Nanoplastik uszkadza komórki wątroby i płuc

Nie jest jeszcze w pełni jasne, jak nanoplastik wpływa na ludzki organizm, zatem naukowcy nieustannie szukają odpowiedzi na to pytanie. Niedawno odkryli, że zakłóca on procesy metaboliczne komórek wątroby i płuc. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Environmental Science & Technology”.

Nanoplastik nie zabija komórek, ale może je uszkadzać

Naukowcy z American Chemical Society przeprowadzili eksperymenty laboratoryjne, które wykazały, że nanoplastik nieświadomie wdychany lub spożywany przez człowieka prowadzi do uszkodzeń mitochondriów znajdujących się w komórkach wątroby oraz płuc. Badacze zaobserwowali, że chociaż narażenie na nanoplastik nie zabija ludzkich komórek, może zakłócać wiele procesów metabolicznych, potencjalnie mając negatywny wpływ na narządy.

Zespół prowadził wspomniane badania na hodowlach ludzkich komórek, dodając do nich różne ilości plastikowych cząstek o szerokości 80 nm – po dwóch dniach obrazy z mikroskopu elektronowego wykazały, że nanoplastik w nie wniknął. Aby dowiedzieć się więcej o tym, co stało się z komórkami i dlaczego nie uległy degradacji, naukowcy przyjrzeli się związkom uwalnianym przez mitochondria – produkowały one więcej reaktywnych form tlenu i różne ilości nukleotydów, nukleozydów, aminokwasów, peptydów i kwasów karboksylowych, co wskazuje na zakłócenie wielu procesów metabolicznych.

Nanoplastik – jak wpływa na nasze zdrowie?

Tworzywa sztuczne są wszechobecne w środowisku, są wykorzystywane m.in. do produkcji opakowań oraz wielu produktów codziennego użytku. Szacuje się, że każdego roku do mórz i oceanów trafia od czterech do dwunastu milionów ton plastiku. Jego cząstki powstałe w wyniku utylizacji i rozkładu produktów konsumenckich oraz odpadów przemysłowych przedostają się do naszych organizmów – mogą być wdychane lub wnikać do układu pokarmowego wraz z pożywieniem. Mikroplastik to syntetyczne polimery mające mniej niż 5 mm długości, natomiast nanoplastik definiuje się jako cząsteczki mniejsze niż 100 nm, występujące głównie w postaci odpadów.

Ludzie są długotrwale narażeni na nanoplastik w niskich stężeniach. Pomimo kilku badań dotyczących wpływu nanoplastiku na zdrowie człowieka w dalszym ciągu brakuje wyczerpujących danych dotyczących skutków jego obecności w środowisku. Dotychczas stwierdzono, że jest wchłaniany do jelit żywych organizmów, do układu oddechowego oraz układu limfatycznego, co może prowadzić do upośledzenia normalnego funkcjonowania organizmu. Ponadto nanoplastik może przenikać przez barierę krew-mózg po wstrzyknięciu donaczyniowym i gromadzić się w mózgu. Badania toksykologiczne na ludziach dostarczyły też dowodów na to, że nanoplastik może niszczyć strukturę błony komórkowej.

Czy można uniknąć narażenia na nanoplastik?

Ze względu na niewielkie rozmiary i obecność w większości przedmiotów codziennego użytku nie można całkowicie uniknąć narażenia na mikro- i nanoplastik. Można jednak próbować ograniczyć z nimi kontakt. W jaki sposób?

• Zrezygnuj z picia wody butelkowanej – uważa się, że małe cząsteczki plastiku są obecne w 90% wód butelkowanych.
• Nie używaj torebek foliowych, zamiast nich wybierz te materiałowe.
• Unikaj stosowania kosmetyków zawierających mikrogranulaty (występują one głównie w produktach złuszczających).
• Nie kupuj ubrań wykonanych z tkanin syntetycznych – ich pranie odpowiada nawet za 35% pierwotnych mikrocząstek plastiku przedostających się do środowiska. Możesz też korzystać ze specjalnej torby na pranie przechwytującej mikroplastik.
• Wybieraj produkty sypkie zamiast tych zapakowanych w torebki foliowe (dotyczy to np. herbat, ryżu, kasz).
• Zrezygnuj z używania jednorazowych przedmiotów wykonanych z tworzyw sztucznych, np. słomek do picia, rękawiczek, talerzy, kubków.