekiedy u pacjentów z nadmiernym wytwarzaniem hormonów tarczycy stosuje się terapię łączoną z lekami przeciwtarczycowymi podczas terapii nadczynności tarczycy w celu wyrównania poziomu hormonów gruczołu. Lewotyroksynę stosuje się w testach diagnostycznych sprawdzających wstrzymanie czynności tarczycy.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania lewotyroksyny?

Leków z lewotyroksyną nie należy stosować w przypadku uczulenia na substancję czynną lub jakikolwiek składnik produktu. Przeciwwskazana jest także wśród pacjentów z nieleczoną niedoczynnością przysadki, nieleczoną nadczynnością tarczycy, niedoczynnością kory nadnerczy oraz wówczas, kiedy pacjent nie otrzymuje właściwego leczenia zastępczego. Lewotyroksyny nie należy podawać pacjentom po świeżo przebytym zawale serca, podczas zapalenia mięśnia sercowego, w trakcie ostrego zapalenia wszystkich warstw serca. U kobiet w okresie ciąży przeciwwskazane jest podawanie lewotyroksyny równocześnie z lekami przeciwtarczycowymi.

Skutki uboczne stosowania leku z lewotyroksyną

Tyroksyna jest analogiem naturalnych hormonów tarczycy, a w dawce rekomendowanej przez lekarza nie powinna powodować działań niepożądanych. Jednak jak każdy lek niekiedy może doprowadzić do wystąpienie skutków ubocznych.

W przypadku pojawienia się następujących objawów należy pilnie skontaktować się z lekarzem:

• obrzęk twarzy, języka, gardła,
• zaburzenia oddychania,
• utrudnione połykanie,
• obrzęk naczynioruchowy,
• duszności,
• reakcje skórne.

W sytuacji podania zbyt dużej dawki leku, niż jest rekomendowana przez lekarza, lub nietolerancji zaordynowanej dawki lewotyroksyny mogą pojawić się działania niepożądane w postaci:

• zaburzenia pracy serca,
• uderzeń gorąca objawiających się zaczerwienieniem twarzy oraz nadmiernym uczuciem ciepła,
• bólów głowy,
• osłabienia lub kurczy mięśni,
• gorączki,
• nudności,
• wymiotów,
• drżenia,
• niepokoju ruchowego,
• potliwości,
• biegunki.

Niekiedy może dojść do zaburzeń miesiączkowania, wystąpienia guza rzekomego mózgu w postaci zwiększonego ciśnienia w głowie, zaburzeń snu, spadku masy ciała. W przypadku wystąpienia objawów niepożądanych należy zgłosić się do lekarza, który może zmniejszyć dawkę dobową do czasu stabilizacji lub całkowicie przerwać leczenie.

Jak dawkuje się lewotyroksynę?

Dawkę leku z lewotyroksyną dobiera indywidualnie endokrynolog. Lek przyjmuje się rano, tylko na czczo i minimum 30 minut przed jedzeniem. Zazwyczaj podawany jest przez całe życie. Lewotyroksyna przyjmowana w zalecanych dawkach nie wpływa na zmniejszenie masy ciała. Przyjmowanie zwiększonych dawek leku może być niebezpieczne dla zdrowia. Po przyjęciu doustnym lewotyroksyna wchłania się z przewodu pokarmowego w ok. 80%. Jednoczesne przyjęcie posiłku, żywic jonowymiennych (grupa leków stosowanych w hipercholesterolemii) lub zaburzenia flory jelitowej ograniczają wchłanianie substancji czynnej. Działanie terapeutyczne zaczyna się po ok. tygodniu leczenia. W przypadku przerwania stosowania leku działanie terapeutyczne utrzymuje się do 3 tygodni. Hormony tarczycy w znikomym stopniu przenikają do mleka matki i przez łożysko. Pokarmy zawierające soję mogą osłabiać wchłanianie lewotyroksyny z jelita cienkiego, dlatego w przypadku diety bogatej w soję należy poinformować o tym lekarza przed zaordynowaniem leku.

Z czym nie przyjmować lewotyroksyny? Interakcje z innymi lekami, ziołami i alkoholem

Lewotyroksyna może osłabiać działanie leków obniżających stężenie glukozy we krwi. Może także wypierać leki przeciwzakrzepowe z połączeń z białkami, co nasila ich działanie i może zwiększać ryzyko krwawień.

Na działanie lewotyroksyny mogą wpływać następujące substancje i leki:

• inhibitory proteazy( indynawir, lopinawir),
• fenytoina,
• cholestyramina,
• kolestypol,
• glin (leki zobojętniające),
• żelazo,
• sole wapnia,
• salicylany,
• dikumarol,
• furosemid,
• klofibrat,
• orlistat,
• sewelamer,
• inhibitory kinazy tyrozynowej,
• propylotiouracyl,
• glikokortykosteroidy,
• leki blokujące receptory beta-adrenolityczne,
• amiodaron,
• środki kontrastowe zawierające jod,
• sertralina,
• chlorochina,
• leki pobudzające enzymy wątrobowe,
• estrogeny.

Co zrobić, jeśli dawka lewotyroksyny zostanie pominięta?

W przypadku pominięcia zalecanej dawki leku z lewotyroksyną nie zaleca się przyjmowania podwójnej dawki, aby uzupełnić nieprzyjętą dawkę leku. W następnym dniu należy zastosować standardową, zwykle przyjmowaną dawkę lewotyroksyny. W przypadku wątpliwości co do dawkowania leku należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.