Baby brain (pregnezja) – dlaczego kobiety w ciąży miewają zaburzenia pamięci i koncentracji?

Czym jest baby brain? Jak się objawia amnezja ciążowa?

Ciąża to wyjątkowy czas w życiu każdej kobiety, pełen sprzecznych emocji. Z jednej strony większość przyszłych mam odczuwa ogromną radość z powodu oczekiwania na narodziny upragnionego potomka, z drugiej zaś towarzyszy im lęk związany z licznymi zmianami, jakie wiążą się z powiększeniem rodziny. Duża część pań spodziewających się dziecka oprócz typowych pierwszych objawów ciąży, takich jak mdłości, wymioty, zmiany nastroju czy częste oddawanie moczu, doświadcza zaburzeń funkcji poznawczych.

Przyczyny pregnezji

Naukowcy interesują się obniżeniem funkcji poznawczych u kobiet w ciąży już od pewnego czasu, jednak wyniki badań naukowych dotyczące ich przyczyny są niespójne. Przeglądy dostępnych na ten temat prac wykazały, że u części ciężarnych i świeżo upieczonych mam istotnie obserwuje się problemy z pamięcią, koncentracją i utrzymaniem uwagi, ale mechanizmy te nie są dobrze poznane. Anegdoty o ciążowym roztargnieniu są powszechne i pojawiają się niezależnie od szerokości geograficznej, jednak zjawisko to jest niezwykle trudne do zmierzenia.

Część badaczy zwraca uwagę na fakt, że w ciąży większość kobiet zmaga się z silnym stresem związanym z dużymi zmianami zachodzącymi w ich życiu, a także z zaburzeniami snu, głównie bezsennością. Niepokój oraz brak snu mogą wpływać na pogorszenie funkcji poznawczych. Osłabia się zdolność uczenia się, podejmowania złożonych decyzji, wydłuża czas reakcji. To z tego powodu, zdaniem niektórych naukowców, przyszłe matki mają kłopoty z pamięcią, planowaniem czy abstrakcyjnym myśleniem.

Metaanaliza badań dotyczących baby brain

Australijscy naukowcy pokusili się o dokonanie przeglądu dostępnych badań (łącznie przeanalizowano ponad 20 losowo wybranych prac), w których skupiano się na znalezieniu przyczyn amnezji ciążowej i wykazano ilościowe zależności między ciążą a zmianami funkcji poznawczych. Badanie objęło 709 ciężarnych i 521 kobiet niebędących w ciąży.

Wykazano, że ogólne funkcjonowanie poznawcze, pamięć oraz funkcje wykonawcze były znacząco zmniejszone u kobiet w trzecim trymestrze ciąży w porównaniu z kobietami z grupy kontrolnej. Autorzy badania podkreślają, że ocena przyczyn oraz wpływu na jakość codziennego funkcjonowania wymagają dalszych badań.

Baby brain a depresja w ciąży i po porodzie

Szacuje się, że depresja dotyka 10-15% kobiet w ciąży oraz 10-20% świeżo upieczonych mam. Jej objawy nierzadko są bagatelizowane przez same ciężarne oraz przez otoczenie i środowisko medyczne (lekarzy, położne). Takie symptomy jak: wahania nastroju, apatia, zmęczenie, nadmierna senność lub bezsenność, brak apetytu lub wręcz przeciwnie – zwiększone łaknienie, nerwowość, trudności z podejmowaniem decyzji czy kłopoty z koncentracją są uznawane za normalne oznaki odmiennego stanu. Tymczasem mogą świadczyć o poważnej chorobie zagrażającej życiu i matki, i jej dziecka.

Depresja ciążowa oraz poporodowa mają wieloczynnikowe podłoże (społeczne, genetyczne, psychiczne), dlatego też określenie jednej przyczyny takich zaburzeń nie jest możliwe. Jeśli drobnym zanikom pamięci, niezdecydowaniu, dezorientacji czy roztargnieniu u kobiet w ciąży lub po porodzie towarzyszą smutek, poczucie winy, niepokój czy też myśli samobójcze, konieczne jest niezwłoczne skonsultowanie się z lekarzem lub psychologiem.