Komora hiperbaryczna – komu służy i jak z niej korzystać?

Co to jest komora hiperbaryczna?

Komora hiperbaryczna jest urządzeniem, w którym możliwe jest kontrolowanie parametrów środowiska panującego w jej wnętrzu: ciśnienia, stężenia tlenu, wilgotności czy temperatury. Prototypem współczesnych komór hiperbarycznych był nadmuchiwany worek, w którym utrzymywano wyższe ciśnienie atmosferyczne. Nowoczesne komory hiperbaryczne zbudowane są ze zbiornika ciśnieniowego oraz systemów sterujących. W najnowszych urządzeniach montuje się również systemy umożliwiające komunikację chorego z personelem medycznym, a także urządzenia multimedialne umilające pacjentom zabieg.

Dostępne są zarówno komory jednoosobowe, w których pacjent podczas terapii przebywa w pozycji leżącej, jak i komory hiperbaryczne wieloosobowe, w których równolegle może przebywać nawet 20 chorych. W komorach wieloosobowych pacjenci podczas zabiegu siedzą w specjalnych fotelach i oddychają czystym tlenem za pomocą masek lub kapturów oddechowych.

Oprócz komór hiperbarycznych spotykane są również komory normobaryczne. Różnią się one między sobą panującymi w nich warunkami: w komorze hiperbarycznej mamy do czynienia z podwyższonym ciśnieniem atmosferycznym i zwiększonym stężeniem tlenu, a w przypadku komory normobarycznej występuje również podwyższone stężenie wodoru i dwutlenku węgla. Zabiegi tlenoterapii nie powinny trwać dłużej niż 90–120 minut, natomiast w warunkach normobarii można przebywać bez żadnych ograniczeń czasowych.

Na jakie schorzenia pomaga komora hiperbaryczna?

Terapia w komorze hiperbarycznej zalecana jest w szeregu różnych schorzeń, zarówno o charakterze ostrym, jak i przewlekłym. W niektórych wskazaniach zabiegi w komorze hiperbarycznej objęte są refundacją NFZ. Należą do nich:

• choroba dekompresyjna,
• zatrucia czadem,
• zatory gazowe,
• beztlenowe i mieszane martwicze zakażenie tkanek miękkich,
• nagłe niedokrwienie tkanek miękkich,
• urazy mięśniowo-szkieletowe,
• oparzenia termiczne,
• nagła głuchota idiopatyczna,
• uszkodzenia popromienne,
• trudno gojące się rany (m.in. stopa cukrzycowa, owrzodzenia, stany martwicze, zakażenia ran),
• zapalenie kości,
• powikłania po przeszczepie skóry,
• ropnie,
• promienica.

Z tlenoterapii mogą korzystać również dzieci. Zabiegi w komorze hiperbarycznej są szczególnie przydatne dzieciom z problemami neurologicznymi: zaburzeniami ze spektrum autyzmu czy porażeniem mózgowym. Według opinii wielu rodziców, ale także specjalistów, zabiegi w komorze hiperbarycznej poprawiają koncentrację, zdolności poznawcze czy umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie.

Komora hiperbaryczna – przeciwwskazania. Kto nie może korzystać z komory hiperbarycznej?

Mimo że tlenoterapia jest bezpieczną metodą wspomagającą leczenie, istnieje kilka bezwzględnych przeciwwskazań do korzystania z niej. Zabiegom w komorze hiperbarycznej nie powinni poddawać się pacjenci z nieleczoną astmą opłucnową oraz będący w trakcie chemioterapii. Sugeruje się, że tlenoterapia może nasilać toksyczność niektórych leków przeciwnowotworowych, m.in. bleomycyny, doksorubicyny czy cisplatyny. Tlenoterapia nie jest również wskazana u osób chorujących na padaczkę, kobiet w ciąży i pacjentów świeżo po zabiegach w okolicy klatki piersiowej, a także podczas aktywnej infekcji wirusowej czy bakteryjnej.

Czy komora hiperbaryczna może zaszkodzić?

Tlenoterapia uważana jest za zabieg nieinwazyjny i bezpieczny. Niemniej u niektórych osób mogą wystąpić skutki uboczne korzystania z komory hiperbarycznej. Mają charakter łagodny lub umiarkowany i mijają samoistnie. Najczęściej są to bóle głowy, wymioty czy uczucie zmęczenia. Dolegliwości te wynikają z zastosowania zbyt wysokiego ciśnienia albo też ze zbyt długiego czasu spędzonego w komorze.

Ile kosztuje pobyt w komorze hiperbarycznej?

W wielu wskazaniach zabiegi w komorze hiperbarycznej refundowane są ze środków NFZ. Pacjenci, którym nie przysługuje bezpłatna terapia, mogą korzystać z sesji komercyjnych. Cena jednego zabiegu w komorze hiperbarycznej, trwającego zwykle 60 minut, mieści się w przedziale 150–350 zł.

Należy jednak pamiętać, że do uzyskania znaczących efektów konieczna jest cała seria zabiegów w komorze hiperbarycznej. Ich liczba różni się w zależności od stanu zdrowia pacjenta. W celu uzyskania poprawy odporności, kondycji organizmu i komfortu snu zaleca się zwykle od 5 do 10 zabiegów. U pacjentów z trudno gojącymi się ranami oraz z przewlekłymi chorobami potrzebnych jest kilkadziesiąt sesji, zwykle od 10 do 30. Najlepsze efekty obserwuje się, kiedy zabiegi w komorze hiperbarycznej wykonywane są często – codziennie lub maksymalnie co 2 dni.