Czy umiarkowane picie alkoholu chroni organizm przed demencją?

Dowody naukowe jasno wskazują, że długotrwałe i nadmierne spożywanie alkoholu powoduje poważne, zagrażające zdrowiu, a nawet życiu, przypadłości zdrowotne, m.in. udar, choroby serca i wątroby, a także raka. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) zwraca uwagę, że statystycznie alkoholizm w Polsce dotyka mniej więcej 900 tysięcy osób, przy czym liczba Polaków, którzy nadużywają alkoholu, jest wyższa. To ponad 2 miliony.

Spożycie alkoholu a rozwój demencji – rozbieżność w wynikach badań

Dane dotyczące spożywania umiarkowanych ilości alkoholu i wpływu tego zachowania na zdrowie są bardzo sprzeczne. Kilka badań populacyjnych wykazało związek między niskim (okazjonalnym) lub umiarkowanym spożyciem alkoholu a mniejszą częstością występowania demencji. Co ciekawe, inne eksperymenty nie wykazały z kolei żadnego efektu ochronnego. Niedawno opublikowane wyniki badania, w którym przeprowadzono testy kognitywne i skany mózgu wśród ponad 25 000 osób w Wielkiej Brytanii, wykazały, że nie ma bezpiecznego poziomu spożycia alkoholu dla zdrowia mózgu. Naukowcy wspólnie przyznają, że przy tego typu badaniach trudno jest ustalić, czy alkohol spowodował zmniejszenie ryzyka wystąpienia demencji, czy też jest za to odpowiedzialny jakiś inny, być może powiązany, czynnik.

Najnowsze badania dotyczące wpływu alkoholu na funkcje mózgu

W całym badaniu najbardziej uderzającym odkryciem było jednak to, że osoby niepijące, które zaczęły pić w małych ilościach, miały o 7% mniejsze ryzyko demencji w porównaniu z osobami, które nadal nie piły. Wyniki badań pojawiły się w JAMA Network Open.

Jak wyglądało badanie?

Nowe badanie opierało się na danych pochodzących z Koreańskiej Narodowej Służby Ubezpieczeń Zdrowotnych, która co dwa lata gwarantuje bezpłatne badanie stanu zdrowia wszystkim ubezpieczonym osobom w wieku 40 lat lub starszym. Kwestionariusz składał się z części dotyczącej historii medycznej i stylu życia uczestników, takich jak picie alkoholu czy palenie papierosów, i stopnia ewentualnej aktywności fizycznej.

Naukowcy przyjrzeli się danym z badań lekarskich przeprowadzonych w 2009 i 2011 roku. Wykluczono wszystkich uczestników z potwierdzoną wcześniej diagnozą demencji, raka lub chorób układu krążenia oraz tych, którzy zmarli w ciągu roku od drugiego badania. Po tej weryfikacji wzięto pod uwagę prawie 4 miliony pacjentów o średniej wieku 55 lat.

Uczestników podzielono na cztery kategorie w zależności od ilości spożywanego przez nich alkoholu:

• brak — 0 gramów (g) alkoholu dziennie,
• łagodny — mniej niż 15 g dziennie,
• umiarkowane — 15–29,9 g dziennie,
• ciężki — co najmniej 30 g dziennie.

Dla punktu odniesienia – w Wielkiej Brytanii National Health Service zaleca, aby mężczyźni i kobiety wypijali średnio nie więcej niż 2 jednostki (16 g) alkoholu dziennie. Jest to mniej więcej odpowiednik kufla piwa o zwykłej mocy, dwóch pojedynczych kieliszków mocnych alkoholi lub standardowego kieliszka wina.

W badaniu tym obserwowano uczestników przez średnio 6 lat i rejestrowano diagnozy różnych typów demencji, w tym choroby Alzheimera i otępienia naczyniowego. Co niezwykłe, porównując spożycie alkoholu przez uczestników w latach 2009 i 2011, naukowcy byli w stanie oszacować ryzyko związane z utrzymaniem, zmniejszeniem lub zwiększeniem spożycia alkoholu. Większość badań rejestruje spożycie alkoholu tylko w jednym momencie. Ponadto badacze dostosowali swoje wyniki, aby uwzględnić takie czynniki, jak wiek, płeć, ćwiczenia, dochody i istniejące schorzenia.

Niektórzy badacze twierdzą, że chociaż istnieją pewne biologiczne wyjaśnienia, w jaki sposób umiarkowane spożycie alkoholu może być korzystne dla mózgu, może się zdarzyć, że umiarkowane picie odzwierciedla wyższy poziom interakcji społecznych, co wiąże się z niższym ryzykiem demencji. Ponadto Azjaci inaczej (gorzej) metabolizują alkohol niż chociażby Słowianie – szybciej się upijają i mają mocniejszego kaca, co jest ich uwarunkowaniem genetycznym. Z tego powodu wyniki tych badań powinny być odtworzone na inne grupie etnicznej, np. Europejczykach.