Majaczenie po COVID-19 a mechanizmy mózgu

Zespół ostrej niewydolności oddechowej związany z koronawirusem jest znacznym problemem opieki zdrowotnej, a zwłaszcza w przypadku kondycji seniorów. Mimo że objawy oddechowe COVID-19 są dobrze zrozumiane, to objawy neurologiczne już znacznie mniej.

Dlaczego delirium jest niebezpieczne u pacjentów z COVID-19?

Studia nad zagadnieniem wykazały, że u pacjentów z COVID-19 może rozwinąć się kilka objawów neurologicznych w trakcie ostrego przebiegu choroby. Mowa na przykład o bólach lub zawrotach głowy, utracie węchu, problemach umysłowych (poznawczych) i w niektórych przypadkach nawet majaczeniu (delirium, inaczej stan dezorientacji psychicznej). Delirium u seniorów, występujące z poważnymi zaburzeniami poznawczymi (np. tzw. splątaniem, zmienionym poziomem uwagi i świadomości), wpływa bardzo niekorzystnie na zdrowie. Towarzyszy mu przedłużona hospitalizacja czy też zgon, nawet bez dodatkowego czynnika w postaci zakażenia COVID-19.

Najnowsze badanie dało możliwość uzyskania wglądu w potencjalne mechanizmy komórkowe i molekularne zaangażowane w rozwój delirium u pacjentów z COVID-19, a także ogólny wpływ infekcji na mózg. Publikacja pracy ukazała się na łamach „Molecular Psychiatry”. Wyniki przedsięwzięcia naukowego sugerują, że białka zapalne (cytokiny) pełnią kluczową funkcję i mogą pomóc w znalezieniu możliwych sposobów leczenia objawów dezorientacji i deficytów pamięci u pacjentów z COVID-19.

Czym jest stan dezorientacji psychicznej? Co odpowiada za delirium w przebiegu COVID-19?

Majaczenie (zaliczane do powyższej kategorii) to stan tzw. psychicznego splątania. Choć kojarzy się ono z osobami nadużywającymi alkohol (tzw. delirium alkoholowe), występuje ono również jako zaburzenie neuropoznawcze u osób w podeszłym wieku. Najnowsze ustalenia poświęciły uwagę bezpośredniemu wpływowi krwi (pacjentów hospitalizowanych po COVID-19 z majaczeniem) na generowanie nowych komórek w hipokampie (obszarze mózgu).

Rozwój objawów neurologicznych u pacjentów z COVID-19 prawdopodobnie towarzyszy zbyt aktywnej odpowiedzi układu odpornościowego, co w żargonie specjalistów określa się mianem burzy cytokin. Wytworzone białka mogą w następstwie przemieścić się z krwi do mózgu i tam bezpośrednio wpływać na mechanizmy narządu. Niemniej obecnie nie sposób powiedzieć, które dokładnie cytokiny nierozerwalnie wiążą się z rozwojem problemów neurologicznych.

Jak przebiegło badanie?

W badaniu wykorzystano próbki surowicy 36 pacjentów (z Wielkiej Brytanii) z okresu pierwszej fali pandemii COVID-19. Połowa osób miała objawy splątania, druga grupa zaś nie doświadczyła ich z chwilą przyjęcia do szpitala. Naukowcy wykorzystali zweryfikowany model komórek ludzkich in vitro. Zawierał on w sobie komórki z hipokampa, czyli obszaru mózgu odpowiadającego za umiejętności poznawcze, pamięciowe i uczenie się. Eksperci potraktowali owe komórki wspomnianymi próbkami surowicy i spostrzegli reakcję przyczynowo-skutkową na wytwarzanie i obumieranie komórek.

Wyniki pokazały, że leczenie surowicą zwiększyło umieralność komórek i zmniejszyło wytwarzanie nowych. Ponadto badanie surowicy pozwoliło zauważyć, że pacjenci z majaczeniem mieli wyższy poziom cytokiny IL6, a nie było różnicy między pacjentami w kontekście innych białek. Traktowanie komórek mózgowych surowicą wytworzyło wyższe poziomy dwóch innych cytokin – IL12 i IL13. Zatem wywiązuje się tu przesłanka, że istnieje proces lub kaskada, w której IL12 i I1L3 generują się za sprawą komórek mózgu i dzieje się to w reakcji na stan zapalny organizmu wytworzony przez IL6. Efektem końcowym tych zajść jest delirium.

Według komentarza prof. Carmine Pariante dowiedzieliśmy się, że obecnie świat nauki dysponuje dostateczną wiedzą o oddziaływaniu stanu zapalnego oraz reakcji odpornościowej w kontekście zakażenia koronawirusem. Nowe badanie pozwoliło zobrazować konsekwencje, które odnoszą się do zdrowia psychicznego, czyli wpływu na mózg, myślenie i zdolności poznawcze.