Co to jest mikrobiom piersi i jaki ma wpływ na skuteczność leczenia raka sutka?

Mikrobiom to pojęcie, które kojarzy się zazwyczaj tylko z układem pokarmowym, głównie z jelitami. Czy słuszne? Okazuje się, że nie do końca, ponieważ organizm ludzki ma różne mikrobiomy, w kilku obszarach, w tym także w piersi. Jaki wpływ ma ten rodzaj mikrobiomu na skuteczność leczenia raka sutka?

Co to jest mikrobiom piersi?

Mikrobiom definiowany jest jako zbiór mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy i grzyby, które zamieszkują określone środowisko. Największy mikrobiom to bez wątpienia ten znajdujący się w jelitach. Wbrew pozorom nie jest to jednak jedyny obszar, w którym stwierdza się jego obecność. Piersi również posiadają mikrobiom. Badania wykazują, że ten unikalny obszar sutka zmienia się wraz z dietą lub ewentualną obecnością guzów.

Mikrobiom piersi a leczenie przeciwnowotworowe

Dr Cook, profesor nadzwyczajny w Wake Forest University School of Medicine i kierownik naukowy projektu zaprezentował podczas konferencji ENDO 2022 wyniki badań swojego zespołu, któremu udało się odkryć, że probiotyki mogą wzmacniać działanie przeciwnowotworowe leku stosowanego w terapii raka piersi o nazwie tamoksifen. Działanie tego preparatu ukierunkowane jest na gospodarkę hormonalną. Według danych statystycznych 2/3 guzów piersi to typy wrażliwe na hormony, inaczej hormonozależne względem estrogenu i progesteronu. Oznacza to, że komórki guza mają receptory, które są wykorzystywane przez hormony jako „paliwo” do wzrostu. Rak piersi ER+ (pozytywny receptor estrogentowy) to guz, który ma receptory dla hormonów estrogenowych. Ten typ występuje najczęściej.

Estrogenowe „dziurki od klucza”

Według jednego z prelegentów konferencji ENDO 2022 normalna tkanka piersi reaguje na zmieniające się poziomy hormonów w ciele kobiety, co jest szczególnie wyraźne podczas miesiączek i cykli menstruacyjnych lub w trakcie ciąży. Dzieje się tak, ponieważ tkanka ta ma tak zwane receptory estrogenu wewnątrz komórek, które są określone mianem hormonalnych „dziurek do klucza”. Według dr Peddi większość guzów piersi wykorzystuje ten mechanizm, aby wytworzyć więcej receptorów estrogenowych i rosnąć.

Dieta a mikrobiom piersi

Wcześniejsze badania nad rakiem piersi pokazują, że dieta śródziemnomorska przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia tego rodzaju nowotworu poprzez wpływ na mikrobiom piersi. Naukowcy zastanowią się, czy terapie ukierunkowane na gospodarkę hormonalną, jeśli zostaną zastosowane w celu zapobiegania nowotworom raka piersi ER+, mogą wskazywać podobny efekt.

Terapia ukierunkowana na gospodarkę hormonalną

Terapia ukierunkowana na gospodarkę hormonalną, zwana również terapią hormonalną, jest przepisywana w celu obniżenia poziomu estrogenu lub zablokowania jego działania. Tamoksyfen jest lekiem powszechnie stosowanym w celu zmniejszenia ryzyka raka piersi u osób, u których to ryzyko jest wysokie. Ma także zapobiegać nawrotom choroby po chirurgicznym usunięciu guza. Inne przykłady obejmują fulwestrant i inhibitory aromatazy, takie jak eksemestan.

Jak wyglądało badanie nad mikrobiomem piersi?

Dr Cook i jej zespół z Wake Forest University w Karolinie Północnej przeprowadzili dokładnie trzy badania cząstkowe, aby zbadać, w jaki sposób lek przeciw rakowi piersi – tamoksyfen i inne terapie ukierunkowane na gospodarkę hormonalną wpływają na mikrobiom piersi w walce z nowotworami ER+.

Potencjał przeciwnowotworowy Lactobacillus
Podczas pierwszego badania na myszach (badanie przedkliniczne) wykorzystano dietę śródziemnomorską i tzw. zachodnią – wysokotłuszczową. Zwierzęta były jednocześnie karmione w powyższy sposób, jak i leczone tamoksyfenem przez trzy miesiące. Odkryto, że myszy miały podwyższony poziom Lactobacillus w tkance piersi. Lactobacillus to bakteria Gram-dodatnia znana z probiotycznych właściwości przeciwzapalnych. Następnie naukowcy wstrzyknęli Lactobacillus do gruczołów sutkowych myszy, które zostały zmodyfikowane tak, aby rozwijały się im nowotwory piersi. Zwierzęta te wykazywały zmniejszone tworzenie i proliferację guza piersi pod wpływem swojego mikrobiomu piersi, którego „kondycja” była indukowana podaniem bakterii.

Druga faza badania nad mikrobiomem piersi

Druga faza tego badania obejmowała większe zwierzęta. Ich jajniki zostały usunięte, aby symulować menopauzę. Otrzymywały one tamoksyfen przez 2,5 roku. Zwierzęta te miały również podwyższony poziom Lactobacillus w tkance piersi.

Badania kliniczne z udziałem ludzi
W trzeciej fazie badania przeanalizowano tkanki z guzów piersi ER+ pochodzące od kobiet otrzymujących neoadjuwantową terapię ukierunkowaną na gospodarkę hormonalną. Terapia ta obejmowała podawanie inhibitorów aromatazy lub lek o nazwie Faslodex.