Bakterie Vibrio vulnificus są obecne w Bałtyku.
Marta Pietroń

Przecinkowce – jak dochodzi do zakażenia mięsożernymi bakteriami Vibrio? Objawy i leczenie wibriozy

Bakterie Vibrio, znane również jako mięsożerne bakterie, należą do rodziny przecinkowców. Choć głównie występują w ciepłych wodach, to od kilku lat pojawiają się także w polskim morzu. Infekcje i dolegliwości, które wywołują, na ogół nie są zagrożeniem dla zdrowia. Jednak w najcięższych przypadkach powiązanych z czynnikami ryzyka mogą prowadzić do śmierci. Jakie zatem są objawy zakażenia bakteriami Vibrio? Jak wygląda leczenie wibriozy?


  1. Przecinkowce – co to za bakterie? Gdzie można je spotkać?
  2. Jak można się zakazić bakteriami Vibrio?
  3. Objawy zakażenia bakteriami Vibrio
  4. Leczenie wibriozy
  5. Przecinkowce – profilaktyka 

Przecinkowce, czyli bakterie Vibrio, są jedną z przyczyn zamykania polskich plaż w okresie wakacyjnym. Kontakt uszkodzonej skóry z nimi nie jest jedyną drogą zakażenia. Ryzyko istnieje również podczas spożywania surowych lub źle przyrządzonych owoców morza. Czym to grozi?

Przecinkowce – co to za bakterie? Gdzie można je spotkać?

Przecinkowce to rodzaj bakterii gram-ujemnych. Wybarwiają się na czerwono w barwieniu metodą Grama, co wynika z różnic w budowie ściany komórkowej bakterii. Zaliczane są do rodziny Vibrionaceae. Swoją nazwę zawdzięczają kształtowi zakrzywionej pałeczki przypominającej przecinek. Ruch umożliwia im występująca biegunowo pojedyncza rzęska.

Wyróżnia się kilkadziesiąt gatunków przecinkowców, z czego niektóre z nich są wyjątkowo niebezpieczne dla człowieka. Najistotniejsze z punktu widzenia chorobotwórczego dla ludzi są:

  • bakterie Vibrio cholerae (przecinkowiec cholery) będące czynnikiem etiologicznym cholery,
  • bakterie Vibrio parahaemolyticus wywołujące ostre zapalenie przewodu pokarmowego,
  • bakterie Vibrio vulnificus odpowiedzialne za zapalenia tkanek miękkich oraz sepsę (posocznicę).

Bakterie Vibrio naturalnie występują w środowisku wodnym na całym świecie. Tolerują zasolenie wody oraz temperaturę od 10 do 30°C, co sprawia, że można je spotkać zarówno w morzach, jak i ujściach rzek oraz stawach. Do tej pory przecinkowce spotykane były w ciepłych wodach strefy tropikalnej, jednak od paru lat pojawiają się również w Bałtyku, pomimo iż jest on chłodnym morzem. To efekt ocieplania się Bałtyku i tym samym zmniejszania zasolenia, przez co jego wody stają się idealnym środowiskiem do rozwoju i bytowania bakterii Vibrio.

Bakterie Vibrio vulnificus - wizualizacja

Jak można się zakazić bakteriami Vibrio?

Do zakażenia przecinkowcami dochodzi na skutek:

  • spożycia skażonych owoców morza – zwłaszcza surowych lub niewłaściwie przyrządzonych ostryg, ale również krewetek lub krabów;
  • kontaktu ze skorupiakiem, który jest nosicielem bakterii Vibrio;
  • kontaktu uszkodzonej skóry ze skażoną wodą;
  • połknięcia skażonej wody.

Jak dochodzi do zakażenia bakteriami Vibrio?

U osób zdrowych bakterie Vibrio nie stanowią większego zagrożenia, natomiast w grupach ryzyka jest ona wysoce niebezpieczna, a nawet zagrażająca życiu.

Czynnikami ryzyka zakażenia przecinkowcami są:

  • wiek – narażone są zwłaszcza osoby starsze, dzieci i niemowlęta;
  • osłabiony układ odpornościowy;
  • podwyższony poziom żelaza w surowicy, wynikający z przewlekłych schorzeń wątroby (marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby);
  • choroby przewlekłe: cukrzyca, choroby serca;
  • zakażenie wirusem HIV, choroba AIDS;
  • używki: alkohol, narkotyki, papierosy.

Wiadomo również, że do zakażenia przecinkowcami o wiele częściej dochodzi u mężczyzn, których średni wiek przekracza 50 lat.

Dlaczego nie należy bagatelizować ryzyka zakażenia bakteriami Vibrio? Jak się okazuje, odpowiadają one za 95% zgonów związanych z owocami morza na terenie Stanów Zjednoczonych. To sprawia, że mają najwyższy wskaźnik śmiertelności spośród wszystkich patogenów przenoszonych z żywnością. Jeśli dojdzie do wystąpienia sepsy, wskaźnik śmiertelności dla przecinkowców jest podobny jak w przypadku dżumy, wąglika czy gorączki Ebola.

Powiązane produkty

Objawy zakażenia bakteriami Vibrio

Pierwsze objawy zakażenia bakteriami Vibrio pojawiają się zazwyczaj po 24h od momentu spożycia zainfekowanego pokarmu (po spożyciu surowych ostryg może być to zaledwie 7h) lub wypicia skażonej wody. Główne symptomy występują ze strony układu pokarmowego, są to: ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka. Towarzyszyć mogą im ból głowy, gorączka czy dreszcze.

Objawy skórne zakażenia – ból, obrzęk, rumień – występują, gdy do zakażenia doszło w wyniku kontaktu uszkodzonej skóry ze skażoną wodą lub skorupiakiem. W najcięższych przypadkach dochodzi do bardzo szybkiego powiększenia rumienia, pojawienia się pęcherzy krwotocznych, które ostatecznie przekształcają się w zmiany martwicze. Odpowiedzialne są za to silnie działające toksyny i enzymy przecinkowców. Dochodzi do zniszczenia tkanki, dlatego bakteria Vibrio potocznie nazywana jest mięsożerną.

Najcięższą postacią zakażenia przecinkowcami jest sepsa (posocznicza), która w bardzo wielu przypadkach prowadzi do śmierci osoby zakażonej.

Leczenie wibriozy

Wibriozy to wszystkie zakażenia wywołane bakteriami z rodzaju Vibrio, poza szczepem odpowiedzialnym za rozwój cholery. Kiedyś nazwa ta stosowana była tylko w odniesieniu do zakażeń obejmujących zwierzęta, natomiast obecnie obejmuje ona również infekcje u ludzi.

Większość wibrioz nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego – symptomy są łagodne, a leczenie ma charakter objawowy. 

W przypadku dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego zaleca się nawadnianie organizmu poprzez stosowanie elektrolitów do picia. Powstałe lub istniejące zranienia należy regularnie przemywać, dezynfekować oraz zmieniać opatrunki.

Cięższy przebieg zakażenia wymaga natychmiastowego leczenia za pomocą antybiotyków, ponieważ enzymy i toksyny bakterii działają bardzo szybko, niszcząc tkanki. Jeśli dojdzie do powstania martwicy, wskazane jest chirurgiczne i jak najszybsze jej usunięcie. 

Najcięższym przypadkiem martwicy wywołanej bakteriami Vibrio jest martwicze zapalenie powięzi będące ostrym zakażeniem podskórnej tkanki łącznej. 

Przecinkowce – profilaktyka 

Powszechność występowania przecinkowców w środowiskach wodnych sprawia, że dość trudno jest się ustrzec przed kontaktem z nimi. Najlepszą formą ochrony zatem będzie profilaktyka, która w przypadku bakterii Vibrio polega przede wszystkim na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny oraz prawidłowym spożywaniu i przygotowaniu owoców morza.

Jeśli na skórze widoczne są zranienia lub otarcia, warto przed wejściem do wody zabezpieczyć je opatrunkiem, a po skończonej kąpieli dokładnie umyć dłonie wodą z mydłem.

Nie należy połykać wody morskiej ani używać jej do celów spożywczych, w tym do picia czy mycia owoców lub warzyw. Zwiększoną czujność i higienę powinno zachować się, gdy do zranienia doszło podczas kąpieli lub przygotowywania surowych owoców morza. Działania profilaktycznie obejmują również unikanie spożywania surowych oraz niedogotowanych owoców morza.

Jeśli po kąpieli w wodzie lub po spożyciu owoców morza wystąpiły niepokojące objawy, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
  1. M. Bulanda, S. Szostek, Podstawy mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2020.
  2. T. Wołkowicz, R. Gierczyński, Wibriozy – zwięzłe kompendium wiedzy dla społeczeństwa i pracowników ochrony zdrowia, Narodowy Instyt Zdrowia Publicznego, Warszawa 2019.
  3. M. K. Jones, J. D. Oliver, Vibrio vulnificus: disease and pathogenesis, „Infection and Immunity”, nr 77 (5) 2009.
  4. D. A. Linkous, J. D. Oliver, Pathogenesis of Vibrio vulnificus, „FEMS Microbiology Letters”, nr 174 (2) 1999.
  5. C. Baker-Austin, J. D. Oliver, Vibrio vulnificus: new insights into a deadly opportunistic pathogen, „Environmental Microbiology”, nr 20 (2) 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij